Νύχτες Πρεμιέρας: Ανασκόπηση Παρασκευής (19/9/14)

Άλλη μια γεμάτη Νύχτα Πρεμιέρας, με μπόλικες ενδιαφέρουσες ταινίες. Σταθερά καλό το σινεμά της Αργεντινής είχε την Παρασκευή δυο ταινίες για εκπροσώπους, την σημαιοφόρο Ιστορίες για Αγρίους και το Φυσικές Επιστήμες του διαγωνιστικού. Το Χόλιγουντ, με Βέλγο όμως σκηνοθέτη, μας έδειξε την Συγκάλυψη (the Drop), ο Καναδάς τον Αξέχαστο Μήνα, ενώ η Ιρλανδία είχε την τιμητική της κάνοντας δυναμική παρουσία με το Χρυσό (Gold) και τις Τελευταίες Μέρες του Πίτερ Μπέργκμαν, στις οποίες παρευρέθηκε και ο Ιρλανδός πρέσβης που δηλώνοντας ότι γνωρίζει ότι στο ολυμπιακό στάδιο σήμερα ήταν η συναυλία της Lady Gaga και όσοι προσήλθαν έκαναν τη σωστή επιλογή. Το κινηματογραφικό ταξίδι, όμως δεν σταμάτησε πέρασε σε Ταϊβάν με το Ταξίδι στη Δύση και από εκεί στην παγωμένη Ισλανδία όπου τα ζόμπι μπορούν να μας χαρίσουν γέλιο στο Dead Snow 2. Από το αφιέρωμα στον Σταύρο Τορνέ είδαμε το Μπαλάμος και Καρκαλού. Οι cinepivates μεταφέρουν:

Relatos Salvajes / Ιστορίες για Αγρίους 
(Σκηνοθεσία: Νταμιάν Σιφρόν / 122′ / Αργεντινή-Ισπανία)

Όσοι δεν καταφέρατε να τη δείτε στην τελετή έναρξης είχατε μια δεύτερη ευκαιρία να την απολαύσετε σήμερα. O Damián Szifrón, που πολλοί πλέον ονομάζουν τον Ταραντίνο της Αργεντινής, έκανε μια τρομερή παραγωγή, στην οποία έβαλε το χεράκι του και ο Αλμοδοβάρ, με αποτέλεσμα τον ζουμερό αυτόν καρπό που ονομάζεται «Ιστορίες για Αγρίους». Η ταινία, μια σύγχρονη μαύρη κωμωδία αποτελούμενη από επιμέρους μικρές ιστορίες, όλες με κεντρικό θέμα τους την αδικία, αποτελεί σίγουρα την φετινή αργεντίνικη πρόταση της χρονιάς. Τα έξι αυτοτελή, ασύνδετα μεταξύ τους «σκετσάκια», διαφορετικά σε ύφος κινηματογράφισης και πρωταγωνιστές, μοιάζουν με έξι καλές μικρού μήκους ταινίες με κοινό παρανομαστή την αδικία που βιώνει το κεντρικό πρόσωπο, την εξώθηση του στα άκρα και την τελική εκδίκηση που μπορεί να είναι και αμφίρροπη. Σίγουρα ένα κεφάτο αποτέλεσμα στο σύνολο του, με μοναδική κοιλιά κάποιες πιο αργές στιγμές. Το σαρδόνιο χιούμορ και η νευρική ψυχοσύνθεση των Αργεντίνων είναι κοντά στην ελληνική κουλτούρα και όταν θυμώνουν ή παθιάζονται είναι εύκολο να ταυτιστούμε μαζί τους και να μας παρασύρουν στην τρέλα του αίματος τους που κοχλάζει.

