Κινηματογραφικός απολογισμός 2013: Οι επιλογές του Antoine Doinel

1. Θλιμμένη Τζάσμιν / Blue Jasmine

Η Τζάσμιν, μια μεγαλύτερη και από την ζωή Κέιτ Μπλάνσετ, βρίσκεται μαζί με τις βαλίτσες της Louis Vuitton από την λαμπερή ζωή της Νέας Υόρκης σε ένα λαïκό προάστιο του Σαν Φραντσίσκο . Μένει στο μικρό διαμέρισμα της θετής αδερφής της που ποτέ δεν εζήσε τα μεγαλεία . Μέσα από φλάς μπάκ μαθαίνουμε οτι η Τζάσμιν ήταν μια από τις αργόσχολες μεγαλοκυρίες πού έκανε οτι αγνοούσε τις απάτες του οικονομικού μεγαλοπαραγοντα πού της χρησίμευε για σύζυγος . Όταν ο εν λόγω κύριος της ανακοινώνει οτι θέλει να την χωρίσει η Τζάσμιν , σαν γνήσια κακομαθημένη, τον καταδίδει στο FBI. Ο Γούντι σκιαγραφεί ένα εκπληκτικό πορτρέτο μιας γυναίκας και ταυτόχρονα καυτηριάζει την αμερικανική κοινωνία και την αναλγησία της Γουόλ Στρίτ. Οι αντιθέσεις κοινωνικές , γεωγραφικές ή ακόμα και ανάμεσα στους χαρακτήρες της Τζάσμιν και της θετής αδερφής της συγκροτούν ένα συμμετρικό σύνολο που δίνει στην ταινία ζωντάνια και βάθος . Η Τζάσμιν είναι μαζί με αυτόν της Τζίνα Ρόουλαντς στο Μια άλλη γυναίκα ο πιό πλούσιος και πολύπλοκος χαρακτήρας γυναίκας στην φιλμογραφία του Άλλεν . Ο σκηνοθέτης με λιτό και τρυφέρο τρόπο μας διηγείται την τραγωδία μιας γυναίκας που τα γεγονότα την ξεπερνούν και ταυτόχρονα εκφράζει την ανησυχία του για μια κοινωνία που έχει γίνει χίλια κομμάτια . Ξέροντας πώς να τοποθετεί τούς χαρακτήρες στο κινηματογραφικό του σύμπαν ο Γόυντι Άλλεν μας παίρνει από το χέρι και μας ταξιδεύει στα βάθη της ψυχής της Τζάσμιν.

2. Tα μυθικά πλάσματα του Νότου / The beasts of the southern wild

H Hushpuppy, 6 χρονών, ζει με τον πατέρα της στις βαλτώδεις περιοχές της Λουιζιάνας . Ξαφνικά η θερμοκρασία ανεβαίνει , οι πάγοι λιώνουν , η στάθμη του νερού ανεβαίνει και τα μυθικά πλάσματα του νότου εμφανίζονται . Ο πατέρας αρρωσταίνει και η μικρή αποφασίζει να φυγει προς αναζήτηση της μητέρας της. Ο Μπέν Ζέιτλιν ισσοροπεί την ιστορία του στα όρια του φανταστικού και της πραγματικότητας και στην εποχή των ειδικών εφέ φτιάχνει με μια μαεστρία αυτήν την παραβολή για την ενηλικίωση . Η μικρή και καταπληκτική πρωταγωνίστρια εκφράζει απόλυτα τον φόβο της απέναντι στην πραγματικότητα επινοώντας συνέχεια ιστορίες . Βγαίνουμε από την αίθουσα μαγεμένοι και με την πεποίθηση οτι έχουμε μπρόστα μας ένα μικρό αριστούργημα και ένα μεγάλο σκηνοθετικό ταλέντο.

