Ο άδοξος μπάσταρδος Κουέντιν Ταραντίνο
Είχα, έχω και θα έχω την εντύπωση (μέχρι αποδείξεως του εναντίου) ότι ο δημοφιλής Αμερικανός σκηνοθέτης Κουέντιν Ταραντίνο «παίζει» μαζί μας από την πρώτη στιγμή που εμφανίστηκε στο κινηματογραφικό στερέωμα μέχρι και την πιο πρόσφατη ταινία του, το «Inglourious Basterds».
Μια ταινία, την οποία είχα την ευκαιρία να παρακολουθήσω σε DVD μόλις το περασμένο Σάββατο, καθώς ομολογώ ότι η συχνότητα ενοικίασής της στο τοπικό βιντεοκλάμπ ξεπέρασε κάθε προηγούμενο.
Έλεγα λοιπόν ότι δεν γινόταν να είμαι ο… μόνος που δεν την έχει δει. Τι σόι σινεφίλ είμαι; Όταν λοιπόν κατάφερα να την νοικιάσω, είχα προετοιμάσει καλά τον εαυτό μου, σύμφωνα και με τις κριτικές και τα σχόλια που είχα διαβάσει, για την πιο σκεπτόμενη και διαλεκτική ταινία του Ταραντίνο, που αποφεύγει εδώ τα συνήθη αιματοβαμμένα πλάνα του και μας δίνει την καλύτερη ίσως ταινία του από την εποχή του «Reservoir Dogs».
Έχοντας πλέον δει την ταινία, επιμένω. Ο κύριος Ταραντίνο μας «δουλεύει» κανονικά. Από τον ανορθόγραφο τίτλο της ταινίας (ίσως γιατί και ο ίδιος την θεωρεί μια… ανορθογραφία στην καριέρα του;) μέχρι τη σκηνή του φινάλε, όπου μας κλείνει πονηρά το μάτι, μέσω του Άλντο Ρέιν-Μπραντ Πιτ: «Αυτό ίσως να είναι το αριστούργημά μου». Άρα, ακόμα και ο ίδιος ο σκηνοθέτης δεν έχει πιθανότατα αποφασίσει πού και πώς θα πρέπει να κατατάξει την ταινία αυτή μέσα στη φιλμογραφία του.
Και, η αλήθεια είναι πώς ούτε εγώ μπορώ να την κατατάξω… Οι ευφυείς διαλογικές σκηνές της ταινίας (και είναι πολλές) αξίζουν εν μέρει το χαρακτηρισμό, μέχρι ενός σημείου όμως. Το μειονέκτημά τους, πάντα σύμφωνα με την ταπεινή μου άποψη, είναι ότι κρατάνε τόσο πολύ, που εμποδίζουν και καθυστερούν τη δράση, εις βάρος της ταινίας. Από κάποια στιγμή και μετά, ο διάλογος μόνο για το διάλογο δεν εξυπηρετεί καμία κινηματογραφική σκοπιμότητα, πέραν του «show-off». Δεν ήταν, ας πούμε, ανάγκη η σκηνή στο υπόγειο μπαρ με τους πραγματικούς και τους «ψεύτικους» Γερμανούς να κρατήσει τόσο πολύ, όταν όλοι μας ξέρουμε και πώς παίζεται το συγκεκριμένο παιχνίδι με τις κάρτες, αλλά και όταν όλη η πλοκή έδειχνε ότι η φαινομενικά ήσυχη βραδιά θα εξελισσόταν σε λουτρό αίματος.
Αλλά ο αξιότιμος κύριος Κουέντιν είχε από την αρχή φροντίσει να δείξει τις προθέσεις του, από την πρώτη κιόλας μακροσκελή σεκάνς της ταινίας. Γιατί, μην μου πείτε ότι δεν είχατε από την πρώτη στιγμή καταλάβει ότι η επίσκεψη του Γερμανού αξιωματικού Χανς Λάντα (όντως εξαιρετικός στο ρόλο του ο Αυστριακός ηθοποιός Κρίστοφ Βαλτς, δικαίως θεωρείται από τα φαβορί για τις Χρυσές Σφαίρες και τα Όσκαρ) στο σπίτι του Γάλλου χωρικού και της οικογένειάς του, που έκρυβαν τους Εβραίους φυγάδες κάτω από το ξύλινο πάτωμα, μόνο φιλική δεν ήταν… Μετά από αρκετά (συγγνώμη κιόλας) χασμουρητά, και αυτή σε αιματοχυσία εξελίχθηκε…
Ναι, σίγουρα η βία στην τελευταία ταινία του Ταραντίνο είναι λιγότερη ή, τουλάχιστον, δεν απεικονίζεται στην οθόνη με αυτόν τον, τόσο κόμικ και σπλάτερ ταυτόχρονα, τρόπο, που μας είχε συνηθίσει παλαιότερα. Σίγουρα, ο διάλογος και οι ατάκες σε ρυθμό πολυβόλου υπερσκελίζουν τη δράση και είναι πραγματικά ευφυείς σε πολλά σημεία, από την άλλη, όμως, σύντομα εκπίπτουν σε μια προσπάθεια φτηνού εντυπωσιασμού και καθυστερούν την κορύφωση του φιλμ, που θα έπρεπε να είχε έρθει πολύ πριν το 153ο λεπτό της ταινίας…