Gimli

The Grand Seduction / Ο Αξέχαστος Μήνας
(Σκηνοθεσία: Ντον ΜακΚέλαρ / 113′ / Καναδάς)

Ένα μικρό λιμανάκι στον Καναδά ζει από τα χρήματα της πρόνοιας. Οι κάτοικοί του χρειάζονται το άνοιγμα ενός εργοστασίου στην περιοχή. Για να γίνει, όμως, αυτό θα πρέπει να έχουν γιατρό. Έτσι, θα κάνουν τα πάντα -από το να τρέξουν όλοι να τους εξετάσει, μέχρι να υποκριθούν ότι λατρεύουν το κρίκετ-, προκειμένου να κρατήσουν στο χωριό τους τον προσωρινό γιατρό που έρχεται. Χαριτωμένη κωμωδία -στο ύφος του πρόσφατου κροάτικου Θεϊκό Κόλπο– με υπερβολικά αναμενόμενη κατάληξη. Κι ενώ από τη μέση και μετά τα κλισέ διαδέχονται το ένα το άλλο, η παρουσία του Μπρένταν Γκλίσον, ο οποίος ερμηνεύει τον αναπληρωτή δήμαρχο που είναι αποφασισμένος να κάνει τα πάντα προκειμένου να φέρει στην περιοχή το πολυπόθητο εργοστάσιο, προσδίδει φρεσκάδα στην ταινία. Αλλά και οι «συγχωριανοί» του είναι υπέροχοι. Ο Τέιλορ Κιτς, από την άλλη, που ερμηνεύει τον νεαρό γιατρό είναι μάλλον αδιάφορος. Στο σκηνοθετικό τιμόνι ο Ντον ΜακΚέλαρ, σκηνοθέτης της Τελευταίας Νύχτας του Κόσμου (1998).

Τάιλερ

The Drop / Η Συγκάλυψη
(Σκηνοθεσία: Μίχαελ Ρ.Ρόσκαμ / 106′ / ΗΠΑ)

 Βασικό στοιχείο του the Drop η προσπάθεια για επιβίωση. Είναι μια ταινία φαινομενικά απλοϊκή, παρόλα αυτά κρυφακούγοντας συζητήσεις θεατών κατά την έξοδο άκουσα τα πιο αντικρουόμενα συμπεράσματα. Ο κεντρικός ήρωας ζώντας σε μια κακόφημη γειτονιά, αναγκασμένος να συναναστρέφεται καθημερινά και άτομα του υποκόσμου χρησιμοποιεί την μοναχικότητα ως όπλο του. Όλα στη ζωή του, όμως θα αλλάξουν όταν μια βραδιά βρει ένα παρατημένο κουταβάκι και γνωρίσει μια κοπέλα. Η πιο ευρωπαϊκή σκηνοθεσία του Ρόσκαμ δίνει μια λίγο πιο καλλιτεχνική ματιά στο κατά τα άλλα σκοτεινό θρίλερ, με διαπλεκόμενους, θήτες και θύματα, να κινούνται σε μια παρτίδα σκάκι που οι κινήσεις τους όλο και λιγοστεύουν. Είναι στο σύνολο του αναμενόμενα καλό, χωρίς όμως να κάνει την υπέρβαση. O Τομ Χάρντι ξανά χάνει τη σκοτσέζικη προφορά του Locke για να μπει σε έναν μέσο αμερικάνο χαρακτήρα που επιτάσσει ο ρόλος του. Ανάμεικτα συναισθήματα στην τελευταία στο πανί εμφάνιση του πρόωρα χαμένου Γκαντολφίνι, ο οποίος ανατριχιάζει με τις αντιπαραβολές του χαρακτήρα του με αυτόν του βιβλίου του Λεχέιν (Σκοτεινό Ποτάμι, Νησί Καταραμένων). Η χημεία ανάμεσα στους δυο βγάζει μια φυσική θεμιτή κωμικότητα που θυμίζει χαρακτήρες που συνηθίζουν να χτίζουν οι Κοέν. Oι φίλοι των σίριαλ θα δουν σε έναν αντίστοιχο ρόλο και την Αν Ντόαντ του Leftovers.