3. 12 Χρόνια Σκλάβος / 12 years a slave

Μετά το ταλαιπωρημένο σώμα του απεργού πείνας στην Πείνα και το διψασμένο για πόθο σώμα του ηρώα τους στο Shame, αυτός ο καταπληκτικός καλλιτέχνης videoart που για καλή μας αποφάσισε να ασχολήθει με τον κινηματογράφο ο Στήβ Μάκ Κουήν κινηματογραφεί τα πάθη ένος αφροαμερικάνου που απάγεται από δουλέμπορους και καταλήγει σκλάβος μέχρι να συναντήσει ένα φωτισμένο άνθρωπο πού θα τον βοηθήσει να ελευθερωθεί και να γυρίσει στην οικογένεια του. Ο σκηνοθέτης κινηματογραφεί με πάθος και απίστευτη ομορφιά τα τοπία και τους ανθρώπους και αποσπά εξαιρετικές ερμηνείες από όλους τους ηθοποιούς . Το πυρετώδες βλέμμα του Φασμπέντερ στό ρόλο του τρέλου ιδιοκτήτη συναντά την γεμάτη μέτρο ερμηνεία του Ιτζιόφορ στό ρόλο του ανθρώπου πού προσπαθεί να επιβιώσει με αξιοπρέπεια μέσα σε απάνθρωπες συνθήκες . Μια ταινία που σε κάνει να μισείς κάθε πράξη που μειώνει ένα άνθρωπο.

4. Prisoners

O Ντένις Βιλνέβ , ταλαντούχος Καναδός σκηνοθέτης , γύρισε την πρώτη του ταινία στο Χόλιγουντ , ένα ψυχολογικό και καθηλωτικό θρίλερ που θυμίζει το Ζόντιακ του Ντέιβιντ Φίντσερ . Δύο κοριτσάκια εξαφανίζονται και οι έρευνες αρχίζουν.Η αστυνομική πλοκή χρησιμεύει στο σκηνοθέτη για να κάνει μια βαθια ψυχολογική τομή στους ήρωες της ταινίας που ο καθένας είναι αιχμάλωτος των αμφιβολιών του. Ο πατέρας που καταφεύγει στην βία για να αποσπάσει πληροφορίες , ο άλλος πατέρας που αδυναμεί να εμποδίσει την βία , ο αστυνομικός που είναι αιχμάλωτος του πρωτόκολλου και οι κακοί της ιστορίας με το άρρωστο μυαλό τους είναι όλοι αιχμάλωτοι. Από το κάστ ξεχωρίζει ο Τζεϊκ Γκυλενααλ με το εσωτερικό παίξιμο τού ανθρώπου που μάχεται με τούς δαίμονες του και αντισταθμίζει την συνεχή οργή του Τζάκμαν που είναι συγκινητικός στο ρόλο του θρησκόληπτου πατέρα .Η ταινία έχει μια συναισθηματική πολυπλοκότητα καιί ταυτόχρονα μια αίσθηση του τρόμου που την κάνει εύκολη στην θέαση αλλά και να σε ταράζει την ίδια στιγμή.

5. Η ζωή της Αντέλ / La vie d’Adèle

Ένα πανέμορφο πορτραίτο μιας έφηβης που γίνεται γυναίκα μέσα απο το πάθος της Αντέλ για την ζωή και τον έρωτα αν και πολλοί κακώς εστίασαν στην σχέση της Αντέλ με την Έμμα . Η πιό χαρακτηριστική σκηνή είναι το πρώτο γεύμα της οικογένειας όπου ο σκηνοθέτης εστιάζει στο στόμα της Αντέλ που απολαμβάνει τα μακαρόνια της . Η Αντέλ Εξαρχοπουλός με το παρουσιαστικό του αγοροκόριτσου δεν παίζει την Αντέλ , είναι η Αντέλ. Ακατέργαστη, έντιμη, δυναμικά ερμηνευμένη και υπέροχα έντονη, η ταινία αποτελεί ένα από τα πιο κομψά δράματα του σύγχρονου σινεμά . Προσωπικά θεώρω τον Κεσίς ένα από τους πιο ακριβείς παρατηρητές της γαλλικής κοινωνίας αλλά και ταυτόχρονα αρκετά φλύαρο με αποτέλεσμα η ταινία να μην σε καθηλώνει όσο θα έπρεπε.

