24o ΦΝΘ: Παρέα με την άτακτη Πάτι και μια Βελούδινη Βασίλισσα
Δυο διαφορετικές ταινίες αναζήτησης επιλέξαμε από το πλούσιο πρόγραμμα του φεστιβάλ, το “Patti Smith – Electric Poet” από το τμήμα των Ανοιχτών Οριζόντων και το Velvet Queen των Top Docs. Οι προβολές του 24ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης συνεχίζονται δυνατά στους παλμούς των ημερών, τόσο στον φυσικό του τόπο, τις κινηματογραφικές αίθουσες, όσο και διαδικτυακά. Στον απόηχο των λυπηρών ειδήσεων από την Ουκρανία που δοκιμάζεται σκληρά από τον πόλεμο, το Φεστιβάλ ανακοίνωσε δυο έκτακτες προβολές “Με το Βλέμμα Στραμμένο στην Ουκρανία”, την ποιητική ταινία μυθοπλασίας Toloka του Μιχαήλ Ιλιένκο και το ντοκιμαντέρ του Φώτου Λαμπρινού Η Μεγάλη Ουτοπία.
Ο καταξιωμένος ουκρανός σκηνοθέτης Μιχαήλ Ιλιένκο φυγαδεύτηκε από το Κίεβο πριν μερικές ημέρες, προκειμένου να ξεφύγει από τη φρίκη του πολέμου, και θα βρίσκεται στη Θεσσαλονίκη για να προλογίσει την ταινία του και να απαντήσει στις ερωτήσεις του κοινού. Στην προβολή της ταινίας του, την Πέμπτη 17/3, θα παρευρεθεί και ο σκηνοθέτης Φώτος Λαμπρινός, επιστήθιος φίλος και συμφοιτητής του Ιλιένκο στο Κινηματογραφικό Ινστιτούτο της Μόσχας κατά τη δεκαετία του ’60.
Την επόμενη μέρα, Παρασκευή 18/3, ο Φώτος Λαμπρινός θα προλογίσει το ντοκιμαντέρ του Η Μεγάλη Ουτοπία, το οποίο επικεντρώνεται στην περίοδο 1917-1934 της σοβιετικής ιστορίας, φέρνοντας στο φως άγνωστες πτυχές της μεγαλύτερης ουτοπίας που γνώρισε η ανθρωπότητα τον 20ό αιώνα.
Τα μουσικά ντοκιμαντέρ είναι ένα είδος που αναζητώ με μανία στα φεστιβάλ, ιδίως για καλλιτέχνες που συμπαθώ και πραγματικά, σπάνια με έχουν απογοητεύσει. Αναμενόμενο, λοιπόν, να μη χάσω το ντοκιμαντέρ των Αν Κατάια & Σόφι Πέιραρντ από τη Γαλλία για την Πάτι Σμιθ. Ακολουθώντας το ρεύμα των τελευταίων χρόνων, στο Patti Smith – Electric Poet βλέπουμε κυρίως αρχειακό υλικό που πνέει με την αφήγηση και οι δηλώσεις ακολουθούν με voice over, με τη συνταγή να εμπλουτίζεται από ένα μικρό animated κομμάτι.
Παρά τα μόνο 53 της λεπτά, η ταινία καταφέρνει να αποδώσει τον δυναμικό και τον αιωνίως παιχνιδιάρικο και άτακτο χαρακτήρα της Πάτι, έρχεται να ενώσει κάποια κενά σε άλλα ντοκιμαντέρ που έχουμε δει (όπως το εξαιρετικό ντοκιμαντέρ για τον Ρόμπερτ Μέιπλθορπ που είχαμε δει πάλι εδώ, σε προηγούμενο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης), ενώ προσφέρει και τη σύγχρονη οπτική της πάνω στο παρελθόν και την πορεία της. Η ώριμη, πλέον, Πάτι κοιτάζει κατάματα εκείνη την άτακτη Πάτι, τη νεανική Πάτι και αναγνωρίζει απενοχοποιημένα τους θεούς και τους δαίμονές της. Από την άλλη, η Πάτι θα μιλήσει μόνο για αυτά που θέλει, θα κινηθεί επιφανειακά σε ορισμένα σημεία και θα αφήσει αναπάντητα ορισμένα άλλα, που θα θέλαμε ίσως να εμβαθύνει, είτε η καλλιτέχνις, είτε η ταινία. Δεν παύει όμως να είναι ένα ωραίο ορεκτικό για όποιον θέλει να πάρει μια γεύση Πάτι Σμιθ προτού επιλέξει ένα άλλο ντοκιμαντέρ από το φετινό πλούσιο πρόγραμμα.
