54ο ΦΚΘ: Ανασκόπηση Παρασκευής

Το 54ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης φτάνει προς το τέλος του. Η Παρασκευή ήταν Ημέρα Γαλλοφωνίας και πολλές γαλλόφωνες ταινίες προβλήθηκαν, ανάμεσά τους και ταινίες των Αλ.Γκιροντί και Κλερ Σιμόν, στους οποίους το Φεστιβάλ διοργανώνει αφιέρωμα. Εμείς, πάντως, μαγευτήκαμε από τα «Οράματα Πραγματικότητας», μια ιδιαίτερη και ξεχωριστή ταινία που προβλήθηκε την Παρασκευή στο Φεστιβάλ.

Shirley – Visions of Reality

H μαγεία του σινεμά δίνει ζωή σε έργα τέχνης! Το ‘Οράματα Πραγματικότητας’ αποτελεί ένα φιλόδοξο εγχείρημα να αποτελέσει την ένωση πινάκων ζωγραφικής και φιλμ σε μια ενιαία σύνθεση. Ένα έργο σπονδυλωτό στέκεται σε 13 έργα τέχνης του Ε. Χόπερ που δίνουν πνοή στο πρωταγωνιστικό μοντέλο του. Για το λόγο αυτό δημιούργησαν ένα μη υπαρκτό πρόσωπο την ηθοποιό Σέρλι. Η γυναίκα ανάλογα με την χρονολογία του πίνακα (από τα 30’s έως τα 60’s) ενσαρκώνει την εκάστοτε τότε γυναίκα της εποχής, τις σκέψεις, τις επιθυμίες της, τα όνειρα της. Ο σκηνοθέτης μας τα δίνει αυτά κυρίως με τον εσωτερικό μονόλογο της Σέρλι (voice over) κι όχι με διαλόγους. Η ατμόσφαιρα ενισχύεται από τα ψήγματα εποχής που δίνεται στην αρχή κάθε ‘επεισοδίου’ με αποσπάσματα ραδιοφωνικής εκπομπής που μεταφέρει το κλίμα όπως από το κραχ του ’29, τον Β’ παγκόσμιο, τον μακαρθισμό. Η ιδέα είναι πρωτότυπη και ενδιαφέρουσα, η αποτύπωση των πινάκων είναι πραγματικά εξαίσια και αρκετά ακριβής, ο ήχος πεντακάθαρος και ατμοσφαιρικός. Με εμμονή στη λεπτομέρεια, στο ‘Excursion into Philosophy’ αποτυπώνεται το βιβλίο ‘Πολιτεία’ του Πλάτωνα, ενώ στο Hotel Lobby o σκηνοθέτης γίνεται περισσότερο δημιουργικός. Ίσως γίνει κουραστικό για κάποιον που δε γνωρίζει τους πίνακες. Θα μπορούσε να γίνει πιο επαναστατικό και λιγότερο πειραματικό βάζοντας περισσότερη ζωντάνια στους πρωταγωνιστές των έργων, όμως είναι κάτι που δεν αφορά τον δημιουργό. Αυτό που τον ενδιαφέρει είναι να κάνει μια ελεύθερη απόδοση στο ρόλο της γυναίκας σε κάθε εποχή δίνοντας της πνοή ύπαρξης στο φιλμ για λίγα λεπτά.

Επειδή είμαι λάτρης των πινάκων του Έντουαρτ Χόπερ σας παραθέτω σε αποκλειστικότητα και τους 13 πίνακες του γνωστού ζωγράφου με τη σειρά που απεικονίζονται:

(1) Chair Car, (2) Hotel Room, (3) Room in New York, (4) New York Movie (Usherette), (5) Office at Night, (6) Hotel Lobby, (7) Morning Sun, (8) Sunlight on Brownstones, (9) Western Motel, (10) Excursion Into Philosophy, (11) A Woman in the Sun, (12) Intermission, (13) Sun in an Empty Room και ξανακλείνει με το (1) Chair Car.