 

Ciencias Naturales / Φυσικές Επιστήμες
(Σκηνοθεσία: Ματίας Λουτσέσι / 71′ / Αργεντινή)

Η 12χρονη Λάιλα θέλει οπωσδήποτε να βρει τον πατέρα της. Η μητέρα της δεν είναι διατεθειμένη να της πει, αλλά η ίδια κάνει ό,τι περνά από το χέρι της (ανάμεσά τους και να προσπαθεί να το σκάσει από το σχολείο της) για να επιτύχει τον σκοπό της. Η δασκάλα της υποκύπτει στην επιμονή της και δέχεται να τη βοηθήσει. Μόνο που τα στοιχεία για το ποιος είναι ο πατέρας της είναι ελάχιστα. Το αργεντίνικο σινεμά δίνει σταθερά καλές επιλογές τα τελευταία χρόνια και το Φυσικές Επιστήμες, όπως είναι ο τίτλος της ταινίας, δεν αποτελεί εξαίρεση. Αν και υπερβολικά απλή στα υλικά και στους στόχους της, η ταινία προκαλεί ένα συναίσθημα τρυφερότητας, αποφεύγοντας το μελό. Δεν κρίνει τους χαρακτήρες της: είναι όλοι βασανισμένοι άνθρωποι που παλεύουν είτε με τη ζωή, είτε με τα στοιχεία της φύσης. Το μεγάλο ατού της ταινίας του Ματίας Λουτσέσι είναι, κατά τη γνώμη μου, η νεαρή πρωταγωνίστριά του, σε μία ερμηνεία ψύχραιμη και ενδιαφέρουσα. Με όμορφη φωτογραφία (ιδιαίτερα όμορφη η σκηνή με την ομίχλη και τα άλογα), η ταινία αναφέρεται στην επιμονή. Όσο για τον τίτλο, αναφέρεται στα μαθήματα της δασκάλας και στη διαδικασία της φωτοσύνθεσης: όπως χρειάζεται το φως του ήλιου για να ζήσουν τα φυτά, έτσι και η μικρή ηρωίδα χρειάζεται «κάτι» για να μπορέσει να συνεχίσει την πορεία της ενηλικίωσής της.

Τάιλερ

Gold / Χρυσό
(Σκηνοθεσία: Νιάλ Χίρι / 90′ / Ιρλανδία)

Της Ιρλανδίας έγινε στην αίθουσα, με αρκετούς Ιρλανδούς να γεμίζουν την αίθουσα για τις δυο back-to-back ταινίες που προβλήθηκαν.

Στο Gold παρακολουθούμε «την προσπάθεια ενός καναπέ να βρει τη γωνιά του». Ο Ρέι, η κινούμενη εκπροσώπηση του «loser», άνεργος, με απόπειρα αυτοκτονίας να τον έχει στιγματίσει, είναι ένας πατέρας χαμένος για 12 χρόνια, που ξαφνικά εισβάλει στη ζωή της κόρης του, που είναι η ατραξιόν της ταινίας μιας και την ενσαρκώνει η Άρια του Game of Thrones. Ο πατέρας εφευρίσκει μικρά πράγματα για να μείνει λίγο ακόμα και μοιάζει σαν ο κεντρικός ήρωας να παλεύει από την αρχή για να κερδίσει χρόνο στην ταινία. Κατά τα άλλα είναι μια χλιαρή κωμωδία με δραματικά στοιχεία, δεν μπορείς να την χαρακτηρίσεις κακή, αλλά δεν ξεφεύγει του μετρίου. Ενδιαφέρον είχαν τα κωμικά βιντεάκια του θετού πατέρα, ο οποίος φτιάχνει έναν ιδιαίτερο χαρακτήρα που φέρνει στη μνήμη την ερμηνεία του Κλούνεϊ στους Απογόνους, πολύ πιο τραβηγμένη στα άκρα όμως.  Ακούγοντας τα Q&A του σκηνοθέτη δεν μπορούσαμε να βγάλουμε από το μυαλό μας πόσο θύμιζε τον κεντρικό του ήρωα. Λιτός και απλός και στις απαντήσεις του. Έτσι είναι η ζωή. Χάνεις, κερδίζεις. Σημασία έχει τι συμβαίνει περισσότερο. Οι δυο μεγάλοι άνδρες μπήκαν στη διαδικασία και ακόμα μαθαίνουν πως να είναι πατεράδες. Ένα παράδοξο έκρυβε η ερώτηση (δυστυχώς του παρουσιαστή) πως θα αντιμετώπιζε ο σκηνοθέτης την «πρόκληση» να κάνει σίριαλ για την τηλεόραση, όπου δήλωσε ανοιχτός στο να σκηνοθετήσει οτιδήποτε. Με την έντονη στροφή κόσμου προς τα σίριαλ έναντι του σινεμά λυπηρά δείγματα φαίνονται ότι τα τηλεοπτικά κερδίζουν πόντους καθημερινά.

