20ό ΦΝΘ: Από τους ρασταφάρι, στην Κούβα και τον ποταμό Τσάγρες
Τα 20στα του γενέθλια έχει φέτος το Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης και φυσικά δε μπορούσαμε να λείπουμε από αυτό.
Πρόκειται για έναν θεσμό που κάθε χρόνο φιλοξενεί τεράστιο αριθμό μεγάλων και μικρών μήκους ντοκιμαντέρ, με αφιερώματα, πρεμιέρες, διαγωνιστικά τμήματα και πολλά άλλα. Τιμητική θέση για φέτος έχει η μοναδική και αξεπέραστη σκηνοθέτιδα Agnes Varda. Στο πλαίσιο του αφιερώματος προβάλλονται δέκα ντοκιμαντέρ – σταθμοί στη φιλμογραφία της, όπως και η τελευταία της ταινία «Faces Places».
Επιπλέον στο φετινό Φεστιβάλ, δόθηκε Carte Blanche στην Sara Driver, σπουδαία σκηνοθέτιδα του ανεξάρτητου αμερικάνικου κινηματογράφου, η οποία παρουσιάζει 10 επιλεγμένα αγαπημένα της ντοκιμαντέρ στο κοινό.
Land of Look Behind
H γη του «Πρόσεχε τα νώτα σου» αποτελεί μία από τις επιλογές της Driver, η οποία όπως εκμυστηρεύθηκε στο κοινό, δυσκολεύτηκε πολύ μαζί με την ομάδα της να βρεί κόπια και εξέφρασε τον ενθουσιασμό της που θα κατάφερνε να ξαναδεί αυτό το σπουδαίο φιλμ. Το ντοκιμαντέρ, γυρισμένο σε φιλμ 35 mm, είναι αφιερωμένο στην κουλτούρα των Ρασταφάρι, η οποία, σύμφωνα με τον Werner Herzog, πετυχαίνει πράγματα που δεν έχουμε ξαναδεί στην ιστορία του σινεμά.
H κάμερα ακολουθεί την ζωή των κατοίκων στην Τζαμάικα τον Μάιο και τον Ιούνιο του 1981, τους μήνες που ακολούθησαν τον θάνατο του Μπομπ Μάρλεϊ. Γυρισμένο το 1982 από τον σκηνοθέτη Alan Greenberg, στο “Land of Look Behind”, όπως είναι ο αγγλικός τίτλος, μαθαίνουμε δια στόματος των Ρασταφάρι, την φιλοσοφία τους, την ιδεολογία τους, την πίστη τους ενώ περιλαμβάνεται και ένα απόσπασμα από την κηδεία του μεγάλου μουσικού. Πράγματι, πρόκειται για ένα μοναδικό ντοκιμαντέρ, πολύ αληθινό, όμορφο και σίγουρα διαφωτιστικό.
Cuba and the Cameramen
Με περιεχόμενο πιο κοινωνικό και πολιτικό, ακολούθησε το ντοκιμαντέρ του ανεξάρτητου Αμερικάνου δημοσιογράφου και σκηνοθέτη John Alpert, «Cuba and the Cameramen». Ο πολυβραβευμένος σκηνοθέτης χρονογραφεί τη μοίρα τριών οικογενειών στην Κούβα από τις αρχές της δεκαετίας του ’70 έως την πτώση της Σοβιετικής Ένωσης και τον θάνατο του Φιντέλ Κάστρο.
Πρόκειται για μία περίοδο ιδιαίτερα έντονη και ταραχώδη, που επηρέασε ολόκληρο το έθνος, και όλη αυτή την εξέλιξη την καταγράφει μέσα από τα μάτια και τα βιώματα τριών οικογενειών, με τις οποίες ο δημιουργός αναπτύσσει δεσμούς φιλίας. Με πολλά αποσπάσματα από συνεντεύξεις του με τον Φιντέλ Κάστρο, με ματιά τόσο υποκειμενική αλλά ταυτόχρονα και αντικειμενική, καταφέρνει και ισορροπεί ανάμεσα στο πολιτικό και το κοινωνικό στοιχείο. Επιστρέφοντας στην Κούβα ανά δέκα χρόνια περίπου, καταγράφει με απόλυτη αμεσότητα τον πολιτικό παλμό χωρίς να χάνει την ανθρώπινη ευαισθησία και ηθική.
