Τα βαρύτιμα, τα μεταξωτά αδιέξοδά σου
Αυτοκρατορικη Ρωσία , 1874. Ο Υπουργός Αλεξέϊ Αλεξαντρέγιεβιτς Καρένιν, είναι ευυπόληπτος και αξιοσέβαστος. Θεωρείται κάτι σαν “άγιος” για τη Ρωσία. Ολοι τον θαυμάζουν όπως φαινεται να θαυμάζουν και τη σύζυγό του ‘Αννα , νεαρή και πανέμορφη ,αποκαλούμενη “καλλονή της Αγ.Πετρούπολης”.
Η ταινία του Joe Wright ANNA KARENINA , βασισμένη στο θρυλικό μυθιστόρημα του Λέοντος Τολστόϊ (και σε σενάριο του Tom Stoppard) ειναι μία εντυπωσιακότατη παραγωγή. Μια “πλούσια” πάβλοβα , η οποία όμως κινδυνέυει να πανιάσει… Με θεατρικότατο στήσιμο – το μεγάλο της μειονέκτημα κατά τη γνώμη μου- ονειρεμένα κοστούμια (ιδίως τα σχεδιασμένα για την Keira Knightley ειναι εξαίσια), υπέροχα σκηνικά και πλάνα που θυμίζουν πίνακες του James Tissot , πολύ καλές έως απολαυστικές ερμηνείες (βλ. τριάδα των Jude Law, Matthew Macfadyen, Domhnall Gleeson), αλλά, κάτι δεν μου άρεσε. Με κούραζε κι εκνεύριζε σε βαθμό αποσυντονισμού , απ΄την αρχή έως το πολύ συγκινητικό φινάλε της- ήταν ακριβώς αυτό το θεατρικό στήσιμο. Απ ΄το εναρκτήριο πλάνο , όπου μια αυλαία σηκώνεται υπό τους ήχους της επιβλητικής μουσικής του Dario Marianelli ,κι αποκαλύπτει στους θεατές (εμάς δηλαδή) τη σκηνή του δράματος, τα εναλλασσόμενα σκηνικά , όπως σε μία θεατρική παράσταση, τα οποία συμβολίζουν τους εξωτερικους κι εσωτερικούς χώρους δράσης , τις πολύ όμορφες χορογραφίες που σημαδεύουν ακόμη και καθημερινές δραστηριότητες (φοβερές οι σκηνές στην Δημόσια Υπηρεσία, και το χωράφι με τους θεριστές), μέχρι το πολυ τρυφερό φινάλε με το τελευταίο καδραρισμένο πλάνο , όλα σ’αυτη την ταινία “μυρίζουν” θέατρο και όχι σινεμά…
Για τις ερμηνείες του ζεύγους έχω μια αμφιθυμία ομολογώ. Η Knightley ΕΞΑΙΣΙΑ ,εμφανισιακο-ενδυματολογικώς, μ’αυτά τα γαμάτα , ονειρεμένα μορέματα που της σχεδίασε η Jacquelin Durran (δικαίως βραβεύτηκε με ‘Οσκαρ) , συνεπικουρούμενη απ΄την θαυμάσια δουλειά της Ivana Primorac στα χτενισματα-μακιγιάζ, σφραγιζει κάθε πλάνο σχεδόν, η δική της Καρένινα εόναι μία συμβιβασμένη (; ) με το ρόλο της συζύγου και μητέρας πριγκίπισσα, νεότατη που θεωρεί πως έκλεισε(; ) ως πολύφερνη νύφη και πλέον συμβουλέυει τρυφερά νεότερές της υποψήφιες (χαρακτηριστική η σκηνή με την 18χρονη Κίττι – η Alicia Vikander), που συζητάει αμέριμνα (όχι όμως και χωρίς κάποια κρυφή έξαψη) τα ερωτικά βάσανα της αριστοκρατίας (το κερατο πήγαινε σύννεφο σας λέω), μέχρι να συναντηθεί το βλέμμα της με το καταγάλανο βλεμμα του ωραίου κόμη Βρόνσκι, πλούσιου και γυναικά αξιωματικού τηγς Βασιλικής Φρουράς (ο Aaron Johnson , ένα σκέτο λουκουμάκι με στολή αξιωματικού, τσίτσιδος ακομη πιο λουκουμάκι, πολυ πειστικός , με έναν αέρα παγωνιού).