Gimli

Οι Τελευταίες Μέρες του Πίτερ Μπέργκμαν
(Σκηνοθεσία: Κιαράν Κάσιντι / 20′ / Ιρλανδία)

Ένα πρωτότυπο ντοκιμαντέρ βασισμένο σε μια αλλόκοτη αληθινή ιστορία που προβλημάτισε την Ιρλανδία προ ολίγων χρόνων, το 2009. Ένας άντρας στην τελευταία του καλά σχεδιασμένη μακάβρια φάρσα, αποφάσισε να «σβήσει» όλα τα στοιχεία που θα μπορούσαν να αποκαλύψουν την πραγματική του ταυτότητα προτού βρεθεί νεκρός. Φτάνει στην μικρή πόλη Σλίγκο και κυκλοφορεί κουβαλώντας κάτι μοβ πλαστικά τσαντάκια. Ο σκηνοθέτης χρησιμοποιώντας το υλικό από τις κάμερες ασφαλείας τον ξαναζωντανεύει και μελετά το μυστήριο γύρω από αυτήν την άλυτη μέχρι στιγμής υπόθεση για την τοπική αστυνομία. Στην κάμερα μιλούν άνθρωποι που τον είδαν ή συναναστράφηκαν μαζί του και είναι πρόθυμοι να μοιραστούν τις ιστορίες τους μαζί μας. Αποφεύγονται οι εικασίες και έτσι απολαμβάνουμε την αφήγηση από τους περιγραφικούς Ιρλανδούς, που ή έχουν απίστευτα γερή μνήμη ή επιβεβαιώνουν τον τίτλο τους ως καλοί παραμυθάδες.

Dead Snow 2 / Το Χιόνι Ξαναβάφτηκε Κόκκινο
(Σκηνοθεσία: Τόμι Βιρκόλα / 100′ / Νορβηγία-Ισλανδία)

Η τεράστια επιτυχία της πρώτης ταινίας (του 2009) άνοιξε τη βάνα με το χρήμα μιας πιο ακριβής παραγωγής κι έριξε «λάδι στη μηχανή» της σκέψης του σεναρίου, έτσι ώστε το δεύτερο μέρος να είναι πιο απενοχοποιημένο και ελεύθερο να συνδυάσει την παρωδία με επικές μάχες ζόμπι. Μετά της σύντομης ιστορικής αναδρομής για να μπουν στο κλίμα όσοι ενδεχομένως δεν έχουν δει την πρώτη ταινία, ακολουθεί ένα αρκετά χιουμοριστικό ξεκίνημα ακριβώς από εκεί που είχαμε μείνει. Κάπου εκεί άμεσα σταματά η λογική και αρχίζει το σπαρταριστικό παράλογο με χέρια να κολλάνε, ζόμπι του τρίτου Ράιχ να ετοιμάζουν εκστρατεία κατά τις ανθρωπότητας, αστυνομικούς και κατοίκους να είναι στην κοσμάρα τους, νέους χαρακτήρες και στα δυο στρατόπεδα, με υπέρτατη μορφή τον ζομπογιατρό. Χωρίς να θέλουμε να αποκαλύψουμε στοιχεία της πλοκής, το Dead Snow 2 είναι μια διασκεδαστική ταινία για τους λάτρεις ταινιών με ζόμπι, με αρκετές αναφορές και εσωτερικά αστεία και την εμπνευσμένη τελική σκηνή μάχης να κερδίζει επάξια μια θέση δίπλα στις υπόλοιπες γνωστές σκηνές ταινιών του είδους.

Gimli 

Babadook
(Σκηνοθεσία: Τζένιφερ Κεντ/ 103’/ Αυστραλία)

Έξι χρόνια μετά τον βίαιο θάνατο του άντρα της, η Αμέλια προσπαθεί να δαμάσει τον εξάχρονο γιο της, Σάμιουελ, ο οποίος πιστεύει στην ύπαρξη ενός τέρατος από ένα τρομακτικό παραμύθι, που θα έρθει να σκοτώσει και τους δύο. Καθώς εκείνη προσπαθεί όλο και πιο έντονα να πείσει τον γιο της για τη μη ύπαρξη του τέρατος, σταδιακά η υποτιθέμενη φαντασία του παιδιού γίνεται και δικιά της πραγματικότητα.