6. Αrgo

Ένας μέτριος ηθοποιός πού γίνεται πολύ καλός σκηνοθέτης σας θυμίζει κάτι ; Ο Άφλεκ μας παρουσιάζει ένα σκεπτόμενο φόρο τιμής στην δύναμη του κινηματογράφου μέσα από την ιστορία της απόδρασης των διπλωματικώμ υπαλλήλων των Ηπα από το φλεγόμενο και επαναστατημένο Ιράν . Έντονο, συναρπαστικό και συχνά κωμικό το Argo αναπαριστά ένα ιστορικό γεγονός με ιδιαίτερη σημασία στην λεπτομέρεια και λεπτά σφυρηλατημένους χαρακτήρες. Η ταινία θυμίζει τον αμερικανικό κινηματογράφο της δεκαετίας του 70 με σκηνές που σε κάνουν να κρατιέσαι από τα μπράτσα της πολυθρόνας χάρη στο δεξιοτεχνικό μοντάζ .

7. Με λένε Ερνέστο/ Infancia Clandestina

Τα σοκολατένια φυστίκια έκρυβαν σφαίρες. Ο νεαρός Χουάν επιστρέφει στην Αργεντινή μαζί με τους γονείς του. Σε μια χώρα που κυριαρχεί ο φόβος της δικτατορίας , ο Χουάν ζεί με ψεύτικη ταυτότητα ως Ερνέστο. Οι γονείς του και ο θείος του συνεχίζουν την αντίσταση έχοντας ως βιτρίνα μια εταιρεία που παράγει σοκολατένια φυστίκια. Ο Χουάν ερωτεύεται την Μαρία αλλά τα τραγικά γεγονότα εμποδίζουν αυτόν τον πρώτο μεγάλο έρωτα . Ως ένα πορτρέτο μιάς παθιασμένης εφηβικής αγάπης η ταινία είναι αποτελεσματική με τον τρόπο που παραλληλίζει το ξύπνημα της σεξουαλικότητας του Χουάν/Ερνέστο με το γεγονός ότι η οικογενειακή κατάσταση του τον υποχρεώνει να αναπτύξει πρώιμα μια πολιτική συνείδηση .Το να βλέπεις την επαναστατική δράση μέσα από τα μάτια ενός παιδιού έχει τις παγίδες της, ωστόσο, για προφανείς λόγους, η κύρια δράση εκτυλίσσεται κατά κάποιο τρόπο μακριά από τα μάτια των παιδιών όπως ο οδυνηρός θάνατος πολλών μελών της οικογένειας, τον οποίο ο Χουάν/Ερνέστο μαθαίνει από τους άλλους. Οι σκηνές της ταινίας ,άλλοτε ονειρικές όπως οι συζητήσεις με τον νεκρό θείο-μέντορα και άλλοτε απίστευτα ρεαλίστικες , όπως η σκηνή της ανάκρισης , συνθέτουν ένα ενδόμυχο πορτρέτο που συγχωνεύεται με το όλον της Ιστορίας.

