Χαμένο αστέρι
Η πιo πρόσφατη ταινία της Andrea Arnold (και η πρώτη που γυρίζει εκτός Ηνωμένου Βασιλείου), με τίτλο AMERICAN HONEY (απ΄το ομότιτλο τραγούδι των THE LADY ANTEBELLUM) δεν είναι απλώς ένα road movie για μιά τρελοπαρέα εφήβων, τίγκα στο «χόρτο», τατουάζ και ραπ, και την χυμώδη συνομήλική τους που μπαίνει κι αυτή στην παρέα. Όποιος δει μόνο αυτά στην ταινία, ή ανυποψίαστος είναι ή το ίδιο μαστουρωμένος με την ομάδα των μειρακίων…
Η ταινία της Arnold ξεχειλίζει νεανική ορμή κι ερωτισμό ,άγνοια κινδύνου κι ελαφρά ναρκωτικά, αλλά στην ουσία της είναι κατάμαυρη και ζοφερή όπως τα νερά της λίμνης στα οποία η πανέμορφη Σταρ βυθίζεται, στο φινάλε. Η ταινία, εμπνευσμένη κατά δήλωση της σκηνοθέτιδος, από ένα άρθρο στους Times της Ν.Υόρκης σχετικά με τα magazine crews που «οργώνουν» τις Η.Π.Α για να πουλήσουν συνδρομές σε περιοδικά, μέσα από ένα εκρηκτικό, ερωτικό και φούλ νεανικό μονοπάτι, μας οδηγεί στο στενόχωρο δωμάτιο της κατάκτησης του αμερικάνικου ονείρου, στο σκληρό και ανθρωποφαγικό ανταγωνισμό που επικρατεί στον κόσμο του κέρδους και της σκληρής δουλειάς, αλλά και της εκμετάλλευσης των νεαρών εργαζομένων. Οι εξαιρετικές ερμηνείες του καστ, με πρώτη και καλύτερη την εκπληκτική και τόσο όμορφη Sasha Lane (21 ετών στην πραγματικότητα, εδώ υποδύεται την 18χρονη Σταρ) και το πολύ δυνατό soundtrack που ταιριάζει με κι εκφράζει πλήρως αυτά τα συμπαθέστατα παιδιά, που δεν είχαν στον ήλιο μοιρα και νόμισαν πως τον βρήκαν στο πρόσωπο της υπεροπτικής κι αχώνευτης Κρίσταλ ( η πειστικότατη Riley Keough, κόρη της Λίζα-Μαρί Πρίσλεϊ, εγγονή του Έλβις) και του «πιστού σκυλιού»-καλύτερου πωλητή της, ονόματι Τζέηκ, ένας συνδυασμός σπασίκλα υπαλλήλου πολυκαταστήματος, κλεφτρονιού και τάχα μου γόη (ο εξαιρετικός Shia LaBeouf, ανησυχητικά αντιπαθής, σ’ εμένα τουλάχιστον), είναι τα δυνατά ατού αυτής της ταινίας.
Δεν είναι μία τρελοπαρέα από πορωμένους νεανίες με τη ραπ, η ομάδα των παιδιών που μαγεύουν την εγκλωβισμένη σε μία άθλια ζωή, Σταρ, πίσω απ΄το «όλη μέρα πάρτι και χαβαλές ρε φίλε» που πλασάρουν, κρύβεται προγραμματισμός και μία λύσσα για όσο το δυνατόν περισσότερες πωλήσεις συνδρομών.