Φαίνεται λοιπόν ότι αρκούσε ο κύριος Ταραντίνο να πείσει τον κόσμο ότι μπορεί να κάνει μία ταινία διαφορετική, μία ταινία δίχως αιματοβαμμένα πλάνα, όπως μας είχε συνηθίσει στο παρελθόν, για να την «βαφτίσουμε» αυτομάτως… αριστούργημα. Και η προσπάθειά του αυτή ανταμείφθηκε με δεκάδες υποψηφιότητες για βραβεία ανά τον κόσμο και ενδεχομένως να φτάσει μέχρι και τα Όσκαρ. Οπότε, ποιος είμαι εγώ που θα αμφισβητήσω τα αναμφισβήτητα; Κανένας… Είμαι απλώς ένας άνθρωπος που πιστεύει ότι, από το «Reservoir Dogs» και έπειτα, ο Ταραντίνο ουσιαστικά σκηνοθετεί και ξανασκηνοθετεί το «Pulp Fiction», φροντίζοντας όμως, κάθε φορά, να μας το «σερβίρει» με διαφορετικό περιτύλιγμα…
Frank Serpico
Διαφωνώ μαζί σου,φίλε μου. Είναι σα να μου λες ότι οι γλαφυρές και όμορφες περιγραφές σε ένα βιβλίο είναι άχρηστες και θα έπρεπε συνεχώς να έχουμε δράση. Προφανώς και ξέραμε πού θα καταλήξει και αυτό ακριβώς είναι που το έκανε σαδιστικά ηδονικό και απολαυστικό. Δεν έχω βαφτίσει την ταινία αριστούργημα και για μένα κορυφαία του ταινία παραμένει το Παλπ κι έπειτα οι Reservoir. Αλλά αυτή η ταινία ένα όσκαρ σεναρίου πρέπει να το πάρει,τουλάχιστον.
Προφανώς και όσα θα γράψω παρακάτω αποτελούν λόγια μιας ορκισμένης πιστής του Άντρα και δεν θα τα έλεγα σε καμία περίπτωση αντικειμενική θεώρηση της ταινίας!
Ο σκοπός του Ταραντίνο σε αυτή την ταινία ήταν να μεταφέρει τον πόλεμο σε άλλο επίπεδο. Εδώ δεν γίνεται με τα όπλα αλλά με τα λόγια και το σινεμά! Δεν είχε πρόθεση να παραδώσει άλλον ένα στρατιώτη Ράϊαν αλλά να βάλει τον κινηματογράφο στην πρώτη γραμμή του πυρός!
Τεντώνει τις σκηνές όσο πάει. Κάθε στιγμή περιμένεις κάτι να γίνει. Βάζει τους πρωταγωνιστές του στην χειρότερη μοίρα και στο τέλος τίποτα δεν είναι όπως φαίνεται ή όπως τα περίμενες! Ειδικά η πρώτη σκηνή… Παραπάνω από απαραίτητος ο διάλογος για να γνωρίσουμε τον Landa και τον τρόπο σκέψης του!
Θα συμφωνήσω πάντως ακράδαντα ότι ο Ταραντίνο μας δουλεύει κανονικά και με το νόμο. Ξέρει τι έχει δει ο θεατής, τι περιμένει και τα αντρέπει απλά γιατί και ο ίδιος είναι πρώτα απ΄όλα θεατής!
Τα αιματοβαμμένα πλάνα δεν είναι σήμα κατατεθέν του(μόνο στο Kill Bill το αίμα έχει πρωταρχικό ρόλο αλλά ακόμη κι εκεί η τελική μονομαχία είναι λεκτική!).
Πρόκειται για αιώνιο εραστή του σινεμά και επιτέλους έκανε το μεγάλο του έρωτα πρωταγωνιστή της ταινίας του!
Δεν θα σου πω ότι το είδες λάθος, μπορεί απλά να μην είναι του γούστο σου ο Ταραντίνο, απλά βρήκα ακόμη μια ευκαιρία να δηλώσω τον έρωτα μου για τον Quentin 🙂
Πάσα αντίρρησις δεκτή, ειδικά όταν γίνεται με επιχειρήματα, όπως τα δικά σας, που είναι απολύτως σεβαστά. Μία παρατήρηση μόνο για τα λεγόμενα του καθενός, αν μου επιτρέπετε…
@ Fauntleroy: Ατυχής, τουλάχιστον, η παρομοίωση βιβλίου – ταινίας.
@ Annie Hall: Ούτε είναι θέμα λάθους ούτε δεν είναι του γούστου μου ο Ταραντίνο. Το Reservoir Dogs μου άρεσε, το Pulp Fiction, το Death Proof επίσης… Δεν είμαι κάθετος ούτε απορρίπτω, πριν δω. Και, όντως, η θεώρηση μιας ταινίας δεν είναι ποτέ αντικειμενική. Η όποια κρίση και κριτική είναι πάντα υποκειμενική και έχει σκοπό να εγείρει συζητήσεις, σχόλια, αντιδράσεις… Από αυτήν την άποψη λοιπόν, τον σκοπό μου τον πέτυχα…
Frank
Ατυχής;Λες και συνέκρινα βιβλία με μακαρόνια, ρε Φρανκ!!Αν είναι δυνατόν!