Αυτο που εισέπραξα απ΄τις ερμηνείες του δίδυμου πάντως , είναι μια φιλαυτία- σαν όλο αυτο το θεατροποιημένο εγχείρημα να πότισε το στήσιμό τους με μία εγωπάθεια “ξερουμε οτι ειμαστε πεντάμορφοι ,απολαμβάνουμε το χάδι των βλεμματων πάνω μας”. Από την άλλη πλευρά , ο Jude Law, υποδυόμενος τον απατημένο-ατιμασμένο σύζυγο είναι έξοχος. Αξιοπρεπέστατος ,τοσο υπέροχα λιτός στην ερμηνεία του, και τόσο συμπαθής , παρόλο που υποδύεται έναν κατ’ ουσίαν “στεγνό” μεθοδικό και θεοσεβούμενο ανθρωπο της Γραφειοκρατίας(ένιωθε άραγε ένοχος για τα εξωκινηματογραφικά τσιλιμπουρδίσματά του και γι αυτό υποσυνείδητα έπαιξε έναν συμπαθέστατο και τόσο γλυκό Καρένιν; ) . Η σκηνή δε , όπου ετοιμάζεται να κάνει έρωτα με τη Αννα και βγάζει με τελετουργικές κινήσεις το ,μάλλον πολλαπλών χρήσεων, προφυλακτικό του απο μιά πολυτελή θήκη, ειναι κορυφαία.
Οι Macfadyen-Gleeson ειναι απολαυστικότατοι. Ειρωνική λεπτομέρεια: οι Knightley-Macfadyen εχουν υπαρξει μαζί σε ταινία σκηνοθεσίας Wright πάλι, μονο που εκει ο φοβερος τύπος υποδύετο τον βλοσυρό κύριο Ντάρσι, και όχι τον μπερμπάντη σύζυγο της Ντόλι Στίβα και αδελφό της ‘Αννας όπως εδώ. Επιμένω πως το μειονέκτημα αυτής της ταινίας ειναι η θεατροποίησή της. Ποιός ο λογος φερειπείν, να φαίνονται σαν χορογραφημένες οι ερωτικές σκηνές μεταξύ Αννας-Βρόνσκι; Αν έλειπε αυτή “σάλτσα” και ο Wright επικέντρωνε στην απεικονιση του πάθους και της συνοδευτικής απελπισίας, όπως πολύ όμορφα και αξέχαστα είχε κάνει με τα Pride And Prejudice και Atonement , νομίζω θα μιλούσαμε για μιά μεγάλη ταινία.
Εχεις ένα δυνατό δράμα στα χέρια σου- τί το χρειάζεσαι το τεατράλε γαμώτο; Ένα πρωταγωνιστικό ζεύγος που ,δυνητικά έστω, πυρπολεί την οθόνη με την παρουσία του. Ξεζούμισέ τους ερμηνευτικά, ανάγκασέ τους να γίνουν οι χαρακτήρες που υποδύονται κι άσε την θεατρικότητα κατά μέρος. Πόσο τέλειες θα ήταν οι ερωτικές σκηνές σκέφτομαι . Η “χορογραφία” των ερωτευμένων σωμάτων και του πάθους αρκεί κύριε Wright μου…
Εκτος αν όλο αυτο το στήσιμο είχε σημειολογικό χαρακτήρα: μήπως υπονοεί την πανίσχυρη κοινωνική δραματουργία που διαφέντευε τις σχέσεις της ρώσικης αυτοκρατορίας και την υποκρισία των μελών της (κεράτωσε , αλλά μην δίνεις δικαίωμα να σε κουτσομπολέψουν). Ας το σκεφτούμε έτσι: σηκώνεται η “κοινωνική αυλαία” και οι κοινωνοί- μαριονέτες , παίζουν ο καθένας τον ρόλο του μη μπορώντας να ξεφύγουν απ΄αυτον. Και αν το κάνουν , οι συνέπειες ειναι ολέθριες.
Ειναι πολύ ενδιαφέροντα τα σημάδια που φαίνεται να προειδοποιούν τον ψυχανεμισμένο θεατή για την έκβαση του δράματος, αυτού που έχει και μία στοιχειώδη γνώση της πλοκής ίσως: η κατ’ επίφαση, ανώδυνη, συζήτηση της ‘Αννας με την κόμησα Βρόνσκι (μητέρα του νεαρού γόη- η Olivia Williams ) η οποία σημειωτέον , ειναι κι αυτή “στιγματισμένη” κοινωνικά λόγω ερωτικών σκανδάλων. Ο φρενήρης πρώτος χορός μεταξύ Βρόνσκι- Άννας (φοβε΄ρη σκηνή, σαφέστατα ερωτικά φορτισμένη ) , το τρένο που σαν σε όραμα βλέπει η ταραγμένη Αννα μεσα στον καθρέφτη, το γερό τράνταγμα της άμαξας που μεταφέρει το ζεύγος Καρένιν , ακριβώς αμέσως μετά την εξομολόγηση της Άννας προς τον σύζυγό της ότι έχει εραστή, όλα είναι κατά κάποιο τρόπο προάγγελοι του τραγικού τέλους. Ενός τέλους που βρίσκει νεκρή την παθιασμένη μοιχό (αλλά κύριε Wright μου, μήπως παραήταν περιποιημένη μια χτυπημένη από τρένο; ) και “νικήτες” – ζώντες, σύζυγο και εραστή. Αναμενόμενο;
” Οι νόμοι φτιάχνονται από πατεράδες και συζύγους ” λέει σε μια σκηνή της ταινίας η ‘Αννα. Τα συμπεράσματα δικά σας…
