Δύο απόψεις για την Άννα Καρένινα

Τα φώτα σβήνουν, η οθόνη ανάβει και μπροστά στα μάτια μας ζωντανεύει μια θεατρική παράσταση. Με μεγάλους Χολιγουντιανούς σταρ. Ο σκηνοθέτης Τζο Ράιτ και ο σεναριογράφος Τομ Στόπαρντ δημιούργησαν μια φαντασμαγορία όπου η ρωσική κοινωνία αρέσκεται στην πόζα και το θέαμα. Η πρώτη ώρα της ταινίας μοιάζει με μια χορογραφία, ένα είδος μιούζικαλ, όπου οι ηθοποιοί αντί να τραγουδούν λένε με ρυθμό και τέμπο τα λόγια τους, όπου τα σκηνικά αλλάζουν και οι ίδιοι κινούνται -σχεδόν γλιστρούν- από τη μία σκηνή στην άλλη.

Είναι ένας ενδιαφέρον πειραματισμός πάνω στο έργο του Λέον Τολστόι, Άννα Καρένινα, ειδικά εάν σκεφτεί κανείς ότι ο Τολστόι δεν θεωρείται θεατρικός στο γράψιμό του -χωρίς αυτό να ξεχνά την πληθώρα των θεατρικών μεταφορών του μυθιστορήματός του.

Στην «Άννα Καρένινα» οι ηθοποιοί μοιάζουν να δίνουν μια παράσταση, καλά χορογραφημένη και σκηνοθετημένη. Υπάρχουν αρκετές πολύ εντυπωσιακές σκηνές: η σκηνή του χορού για παράδειγμα, ή εκείνη με τα πυροτεχνήματα -όπου το θέατρο ανοίγει από πάνω αποκαλύπτοντας έναν σκοτεινό ουρανό. Ή -κυρίως- εκείνη με την ιπποδρομία.

Η ιστορία είναι γνωστή: η Άννα Καρένινα, σύζυγος του Αλεξέι Καρένιν, επιφανούς μέλους της ρωσικής κοινωνίας γνωρίζει και ερωτεύεται τον κόμη Βρόνσκι. Αποφασίζει να ταχθεί ενάντια στις επιταγές της κοινωνίας, ζώντας τον έρωτά της, συνετρίβεται, ωστόσο, από το βάρος της απόφασής της.

Η σεναριακή ιδέα είναι έξυπνη, ωστόσο ο Τζο Ράιτ φαίνεται ότι φοβάται να την φτάσει στα άκρα. Έτσι, από κάποια στιγμή και έπειτα εξωτερικά πλάνα μπλέκονται με εκείνα στο εσωτερικό του θεάτρου και αφήνουν τον θεατή να αναρωτιέται πώς έγινε η επιλογή.

Από την άλλη ο σκηνοθέτης μοιάζει να εντυπωσιάζεται ο ίδιος από το εγχείρημά του, με αποτέλεσμα να μη δίνει βάση στην ουσία και στο πνεύμα του Τολστόι, αλλά στα όμορφα πλάνα και την όμορφη πρωταγωνίστριά του.

Η οποία Κίρα Νάιτλι, παρεπιπτόντως, δεν κάνει κάτι διαφορετικό από αυτά στα οποία μας έχει συνηθίσει, είναι όμως καλή ως Άννα Καρένινα, δίνει μια ρεαλιστική διάσταση σε μια νέα κοπέλα που ποθεί το παιχνίδι και τον έρωτα σε μια αυστηρή Ρωσία. Ουσιαστικά, όλη η ταινία έχει πέσει πάνω της, η κάμερα την ακολουθεί, είναι σχεδόν ερωτευμένη μαζί της. Οπότε καλώς ή κακώς οποιαδήποτε επιτυχία ή αποτυχία της ταινίας θα κληθεί να την επωμιστεί εκείνη.

Για τους δύο άνδρες τώρα της ιστορίας: Ο Τζουντ Λο δίνει και αυτός μια πολύ καλή ερμηνεία, καθώς η ταινία προχωρά, αν και δεν του δίνεται η δυνατότητα να ξεδιπλώσει πλήρως το ταλέντο του. Παίζει και έναν ρόλο διαφορετικό από αυτόν που μας έχει συνηθίσει -θα περίμενε κανείς να ήταν ο κόμης Βρόνσκι, αλλά η ηλικία μάλλον δεν το επέτρεπε. Ο Άαρον Τέιλορ Τζόνσον έχει την εμφάνιση που χρειάζεται: κινείται στην ταινία αρκετά αυτάρεσκα και ναρκισσιστικά (όπως θα έπρεπε να κάνει ο νεαρός αξιωματικός Βρόνσκι). Είναι στις σκηνές που πρέπει να υποδυθεί τον ερωτευμένο που δεν πείθει αρκετά (ερωτευμένος με την Άννα Καρένινα γιατί; Γοητευμένος ίσως, αλλά ερωτευμένος;) Με την Κίρα Νάιτλι έχουν χημεία, η οποία βοηθά να ζωντανέψει το ειδύλλιο επί της οθόνης.

Τελικά ο σκηνοθέτης θέλησε να φτιάξει ένα μιούζικαλ (που το φοβήθηκε και το άφησε στη μέση). Οι μελετητές του Τολστόι μπορεί να τραβούν τα μαλλιά τους, αλλά η ταινία αποτελεί μια χαριτωμένη -αν και όχι τόσο ουσιαστική- «συνομιλία» με το κείμενο του Ρώσου συγγραφέα.