@ Fauntleroy: Βέβαια ατυχής φίλε μου. Για μένα, οι γλαφυρές και όμορφες περιγραφές σε ένα βιβλίο είναι πάντοτε λόγος να το διαβάσω, ενώ σε μια ταινία, αν λειτουργούν εις βάρος της δράσης και της εξέλιξης της πλοκής, αποτελούν μειονέκτημα. Και, για να μείνω στο δικό σου ύφος, εάν συνέκρινες βιβλίο με βιβλίο ή βιβλίο με ταινία, θα ήσουν σωστός. Από την στιγμή που συγκρίνεις βιβλίο με ταινία, όντως, θα μπορούσες κάλλιστα να το είχες συγκρίνει και με μακαρόνια!
Frank
@ Fauntleroy: Σε γενικές γραμμές όμως, όπως έγραψα και παραπάνω, δεκτές και τεκμηριωμένες οι αντιρρήσεις σου και γι' αυτό απολύτως σεβαστές. Μέχρι εκεί που δεν συγκρίνεις την ταινία με βιβλίο, βέβαια…
Frank
Συμφωνώ απόλυτα ότι ο Ταραντίνο μας δουλεύει αλλά νομίζω ότι το πραγματικό δούλεμα αφορά τους κριτικούς. Τρανό παράδειγμα το Kill Bill που ήταν μια σαφέστατη απάντηση στις "κατηγορίες" που του απήυθηναν ότι έχει πολύ αίμα στις ταινίες του: "Κύριοι, νομίζατε ότι έχω πολύ αίμα στις ταινίες μου αλλά κάνατε λάθος… ΤΩΡΑ έχω πολύ αίμα στις ταινίες μου!"
Όσο για τους "μπάστερδους" δυστυχώς δε με κάλυψε παρόλο που σε γενικές γραμμές ο λόγος που λατρεύω τον Ταραντίνο είναι ακριβώς οι υπερβατικοί διάλογοί του (βλ. Death Proof!)…
Κατά την ταπεινή μου άποψη το Reservoir Dogs είναι απλώς αξεπέραστο. Σίγουρα η καλύτερή του κ μέσα στις 10 πλέον αγαπημένες μου ταινίες. (Τονίζω το "κατά την ταπεινή μου άποψη" πριν βρεθεί κάποιος να μου πει ότι είμαι απόλυτος…)
Όσο για το ότι οι μακροσκελείς κ μη ρεαλιστικοί διάλογοι δεν προωθούν τη δράση θα συμφωνήσω απόλυτα από δραματουργικής απόψεως, αλλά δεν παύουν να είναι σήμα κατατεθέν του Ταραντίνο κ ένας από τους λόγους που έχει ξεχωρίσει.
Για το "show off"… Δε θα μπορούσες να έχεις περισσότερο δίκιο! Παραπέμπω όλους στο τελευταίο μέρος του σπονδυλωτού "Τέσσερα δωμάτια" κ στη 15λεπτη κουβέντα που διαδραματίζεται για μια ιστορία με σύνολο δράσης λιγότερο των 60 δευτερολέπτων…!
Υ.Γ. Κ όταν λέμε "δράση" στο σινεμά, δεν εννοούμε μόνο τις σκηνές που πέφτει ξύλο ή πιστολίδι…
Καλά συμφωνώ απόλυτα ότι ο Ταραντίνο μας δουλεύει. Μας δουλεύει με τον καλύτερο δυνατό τρόπο..
Συμφωνώ για το Reservoir Dogs. Απλά αξεπέραστη!! Τους Μπάστερδους δεν τους έχω δει ακόμα..
Απλά μια επισήμανση.. Νομίζω ότι μπορείς να συγκρίνεις βιβλίο με ταινία.. μιας και τα δύο λένε μια ιστορία. Σίγουρα έχουν διαφορετικούς κανόνες αλλά και πάλι..
Τάιλερ
Τώρα θέλω να απαντήσω σοβαρά,αλλά πραγματικά δε μπορώ!Είναι δυνατόν να τοποθετείς στην ίδια συγκριτική βάση με μια ταινία, ένα βιβλίο και τα … μακαρόνια;!Είναι οι δυο πιο συγγενικές μορφές τέχνης, το ένα εμπνέει και δανείζει το άλλο,η ιστορία και ο μύθος είναι οι βασικοί τους άξονες,και δεν μπορούν να παραλληλιστούν;Πρώτη φορά ακούω κάτι τέτοιο.
@ Fauntleroy: Σου εξήγησα το σκεπτικό μου. Βρίσκω πιο δόκιμη τη σύγκριση ταινίας με ταινία καα βιβλίου με βιβλίο. Μπορεί να έχω και άδικο, δεν διεκδικώ το αλάθητο. Έτσι όμως το βλέπω εγώ.
Frank