Μια ιδιαίτερη ψυχολογική ταινία τρόμου, από τις πλέον άρτιες τεχνικά, που χτίζει μια μοναδική κλειστοφοβική ατμόσφαιρα και καταφέρνει με μεγάλη επιτυχία να τραβήξει τον θεατή μέσα της και να τον κρατήσει σε αγωνία και εγρήγορση καθ’όλη τη διάρκεια. Δεν υπάρχουν jump scares, αλλά προσεκτική κλιμάκωση του τρόμου σε κάθε κομβική σκηνή. Κι ενώ μπορεί σαν ιδέα να μην φαίνεται κάτι το ιδιαίτερα πρωτότυπο, έχει μια σεναριακή υποδομή που από μόνη της το καθιστά πολύ ανώτερο από το μέσο όρο για το είδος του τρόμου.

Βέρμπαλ Κιντ

Μπαλάμος
(1982, Σκηνοθεσία: Σταύρος Τορνές / 80′ / Ελλάδα)

Ο Μπαλαμός είναι η ιστορία ενός ανθρώπου που ψάχνει να αγοράσει ένα άλογο. Στην πορεία του προς το μέρος που θα το αγοράσει θα ζήσει τις προηγούμενες ζωές του και θα συναντήσει γριές μάγισσες, θα ζήσει σαν σκλάβος στον μεσαίωνα, θα συναντήσει προφήτες που ήταν μάρτυρες της σταύρωσης του Ιησού και πρίγκιπες βαμπίρ.  Ο τρόπος με τον οποίο ο Τορνές σκηνοθετεί αυτό το φιλοσοφικό ταξίδι που έχει ως στόχο να παντρέψει την φύση με την μυθολογία, την πραγματικότητα και την φαντασία, είναι λιτός και απέριττος. Υπάρχουν σκηνές που το μόνο φως είναι αυτό της σελήνης και συνοδεύεται από τους θορύβους του περιβάλλοντος κάνοντας την φύση να μοιάζει σαν μια ανάσα στο ταξίδι του κεντρικού ήρωα προς την αγορά του πολυπόθητου αλόγου. Η συμβολική αφήγηση του έργου, μέσω απλών αλλά γεμάτων νοήματα εικόνων, βρίσκεται στην αναζήτηση της αιώνιας αλήθειας. Η αγορά του αλόγου είναι το σύμβολο ενός απατηλού αντικείμενου του πόθου και στην πραγματικότητα και στην φαντασία. Στο έργο του Τορνέ σημασία δεν έχει ο προορισμός αλλά το ταξίδι. Ο Μπαλαμός διασχίζει τις εποχές, συναντά μύθους και φανταστικά όντα στην προσπάθεια του να καταλάβει τον προορισμό του ανθρώπου στην ζωή. Ένα μαγικό ταξίδι που μιλάει και στο μυαλό και στην καρδιά μας.

Antoine Doinel

Καρκαλού
(1984, Σκηνοθεσία: Σταύρος Τορνές / 83′ / Ελλάδα)

Σε μια ακόμη ταινία του Τορνέ η ποίηση και η φαντασία συναντούν την  πραγματικότητα. Ένας ηλικιωμένος άντρας με βαρύ παρελθόν αλλά αποκλεισμένος από το μέλλον, βάζει στο παιχνίδι του ένα νεαρό ταξιτζή. Οι δύο τους θα συναντήσουν μια τρελή πόρνη, την Καρκαλού, που ο ηλικιωμένος ερωτεύτηκε τρελά και ο νέος θα ερωτευτεί σύντομα. Είναι μια ταινία για τον θάνατο; Ναι , αλλά ταυτόχρονα είναι και μια ελεγεία της δημιουργίας. Ο σκηνοθέτης χρησιμοποιεί την ποίηση και τον σουρεαλισμό για να δημιουργήσει μια ταινία με έντονα σαρκαστικά στοιχεία. Το ταξίμετρο δεν καταγράφει μόνο τις μονάδες της διαδρομής αλλά και τον χρόνο που περνάει. Το φέρετρο είναι το σύμβολο του θανάτου και η παρουσία του κάνει την ταινία να μοιάζει με ένα επιθανάτιο όνειρο. Ο Τορνές με απλότητα και μαεστρία ενσωματώνει τους χαρακτήρες αλλά και τα τοπία στις αφηγηματικές ανάγκες του έργου. Χρησιμοποιεί λίγους χώρους και επικεντρώνεται στα πρόσωπα και στα αντικείμενα. Η πολύ καλή χρήση του ήχου σε συνδυασμό με την λιτή χρήση της κάμερας δίνουν στην ταινία την όψη ενός σουρεαλιστικού παραμυθιού, μιας σπουδής πάνω στον έρωτα, τον χρόνο, τον θάνατο και την ζωή. Ο χειροποίητος κινηματογράφος του Τορνέ μας οδηγεί στα μονοπάτια της ζωής, της σκέψης και της αντίληψης.