Tyler Durden

Λίγα λόγια πάνω στην ταινία. Δυνατό εγχείρημα αλλά του έλειψε η τόλμη. Ο σκηνοθέτης Joe Wright κατ’ εμε’ ξεπερνά τον εαυτό του προσδίδοντας νέα στοιχεία στο ως τώρα στιλ του. Εάν είχε αναπτύξει την ιδέα των εσωτερικών θεατρικών γυρισμάτων σε όλη την ταινία θα μιλούσα για την πιο λιτή υπερπαραγωγή όλων των εποχών. Η χορογραφία και η κίνηση στα εσωτερικά είναι τόσο προσεγμένη και τα απαιτητικά μονοπλάνα τόσο εντυπωσιακά που δεν μπορεί κανείς να μη του βγάλει το καπέλο. Ιδιαίτερη αναφορά πρέπει να κάνω στις κινήσεις των χεριών και στις πιρουέτες… πολύ πιρουέτα έπεσε ρε παιδιά! Δυστυχώς, μετά ακολουθούν μακράς διάρκειας κενά που αφήνουν το έτσι κι αλλιώς μεγάλο έργο (130′) να κάνει κοιλιά. To καστ σε γενικές γραμμές ανταποκρίνεται στις προσδοκίες. Εγώ θα ξεχωρίσω τον Matthew Macfadyen που ήταν σαν να βγήκε από μιούζικαλ και τον Jude Law σε ένα εντελώς κόντρα ρόλο που δε μας έχει συνηθίσει. Προσδίδει κύρος στο χαρακτήρα του και παίζει αυτό που πρέπει. Όπως δήλωσε, σκέφτηκαν να αφαιρέσουν μαλλιά στο μπροστά μέρος του κεφαλιού του για να ανοίξουν το κούτελο του χαρακτήρα του και να δείξει περισσότερο άνδρας κύρους και με δυνατό μυαλό. Η δεύτερη φορά που παίζει Ρώσο, μετά τον ‘εχθρό προ των πυλών’ είναι πιστεύω περισσότερο πετυχημένος ακόμα και στη προφορά και στο στήσιμο.

Μιας που έπιασα τον Τζούντ να σταθώ λίγο στο δίδυμο Τζούντ Λο με Άαρον Τζόνσον. Ο Aaron Taylor Johnson φαντάζει το alter ego του σε αυτή την ταινία. Να σας πω πως το σκέφτομαι. Όταν μεγάλωσε ο Μάικλ Κέιν, ο Τζούντ έτρεξε να κάνει ρεμέικ του Άλφι (1966 & 2004) για να φτάσουν τελικά να γυρίσουν μαζί το Sleuth (2007) όπου και κονταροχτυπιούνται επίσημα.  Στο Χόλιγουντ αρέσουν αυτά, να βάζουν έναν ηθοποιό να κοντράρεται με τον εαυτό του νεότερο. Τώρα ο Τζούντ Λό από σεξ είδωλο μεγαλώνοντας παραδίδει τα σκήπτρα στους νεότερους και από εραστής παίρνει κι αυτός με τη σειρά του το ρόλο του ‘κερατά’ (σ.σ. συγνώμη, απατημένου συζύγου ήθελα να πω).

Προσωπικά, η Κίρα Νάιτλι δεν με εντυπωσίασε, όχι τόσο στο παίξιμο της όσο στην προσέγγιση του ρόλου της. Μου φάνηκε αρκετά εκτός εποχής και κλίματος, για το οποίο κατηγορώ και τον σκηνοθέτη. Η Άννα Καρένινα όπως και να το κάνουμε παραμένει ένας κλασικός ογκόλιθος  γιατί μας περιγράφει μια ολόκληρη εποχή με τα ήθη της και τα κοινωνικά στάνταρ του καθωσπρεπισμού της, διότι τελικά αυτό θέλει και ο Τολστόι να χλευάσει. Η προσπάθεια του Joe Wright να το εκμοντερνίσει για να το καταντήσει soft porn όλο αυτό στο μυαλό μου το υποβίβασε. Είπαν ότι είναι η πιο ρεαλιστική προσέγγιση του ρόλου. Δεν μπορώ να συμφωνήσω με τη μάζα των κριτικών. Ίσως γιατί πριν λίγα χρόνια είχαμε δει το ‘Αυστηρώς Κατάλληλον’ του Ρέππα-Παπαθανασίου και οι κωμικές σκηνές των γυρισμάτων που το πρωί ήταν η Άννα Καρένινα και το βράδυ hardcore τσόντα είναι ακόμα χαραγμένες στο μυαλό μου. Εδώ να δηλώσω ότι και το θεατρικό με την Μιμή Ντενίση δε με βοήθησε!

Τέλος θεωρώ ότι η παράλληλη ιστορία της Κίττυ μπορούσε να αποφευχθεί ή να μειωθεί αν και μένει σαν ηθικός στύλος στο έργο. Δεν γνωρίζω αν το final cut που θα προβληθεί στις αίθουσες θα είναι μειωμένο σε διάρκεια. Πιστεύω ότι μπορεί κανείς να κλέψει αρκετά ‘περιττά’ δευτερόλεπτα και να γλυτώσει τους θεατές από τουλάχιστον μισή ώρα έργο, χωρίς να χάσει τίποτα από την ουσία του.

Gimli