30 χρόνια Σάντανς: Έχει χάσει το Φεστιβάλ τον χαρακτήρα του;
Σήμερα, Κυριακή, πέφτει η αυλαία του Κινηματογραφικού Φεστιβάλ του Σάντανς και πολύς λόγος γίνεται για το εάν το φεστιβάλ που πριν από 30 χρόνια ίδρυσε ο Ρόμπερτ Ρέντφορντ έχει χάσει τον χαρακτήρα του.
Αφορμή, φυσικά, για τα σχόλια υπήρξαν και οι πρόσφατες δηλώσεις του θεμελιωτή του Φεστιβάλ, ο οποίος δήλωσε ότι «έρχεται η στιγμή που θα πρέπει να γίνει αλλαγή φρουράς. Αυτό φυσικά ισχύει και για τη δική μου περίπτωση».
«Δεν μου αρέσει πλέον αυτό που συμβαίνει. Οι ειδικοί του μάρκετινγκ και των δημοσίων σχέσεων που με τα χρόνια εισχώρησαν στο φεστιβάλ μόνο κακό του έκαναν. Σαφώς και με ικανοποιεί η επιτυχία που γνωρίζει, παλιότερα όμως όλα ήταν διαφορετικά» τονίζει ο Ρέντφορντ.
Πώς ήταν, όμως αυτές οι πρώτες ημέρες και πόσο διαφέρουν από τις σημερινές.
Επίτηδες ο Ρέντφορντ επέλεξε να διοργανώνεται το Φεστιβάλ στη Γιούτα, μακριά από τη λάμψη του Χόλιγουντ. Και έτσι προστατευμένο συνέχιζε να στηρίζει –και να διαμορφώνει- τον ανεξάρτητο κινηματογράφο για πολλά χρόνια.
Αυτό που περισσότεροι θυμούνται οι κινηματογραφιστές που ήταν παρόντες στα πρώτα χρόνια του Φεστιβάλ είναι η «συντροφικότητα». Όπως λέει στο BBC η Τζούλια Ράιχερντ: «Ένα από τα πράγματα που πραγματικά προσέφερε τον πρώτο καιρό ήταν ότι ήταν σαν οικογενειακή συγκέντρωση ανεξάρτητων κινηματογραφιστών».
Η κατάσταση άλλαξε το 1989, όταν το Σεξ, Ψέματα και Βιντεοταινίες του Στίβεν Σόντερμπεργκ βραβεύτηκε και τα δικαιώματα διανομής του αγοράστηκαν από τον Χάρβεϊ Γουαϊνστάιν.
Ο Ρόμπερτ Ρέντφορντ δεν έχει παραλείψει να στρέψει τα πυρά του προς τον Γουαϊνστάιν, θεωρώντας τον υπεύθυνο για την κατάσταση του Φεστιβάλ.
Τον Οκτώβριο, ο Ρέντφορντ είχε πει ότι το Φεστιβάλ Κινηματογράφου Σάντανς έχει μετατραπεί σε «τσίρκο διασημοτήτων», καθώς έχει πλέον απορροφηθεί από το σύστημα και έχει χάσει την παλιά του αίγλη και την καλλιτεχνική μοναδικότητά του.
«Ο Γουάινσταϊν πάντα ήθελε να είναι ο άρχοντας του Χόλιγουντ. Έχει καθαρά εμπορική νοοτροπία. Δεν τον ενδιέφερε τίποτα άλλο. Το μόνο που ήθελε ήταν να ταυτίσει το φεστιβάλ με τον κόσμο του Χόλιγουντ» είπε.
«Σιγά-σιγά, άρχισαν να έρχονται οι διάσημοι ηθοποιοί. Ακολούθησαν οι παπαράτσι και μετά ήρθε και η μόδα. Μετά τη μόδα, ξαφνικά, είχαμε και την Πάρις Χίλτον να σκάει μύτη στο φεστιβάλ μας. Ένιωθα ότι μας είχαν καταβροχθίσει» πρόσθεσε χαρακτηριστικά.
Ωστόσο, είναι αδιαμφισβήτητο γεγονός ότι η επιτυχία του Σεξ, Ψέματα και Βιντεοταινίες, καθώς και η επιτυχία του Φεστιβάλ βοήθησε πολλούς ανεξάρτητους δημιουργούς να βρουν διανομή και να έχουν πολύ περισσότερες ευκαιρίες να δείξουν τις ταινίες τους σε σχέση με το παρελθόν. Από εκεί ξεπήδησαν άλλωστε οι Κουέντιν Ταραντίνο, Ντέιβιντ Ο’ Ράσελ και Ντάρεν Αρονόφκσι.
Οι τρεις αυτοί σκηνοθέτες αποτελούν μάλλον την εξαίρεση. Αν και για τους περισσότερους δημιουργούς το Σάντανς αποτελεί το σκαλί προς τη δημοσιότητα, η πραγματικότητα είναι ότι οι περισσότερες ταινίες δεν θα πάρουν διανομή και δεν θα γίνουν γνωστές.
Οι περισσότεροι εκτιμούν ότι τα σχόλια του Ρέντφορντ είναι μάλλον υπερβολικά.
Οι τεράστιες ουρές έξω από κάθε σινεμά –απαραίτητο κομμάτι της εμπειρίας του Φεστιβάλ- το αποδεικνύουν περίτρανα. Εδώ, ελάχιστοι έρχονται για τις διασημότητες. Όλοι έρχονται για τις ταινίες. Και όπως σημείωνει και ο Observer, «ταινία μετά την ταινία αποζημιώνει την αναμονή».
Μπορεί το Σάντανς να είναι ένα διαφορετικό Φεστιβάλ από αυτό που είχε στο μυαλό του όταν ξεκίνησε, μπορεί οι διάσημοι να φορούν πλέον παλτά και να καταφθάνουν στο κρύο Παρκ Σίτι για να παραστούν στις πρεμιέρες, μπορεί πλήθος δημοσιογράφων και παπαράτσι να συρρέουν στη Γιούτα, αλλά το Σάντανς παραμένει κοιτίδα σπουδαίων ανεξάρτητων δημιουργών. Και βρίσκεται σε απόσταση ενός γαλαξία από τους χαρτογιακάδες του Χόλιγουντ που τους ενδιαφέρουν κυρίως τα σίκουελ, τα πρίκουελ, τα reboot και τα νούμερα.