Gimli

Vi (Εμείς)

Μία ιστορία μιας ψυχαναγκαστικής σχέσης. Η νεαρή Ίντα πιάνει δουλειά σε ένα σχολείο. Εκεί τραβά την προσοχή του ντροπαλού φαινομενικά, αλλά αποφασιστικού συναδέλφου της Κρίστερ, ο οποίος δεν διστάζει να την υπερασπιστεί μέσα στην τάξη όταν αντιμετωπίζει προβλήματα με τους μαθητές της. Η σχέση θα ξεκινήσει πριν από τους τίτλους της αρχής και θα ακολουθήσει η συγκατοίκηση. Ωστόσο, ο Κρίστερ δείχνει το πραγματικό του πρόσωπο: είναι ζηλιάρης και θέλει να ελέγχει τη ζωή της Ίντα. Και εκείνη όμως είναι αδύναμη και ψεύτρα και αντιμετωπίζει τα προβλήματά της με το σεξ.  Η ταινία του Μανί Μασεράτ έχει πολύ ωραία φωτογραφία. Αυτή -φωτεινή, με χαρούμενα χρώματα- έρχεται σε αντίθεση με το σκληρό θέμα της και τους ανελέητους διαλόγους της. Οι δύο πρωταγωνιστές παίζουν καλά τους ρόλους τους, όπως και η φίλη της Ίντα, ενώ η ταινία μοίαζει όλο και πιο αποπνικτική για τους χαρακτήρες της. Η σκηνή σοκ του τέλους είναι ίσως μονόδρομος. Ωστόσο, αυτή δεν είναι μια ταινία που δεν έχουμε ξαναδεί: σχέσεις έντασης και ψυχαναγκασμού υπάρχουν άπειρες στο σινεμά και αυτή εδώ δεν μου φάνηκε πως πρόσφερε τίποτα καινούριο.

Τάιλερ

Πρόβατο

Έξυπνη ιδέα, μάλλον προβληματική εκτέλεση. Η ταινία μάς αφηγείται την ιστορία ενός αγοριού που εργάζεται σε ένα παραθαλάσσιο εστιατόριο. Παρακολουθούμε την καθημερινότητα ενός φιλότιμου και μάλλον αισιόδοξου ανθρώπου, μέχρι τη στιγμή που συμβαίνει ένα τραγικό συμβάν. Στη συνέχεια οι άνθρωποι που λειτουργούν ως δορυφόροι γύρω από το αγόρι (με το παρατσούκλι Πρόβατο) αναλαμβάνουν πρωταγωνιστικό ρόλο. Η ταινία των Μαριάν Πιστόν, Ζιλ Ντερού χρησιμοποιεί κάποια αφηγηματικά μέσα που ξενίζουν τον θεατή. Για παράδειγμα εισάγει την λογική των κεφαλαίων από τη μέση της ταινίας και μετά ή βάζει ένα voice-over που πριν δεν υπήρχε ή προοικονομεί την εξέλιξη με άλλο ένα voice over. Αυτά όλα θα λειτουργούσαν εάν χρησιμοποιούνταν περισσότερο συστηματικά στην ταινία και αν δεν πετιόταν σχεδόν τυχαία στην εξέλιξή της. Θα ήθελα το δεύτερο και τρίτο μέρος να είχε μεγαλύτερο βάρος σε σχέση με το πρώτο. Και αυτό μοιάζει σχεδόν τυχαίο όπως παρουσιάζεται στην ταινία.

Τάιλερ

Φωτίζεις τη Νύχτα

Ρομαντισμός στο ασπρόμαυρο φιλμ και την τρυφερή μουσική του που συνδυάζεται με το στοιχείο της επιστημονικής φαντασίας μας δίνει ένα παραμύθι με παραβολές, μεταφορές και προεκτάσεις σε μια μικρή πόλη που κάθε άνθρωπος έχει τουλάχιστον μια ειδική ικανότητα! Δείχνει ότι κάθε άνθρωπος είναι μοναδικός, ξεχωριστός και η μαγεία του φαίνεται στην καθημερινότητα του. Ωραία σκηνοθεσία, ήθελε ίσως λίγο προσοχή στο σενάριο και τους διαλόγους για να μην έχει σκαμπανεβάσματα. Ο διαιτητής πρωταγωνιστής με το διαπεραστικό βλέμμα καλείται να κρατήσει τις ισορροπίες. Ο παραλληλισμός του λιθοβολισμού στο ζευγάρι αποτελεί ένα έμμεσο σχόλιο στην κοινωνία της Τουρκίας που έχει εκμοντερνιστεί τα τελευταία χρόνια ραγδαία αλλά κουβαλά ταυτόχρονα και παλιές νοοτροπίες.

Gimli

 

Η Ώρα του Λύγκα (I Lossens Time)

Πρόκειται για ένα δανέζικο διαμαντάκι. Πολύ καλό σενάριο και  ερμηνείες.

Ατάκα παππού: “your mother kissed a lot of frogs but none of them turned out to be a prince“.

