12 Χρόνια Σκλάβος

Η ιστορία

Πρόκειται για μια πραγματική, αν και μάλλον άγνωστη ιστορία. Ο Αφροαμερικανός Σόλομον Νόρθαπ που ζούσε ως ελεύθερος άνθρωπος στη Νέα Υόρκη απάγεται και μετατρέπεται σε σκλάβο στις φυτείες του Νότου. Η ταινία βασίστηκε στο βιβλίο του ίδιου του Νόρθαπ.

Το σώμα

Όλες οι ταινίες του Στιβ ΜακΚουίν έχουν μία διάσταση σωματική. Στο Hunger ο Ιρλανδός φυλακισμένος ήρωας λιώνει μέρα με τη μέρα από την απεργία πείνας που κάνει για πολιτικούς λόγους (εξαιρετικός ο Μάικλ Φασμπέντερ).

Στο Shame, ο κεντρικός χαρακτήρας (πάλι ο Φασμπέντερ) έχει μία άλλου είδους εξάρτηση από το σώμα: αυτή του εθισμού από το σεξ που τον κρατά δέσμιο της επιθυμίας του.

Στο 12 Χρόνια Σκλάβος το σώμα αποκτά και πάλι κεντρικό ρόλο. Εμφανίζεται πάλι ο Φασμπέντερ αλλά αυτή τη φορά σε δεύτερο ρόλο. Είναι για το σώμα του και όχι για την ψυχή του που ο Νόρθαπ απάγεται, δουλεύει άλλοτε σε σκληρά και άλλοτε σε ευγενικά αφεντικά. Είναι το σώμα του που θυματοποιείται, που βασανίζεται. Υπάρχουν στιγμές που ο ΜακΚουίν δείχνει τη βία άμεσα: το μαστίγιο που υψώνεται, τον ήχο, τα σημάδια στην πλάτη. Και άλλες που τα υπονοεί. Ο ήχος, το σκισμένο πουκάμισο, το αίμα.

Σε τι διαφέρει από τις άλλες ταινίες;

Ο ΜακΚουίν δεν προσπαθεί να κάνει μια ταινία διδακτική, μια ταινία που να σε μπουκώνει με την αίσθηση ότι η σκλαβιά είναι κακό πράγμα. Ναι, η σκλαβιά είναι απαίσιο πράγμα, αλλά ο ΜακΚουίν ενδιαφέρεται να πει μια ανθρώπινη ιστορία.

Ο ήρωάς του δεν είναι πάντα «ήρωας». Δεν είναι ένας Σπάρτακος που με αυτοθυσία θέλει να αναφωνήσει ότι αυτός είναι ο Σπάρτακος. Είναι ένας άνθρωπος, με σάρκα και οστά, άλλοτε αδύναμος, άλλοτε παραιτημένος, άλλοτε επαναστάτης.

Με υπέροχη φωτογραφία, ευαίσθητη κινηματογράφηση και εξαιρετικές ερμηνείες το 12 Χρόνια Σκλάβος έρχεται να αποκτήσει κυρίαρχη θέση στο κινηματογραφικό κεφάλαιο του θέματος σκλαβιά. Ο περσινός Τζάνγκο αναφερόταν στο θέμα με μία διάθεση «εκδίκησης», ενώ ο Λίνκολν αφορούσε τις πολιτικές διεργασίες για την αλλαγή του καθεστώτος της σκλαβιάς.

Ο ΜακΚουίν δείχνει την πραγματική κατάσταση: τον πόνο, τη θλίψη, την απόγνωση του να είσαι σκλάβος. Ακόμα περισσότερο: μας δείχνει τη θλίψη, τον πόνο, την απόγνωση ενός ανθρώπου που ήξερε τι σημαίνει να είσαι κύριος του εαυτού σου.

Το βλέμμα του Τσιγουέτελ Εγιοφόρ τα λέει όλα στην κάμερα με τον πιο αληθινό και σκληρό τρόπο. Μπορεί σκηνοθετικά ο ΜακΚουίν να ακολουθεί μια απλή και πιο ακαδημαϊκή από τις άλλες του ταινίες οδό, ωστόσο η ταινία δείχνει την απλότητα και την αλήθεια της.

Εάν υπάρχουν κάποια πράγματα που ενοχλούν, αυτά είναι η ακαδημαϊκή προσέγγιση που αναφέραμε παραπάνω (θα περιμέναμε μια πιο μοντέρνα ματιά από τον ΜακΚουίν) και η χρήση της μουσικής. Συχνά η μουσική «πνίγει» τα πανέμορφα πλάνα, κάνοντάς τα να ασφυκτιούν κάτω από το βάρος της.