8. Γλυκά μας λάθη / Camille redouble

Στο δρόμο της για ένα ένα πάρτι η Camille επισκέπτεται ενα ιδιόμορφο ωρολογοποίο γιατί πρέπει να φτιάξει το ρολόι της που έχει συναισθηματική αξία γι ‘αυτή ως δώρο γενεθλίων, για τα 16 χρόνια της . Το επόμενο πρωί η Camille συνειδητοποιεί ότι είναι το έτος 1985 και είναι και πάλι έφηβη. Με τη σοφία της ύστερης γνώσης, αγωνίζεται να ξαναγράψει την ιστορία, αντιστέκεται στο φλέρτ του συμμαθητή και μετέπειτα συζύγου της Eric για να σώσει τον ενήλικο εαυτό της από τη μελλοντική σκασίλα και αναγκάζοντας τη μητέρα της για να αντιμετωπίσει κάποια απαρατήρητα προβλήματα υγείας. Αλλά η μοίρα δεν αλλάζει πεεύκολα και Camille μαθαίνει ότι κάποιες επιλογές ζωής μπορεί να αλλάξουν, ενώ άλλες πρέπει απλά να τις αποδεχτεί. Μια ειρωνική γαλλική εκδοχή του Επιστροφή στο μέλλον η του Η Πέγκυ Σου παντρεύεται που είναι ένα πρωτότυπο και δύσκολο έργο αλλά αβίαστα γοητευτικό.

9. Behind the Candelabra

H ιστορία καλύπτει την τελευταία δεκαετία της ζωής του Liberace, από τη συνάντησή του με τον νεαρό Scott Thorson το 1977 μέχρι το θάνατό του από AIDS που προσπάθησε να κρατήσει μυστικό, όπως και τις σεξουαλικές προτιμήσεις τoυ. Το εξαιρετικό σενάριο , η έξοχη σκηνοθεσία και εκπληκτικές ερμηνείες, με προεξέχουσα αυτή του Μαίκλ Ντάγκλας που μας κάνει να ξεχνάμε ότι βλέπουμε ηθοποιό να παίζει, συνθέτουν ένα πλήρες βιογραφικό δράμα γεμάτο αληθινά συναισθήματα και άφθονο υπόγειο χιούμορ . Αν αυτό είναι το κύκνειο άσμα ενός εξαιρετικού αλλά άνισου σκηνοθέτη , νιώθω την ανάγκη να πω στον Στήβεν Σόντεμπεργκ : Συνέχισε έτσι.

10. Ο υπέροχος Γκάτσμπυ / The Great Gatsby

Τουλάχιστον πρέπει να επαινέσουμε τον Λούρμαν για την πειστική απόδοση του διάσημου μυθιστορήματος . Παρόλο που δίνεται, με μια εξωπραγματική σκηνοθεσία, ιδιαίτερη σημασία στον υπέρέτρο τρόπο ζωής του κεντρικού χαρακτήρα η προσέγγιση αυτή δεν είναι ακριβώς ακατάλληλη, ακόμα κι αν είναι σε έντονη αντίθεση με την εκλεπτυσμένη φύση της πρόζας του συγγραφέα. Παρά το γεγονός ότι οι δραματικές προκλήσεις που τίθενται από το χαρακτήρα του αφηγητή Nick Carraway παραμένουν προβληματικές, το καστ είναι πρώτης τάξεως, η ατμόσφαιρα και η ιστορία μας δίνουν ένα μέτρο της μέθης και, το σημαντικότερο, οι βασικές θεματικές ανησυχίες που σχετίζονται με το αμερικανικό όνειρο, την αυτο-επανεφεύρεση και την αγάπη που χάνεται, ανακτάται και ξαναχάνεται, χειρίζονται με δεξιοτεχνία από τον σκηνοθέτη.Ο τρόπος με τον οποίο ο σκηνοθέτης και οι υπευθύνοι για την μουσική χειρίζονται το ανόμοιο μουσικό υλικό είναι τολμηρός και εντυπωσιακός. Ο στόχος είναι η δημιουργία διάθεσης και συναισθήματος, με ένα στοιχείο αιφνιδιασμού που μπορεί να είναι ενοχλητικό ή και εμπνευσμένο. Αλλά δεν έχει σημασία πόσο φρενήρης και περίτεχνη μπορεί να είναι η τεχνική του , η προσωπική σχέση και η δέσμευση του Λούρμαν με το υλικό παραμένει προφανής, γεγονός που καθιστά την ταινία γοητευτική που εκπέμπει απίστευτη ζωντάνιας παραμένοντας αρκετά πιστή στο πνεύμα, αν όχι κατά γράμμα στον τόνο του αρχικού υλικού.