«Γιατί είμαστ’ εδώ;» ρωτάει με υφάκι η αδίστακτη Κρίσταλ τα παιδιά, «Για να βγάλουμε λεφτάαααα» της απαντούν εν χορώ οι ήδη «φτιαγμένοι» επίδοξοι πωλητές. «Αν δε βγάζεις εσύ λεφτά, δε βγάζω ούτ’ εγώ. Το’ πιασες;», «Δείξε μου ότι αξίζεις, αλλιώς σε παρατάω στην έρημο να σε φάνε τα πούμα» λέει η νεαρή προϊσταμένη Κρίσταλ στη Σταρ η οποία αρχικώς μοιάζει να μην συνειδητοποιεί με τι ακριβώς έχει μπλέξει. Αρκούσε το ότι ήταν ενήλικη, ότι δεν θα έλειπε σε κανέναν κι ότι δούλευε σκληρά, για να την προσλάβει η νεαρή με την εμφάνιση νυμφιδίου, μυαλό πεινασμένου για χρήμα και ουδεμία αναστολή (προφανώς και με την κάλυψη των εργοδοτών που εκπροσωπούσε).
Αυτό που προκαλεί ανατριχίλα είναι η επαναλαμβανόμενη έκθεση σε κινδυνο, αυτών των παιδιών ακριβώς επειδή έχουν το ελεύθερο να χρησιμοποιήσουν κάθε τρόπο για να πουλήσουν όσο το δυνατόν περισσότερες συνδρομές, γιατί η δράκαινα Κρίσταλ περιμένει βλοσυρή κάθε βράδυ να μαζέψει τις εισπράξεις. Η Κρίσταλ που έχει επινοήσει τη Νύχτα Του Χαμένου, ένα πάρτι εκτόνωσης αυτών των χαμένων ψυχών που κατ’ ουσίαν ζούν στο δρόμο και στα μοτέλ της συμφοράς που τους κλείνει δωμάτια αυτή, και στο πάρτι αυτό όποιος απ΄την ομάδα έκανε τις λιγότερες πωλήσεις, τρώει φάπες απ΄τους υπόλοιπους. Η Κρίσταλ που μετακινείται με ξεχωριστό αυτοκίνητο – η ομάδα των πωλητών μετακινείται μ’ ένα κλειστό φορτηγάκι− η Κρίσταλ που μοιάζει με την «έκδοση για εφήβους» της αδίστακτης εργοδότριας η οποία έχει ευνοούμενό της τον καλύτερο υπάλληλο και δείχνει με την πρώτη ευκαιρία ποιά κάνει κουμάντο εκεί μέσα.
Πίσω απ΄την εκκωφαντική μουσική που συνοδεύει τα παιδιά στις εξορμήσεις τους προς άγραν συνδρομητών, και τον ξέχειλο νεανικό ερωτισμό (οι ερωτικές σκηνές είναι υπέροχα αληθοφανείς), πίσω απ΄την πανέμορφη φιγούρα της ζωηρής και θαραλλέας Σταρ, ελλοχεύει η δυνάμει εκπόρνευση αυτών των παιδιών, και μιλάω κυριολεκτικά. Η χάρμα οφθαλμών Σταρ, με τ’ όνομα ουράνιου σώματος, συνειδητοποιεί ( ; ) πως άνθρωποι και συναισθήματα στον πλανήτη Τζέηκ είναι αναλώσιμα και αντικαταστατά, ο Τζέηκ που είναι ένα καθαρματάκι στην ουσία, κάνει αυτό που ξέρει καλά: πουλάει τον εαυτό του, αυτόν πούλησε και στην ζουμερή Σταρ, κι αυτή αγόρασε ολόψυχα, γιατί νόμισε πως βρήκε επιτέλους τον τρόπο για ν’ ανεξαρτητοποιηθεί.
Το ότι «συχνά πίσω από την ελευθερία κρύβεται μια ύπουλη σκλαβιά», φαίνεται να μην αποτελεί το μείζον γι αυτήν, αν και τα πολύ όμορφα κοντινά πλάνα στο προσωπάκι της, οδηγούν σε άλλα συμπεράσματα.
Στο φινάλε της ταινίας, που δεν υπολείπεται σε ξεσάλωμα, η Σταρ βουτάει στα σκοτεινά νερά μιάς λίμνης. προς στιγμήν είναι αμφίβολο αν έκανε μακροβούτι ή αποφάσισε να τερματίσει τη ζωή της. Προορισμός κάθε άστρου όμως, είναι να λάμψει και κατόπιν να σβήσει «με γενναιοδωρία».