Η συνέχεια ήταν πολλά υποσχόμενη από τα φετινά Top Docs, με άλλο ένα γαλλικό ντοκιμαντέρ, τη Βελούδινη Βασίλισσα των Βενσάν Μουνιέ & Μαρί Αμιγκέ και πραγματικά ανταποκρίθηκε στις προσδοκίες μας και με το παραπάνω! Η επιτομή του ντοκιμαντέρ με όλη την έννοια του όρου, ακολουθεί μια μικρή ομάδα Γάλλων κινηματογραφιστών στα βουνά του Θιβέτ που μελετούν, κινηματογραφούν και φωτογραφίζουν τα άγρια και σπάνια ζώα της πλούσιας πανίδας της ορεινής περιοχής και έχουν αποκτήσει εμμονή να πλησιάσουν τη λεοπάρδαλη του χιονιού, γνωστή και ως βελούδινη βασίλισσα. Φυσικά και στο τέλος θα τη βρουν, αλλά ως τότε θα έχουμε απολαύσει πολλά άλλα άγρια ζώα της περιοχής, μέσα από τους εξαιρετικούς φακούς του Βενσάν Μουνιέ που είναι διακεκριμένος φωτογράφος και εγγυάται υπέροχες και δυνατές εικόνες.
Βλέποντας τον Μουνιέ πάνω στα βουνά, με τα ρούχα παραλλαγής και απόκρυψης τον εξοπλισμό και τον τεράστιο -σαν κανόνι- τηλεφακό του, φαντάζει σαν ελεύθερος σκοπευτής χωρίς σφαίρες, ένας φυσιολάτρης ειρηνικός πολεμιστής, που αγαπά και σέβεται τη φύση και τα ζώα. Το ντοκιμαντέρ αποτυπώνει ίσως καλύτερα από πολλά άλλα την ψυχοσύνθεση και τη φιλοσοφία ενός ντοκιμενταρίστα της άγριας φύσης. Πλάι του, σε αυτή την τελευταία αποστολή, ο Μουνιέ έχει για συντροφιά τον φυσιοδίφη και συγγραφέα Σιλβάν Τεσόν, που δίνει μια έντονη ποιητική και λυρική χροιά στο όλο εγχείρημα, αφήνοντας όλη αυτή την κοσμοθεωρία να βγει με τον πιο όμορφο τρόπο προς τα έξω για το θεατή. Μια κοσμοθεωρία που σήμερα ο κόσμος μας την έχει περισσότερο ανάγκη από ποτέ. Αξιοσημείωτη είναι και η μουσική της ταινίας, η οποία συμπληρώνει το μουσικό χαλί που δημιουργούν οι ήχοι της φύσης και των ζώων. Η λεγόμενη ‘βελούδινη βασίλισσα’ λεοπάρδαλη ήταν πραγματικά εντυπωσιακή και αποζημιώνει τους κόπους της ομάδας, όμως στην περίπτωση του Velvet Queen ίσως το ταξίδι τελικά να είναι πιο σημαντικό, ακόμα και από τον προορισμό.
Σε ένα Φεστιβάλ, μόνο ωραία πράγματα μπορούν να συμβούν σε όποιον έχει ανοιχτά τα μάτια του και είναι έτοιμος να τα ανακαλύψει. Συναντώντας τυχαία στον δρόμο τον δημοφιλή ηθοποιό Γεράσιμο Σκιαδαρέση έμαθα ότι το μουσικό σχήμα που έχουν οι κόρες του, οι Σκιαδαρέσες εμφανίστηκε τη Δευτέρα σε μια ξεχωριστή παράλληλη εκδήλωση στο πλαίσιο του Φέστιβαλ.