No Place for a Rebel
Ελληνική πρεμιέρα έκανε και το ντοκιμαντέρ της Ελληνίδας Αριάδνης Ασημακοπούλου σε συνεργασία με την Μάαρτσε Βέχνταμ. Oι σκηνοθέτιδες ακολούθησαν τον Οπόνο Οπόντο, στο δρόμο της επιστροφής από τον Στρατό Αντίστασης του Κυρίου (LRA) του Τζόζεφ Κόν. Στην ηλικία των μόλις δώδεκα ετών ο Οπόνο Οπόντο απήχθη ,όπως και πολλά μικρά αγόρια της συνοικίας του και στρατολογήθηκε στο LRA. Μετά από δεκαέξι ολόκληρα χρόνια «πλύσης εγκεφάλου» και αποτρόπαιων εγκλημάτων, κατορθώνει να διαφύγει και, ενήλικος πλέον, επιστρέφει στους δικούς του με τον βαθμό του κομαντάντ. Μέσα από την κάμερα, βλέπουμε την προσπάθειά του να προσαρμοστεί στη νέα πραγματικότητα της αστικής κοινωνίας. Από την αρχή του ντοκιμαντέρ, κυρίαρχη είναι η αγωνία για το εάν τελικά θα καταφέρει να βρεί τον εαυτό του, ή εάν τελικά τον έχει χάσει κάπου εκεί στην ζούγκλα που τους εκπαίδευαν…
Ένα ντοκιμαντέρ σκληρό, με στιγμές αξιοθαύμαστης ανθρωπιάς που σε κρατά μέχρι το τέλος σε εγρήγορση. Αξίζει να αναφερθεί πως το συγκεκριμένο ντοκιμαντέρ έχει κερδίσει βραβείο Καλύτερου Ντοκιμαντέρ Μεγάλου Μήκους NY Justice FF 2017 Up and Coming Competition – This Human World FF 2017.
Εμπερά
Μεταξύ των μεγάλων μήκους ντοκιμαντέρ, εξέχουσα θέση έχουν φυσικά και τα μικρού μήκους στο Φεστιβάλ, όπως αυτό του Έλληνα δημοσιογράφου Ιάσονα Πιπίνη. Ο τίτλος ανήκει στην απομονωμένη φυλή των ιθαγενών Εμπερά, από τον Παναμά, που κατοικούν στον ποταμό Τσάγρες.
Αποκομμένοι από τον σύγχρονο τρόπο ζωής, χωρίς ρεύμα, κινητά, υπολογιστές, τηρούν τις παραδόσεις των προγόνων τους και ζουν ενωμένοι στην κοινότητά τους. Το ντοκιμαντέρ καταγράφει την καθημερινότητά τους, τους παραδοσιακούς χορούς τους, τις συνήθειές τους, ενώ ο θεραπευτής της φυλής ξεναγεί τον φακό στα φυτά που θεραπεύουν τις ασθένειες τους. Ο Έλληνας δημοσιογράφος, στο τρίτο ντοκιμαντέρ του (έχουν προηγηθεί το 2016 «Μια μέρα με τον Έβο Μοράλες» και το 2017 «Το πείραμα της Βενεζουέλας») μας δίνει την ευκαιρία να γνωρίσουμε έναν εντελώς ξένο και διαφορετικό σε εμάς σκεπτικό και τρόπο ζωής, ο ίδιος ο δημιουργός προέτρεψε το κοινό στην εισήγησή να επισκεφθούν την συγκεκριμένη φυλή, τα μέλη της οποίας -όπως τόνισε- είναι και ιδιαίτερα φιλόξενα και προσιτά.