O Lynx λέγεται ότι καθημερινά κοιμάται 21ώρες κυνηγά για τροφή 3ώρες και 1ώρα τρώει. Το σύνολο δεν βγαίνει 24 αλλά 25 ώρες τη μέρα. Αυτή η έξτρα ώρα ονομάζεται ‘η ώρα του Λύγκα’. Ένα νεαρό 20χρονο αγόρι οδηγείται σε ψυχιατρικό άσυλο κατηγορούμενο για την δολοφονία ενός ηλικιωμένου ζευγαριού στη Σουηδία (τους οποίους έστησε μετά αγκαλιασμένους) και έχοντας αυτοκτονικές τάσεις. Εκεί ένα νεο πειραματικό πρόγραμμα δίνει ένα κατοικίδιο στους ασθενείς προσπαθώντας να τους βοηθήσει. Σύντομα όμως το αγόρι θα αποκτήσει ιδιόμορφη σχέση με το γάτο του και θα μιλά για το Θεό και η κατάσταση του θα επιδεινωθεί. Τότε θα κληθεί μια ιερέας να βοηθήσει την επιστήμονα ιατρό που τον παρακολουθεί και οι δυο τους θα επιχειρήσουν να διεισδύσουν στο παρελθόν του αγοριού και να ξεδιπλώσουν τα μυστήρια που κρύβονται.

Ωραία ατμόσφαιρα συνθέτει ένα είδος από το οποίο έχουμε καιρό να δούμε καλά δείγματα. Το ψυχολογικό αυτό θρίλερ έχει κάτι που μαγνητίζει το βλέμα. Μπλέκει μυστήριο γύρω από το ρόλο της πίστης και του Θείου σε μια πιο σύγχρονη προσέγγιση, της ψυχιατρικής επιστήμης. Οι δυο γυναίκες εκπρόσωπος Θεού και επιστήμης μοιάζουν με τις “μαμάδες” στη διαπαιδαγώγηση ενός παιδιού, της ψυχής του νεαρού. Με μεταφυσικές προσεγγίσεις, με πολλές αποκαλύψεις να έρχονται και μια τρυφερή αναδρομή στα παιδικά χρόνια.

Gimli

Ένα βήμα την ημέρα

Μια μάλλον «δύσκολη» ταινία, αλλά άκρως ρεαλιστική. Η σκηνοθέτιδα Χάλα Λόφτι παρουσιάζει ένα 24ωρο από τη ζωή μιας νεαρής Αιγύπτιας, η οποία μαζί με τη μητέρα της φροντίζει τον άρρωστο πατέρα της. Το πρώτο μέρος εκτυλίσσεται μέσα στο σπίτι, όπου η νεαρή Σοάντ τις περισσότερες ώρες κοιμάται. Το να βγει για μια βόλτα γίνεται ολόκληρο ζήτημα (ποιος θα φροντίσει τον πατέρα;) ενώ έξω έχει να αντιμετωπίσει άλλες δυσκολίες. Στο δρόμο συναντά μία άλλη νεαρή Αιγύπτια που τη ρωτά γιατί δε φορά μαντίλα και της λέει ότι και εκείνη δεν φορούσε γι’ αυτό πλέον είναι δαιμονισμένη. Όταν ο πατέρας της θα καταλήξει στο νοσοκομείο, η Σοάντ θα κάνει μια μεγάλη βόλτα. Για κάποιο λόγο, αυτή η ταινία μού θύμισε τη συγκάτοικό μου στην Αγγλία. Μία Αιγύπτια, μεγαλύτερης κάπως ηλικίας που έκανε μετα-διδακτορικό και όταν επέστρεφε στην πατρίδα της θα φρόντιζε, όπως μου είχε πει, τους ηλικιωμένους γονείς της. Πλήρως συμβιβασμένη με αυτό το καθήκον της, αλλά από την άλλη χωρίς να χάνει τη διάθεσή της για ζωή (της άρεσε για παράδειγμα να μαγειρεύει, της άρεσε το Sin City, ενώ δεν της άρεσε η πιθανότητα να παντρευτεί έναν άνθρωπο που θα ήθελε να έχει παραπάνω από μία συζύγους).

Στο Ένα βήμα την ημέρα δεν γίνεται ουσιαστικά τίποτα. Μία κοπέλα έρχεται απλά αντιμέτωπη με τις απογοητεύσεις και τις αδυναμίες. Και το σπίτι της θυμίζει τάφο (ο τίτλος της ταινίας Coming Forth By Day έχει να κάνει με τον θάνατο). Σε στιγμές βαρετή (όπως η ζωή της ηρωίδας) και σε στιγμές θλιβερή, αλλά πέρα για πέρα ρεαλιστική.

Τάιλερ