Antoine Doinel

Journey to the West / Ταξίδι στη Δύση
(Σκηνοθεσία: Τσάι Μινγκ-Λιανγκ / 56′ / Γαλλία-Ταϊβάν)

Πρέπει να γνωρίζετε ότι το Ταξίδι στη Δύση είναι το έκτο μιας σειράς ταινιών του «Περιπατητή» (Walker) που μιλούν όλες για τις ενσαρκώσεις του Xuanzang, του ιερού μοναχού. Κατά τη διδασκαλία του η επαφή με τους άλλους δεν είναι σωματική, δεν χρειάζεται να χρησιμοποιήσει καν το βλέμμα. Η ταύτιση έρχεται να το να εισπνέει κάποιος τον ίδιο αέρα, να πατά το ίδιο χώμα, να είναι ζωντανός την ίδια στιγμή στον ίδιο τόπο και χρόνο.

Το Ταξίδι στη Δύση αποτελεί έναν ύμνο στους πάνω από 14 αιώνες φιλοσοφίας που η ταχύτητα και οι σύγχρονοι ρυθμοί ήρθαν και σάρωσαν σαν μεγάλο κύμα. Η ταινία διαθέτει άριστη φωτογραφία, όμως σοκάρει με την απλότητα του μηνύματος της. Χαρακτηριστική το εναρκτήριο πλάνο, όπου πολλοί θεατές νόμισαν ότι από κάποιο λάθος της προβολής η εικόνα είχε παγώσει σε ένα -τουλάχιστον οκτάλεπτο πλάνο (κοιτάξαμε τα ρολόγια μας), που θεωρώ χωρίς να θέλω να γίνω βλάσφημος ότι θα κούραζε ακόμα και τον αείμνηστο Θ. Αγγελόπουλο. Ο μοναχός μένει ακίνητος και όμως κινείται. Το μάτι έχει συνηθίσει σε τέτοιες ταχύτητες που έχει ξεχάσει να πιάνει τις  αργές κινήσεις, ακριβώς όπως δεν αντιλαμβανόμαστε την κίνηση της γης. Μετά ακούστηκε από το κοινό η ατάκα ότι ένα σαλιγκάρι προσπέρασε τον μοναχό την ώρα που ανέβαινε τη σκάλα, στο επόμενο πλάνο δεκαλέπτου. Είμαστε άραγε μόνο χαβαλετζίδες σατιρίζοντας τα πάντα; Το χαρακτηριστικό το έχει σίγουρα η ιδιοσυγκρασία του λαού μας, αρκετοί όμως αναγνωρίσαμε και έννοιες στο πρωτότυπο αυτό εγχείρημα που έχει αρκετά video art στοιχεία. Ένας από τους δυο καθρεπτισμούς αντανακλάσεων που παρουσιάζει είναι απλά μαγευτικός, ενώ ο φωτισμός που αποτυπώνει το περίγραμμα του μοναχού στη σκηνή στο μετρό προσδίδει μεγαλείο ανάτασης. Στο τέλος κλείνει με ένα ποίημα αντίστοιχο της φωτογραφίας του και είναι αυτά τα καλά στοιχεία που θέλουμε να κρατήσουμε και να ξεχάσουμε τον ολίγον σαδιστικό τρόπο παρουσίασης του.

Gimli