Coco: Ερωτική επιστολή στο Μεξικό στην εποχή του Τραμπ

Οι περισσότεροι αξέχαστοι χαρακτήρες κατά την διάρκεια των 21 χρόνων της κυριαρχίας της Pixar στα κινούμενα σχέδια, σπάνια είναι ανθρώπινοι, αναφέρει το Vanity Fair. Συνήθως είναι τα ψάρια, τα παιχνίδια, τα ρομπότ και τα αυτοκίνητα που ενσαρκώνουν τις περισσότερες φαντασιώσεις. Ακόμη όμως και όταν η Pixar χρησιμοποιεί ανθρώπους στα κινούμενα σχέδια με αρκετή επιτυχία, οι τελευταίοι μάλλον τείνουν τελικά να πλαισιώνονται με τρόπο που θυμίζουν καρτούν, όπως για παράδειγμα στην ταινία Up (Ψηλά στον Ουρανό, 2009), όπου οι ανθρώπινοι χαρακτήρες ήταν σχηματισμένοι με τετράγωνα ή σφαιρικά σχέδια, ή την ταινία Incdredibles (Οι Απίθανοι, 2004), όπου και οι χαρακτήρες ήταν ιδιαίτερα μυώδεις και είχαν μεγάλη ελαστικότητα στην κίνησή τους. Επιπλέον, και η αξιοσημείωτα ρεαλιστική ταινία Inside Out (Τα μυαλά που κουβαλάς,2015) , όπου σημαντικό δεύτερο ρόλο έπαιζαν πολύχρωμα και φωτεινά καρτούν μέσα στο κεφάλι της πρωταγωνίστριας.

Επομένως, σημειώνει το Vanity Fair, η αναμενόμενη από την Pixar ταινία του 2017, με κεντρικό θέμα τις διακοπές την Ημέρα των Νεκρών, και ένα αγόρι 12 χρονών με το όνομα Miguel, και το ταξίδι του στην Χώρα των Νεκρών προς αναζήτηση της δικιάς του κληρονομιάς και ιστορίας, μάλλον θα μεταφέρει στην κινηματογραφική οθόνη την πιο ρεαλιστική οικογένεια ανθρώπινων χαρακτήρων που έχει παράγει η Pixar…

Η Pixar είναι γνωστό πως είναι κρατάει κρυφές όλες τις δημιουργίες της.

Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει ο σκηνοθέτης Λι Ούνκριτς, αυτή η μυστικότητα είναι μάλλον κάτι σαν «παράδοση», που ξεκίνησε από τα πρώτα βήματα της Pixar και τον επενδυτή της Steve Jobs. Όμως η εταιρία, αποφάσισε να δοκιμάσει κάτι καινούριο την επερχόμενη ταινία της, προσκαλώντας μία μικρή ομάδα δημοσιογράφων να παρακολουθήσει ένα αρχικό υλικό και μια παρουσίαση από σχέδια των χαρακτήρων. Η ομάδα της Pixar, σε επίσημη ανακοίνωσή της ανέφερε πως ο Gael Garcia Bernal (ιδιαίτερα γνωστός και από τον ρόλο του στο “Mozart in the Jungle”, 2014) , θα είναι μέλος του κάστ, το οποίο επίσης περιλαμβάνει τον Benjamin Bratt, την Renée Victor, και τον πρωτοεμφανισθέντα Anthony Gonzalez στον ρόλο του Miguel.

Ήταν μία ιδιαίτερα αστεία αποκάλυψη το γεγονός πως η παραγωγός Darla Anderson, χαρακτηρίστηκε ως «τρομακτική», ενώ ο Unkrich παρουσίασε μια προτίμηση στο να χορεύει ντυμένος με τα εσώρουχά του. Εξαιτίας της πολιτικής της «μυστικότητας», ακόμα και το πιο «σκληρά» φανατικό κοινό της Pixar,γνώριζε μόνο λίγες αόριστες λεπτομέρειες για την πλοκή της ταινίας «Coco»… μέχρι τώρα!

Το υλικό, αν και μπορεί να είναι λίγο «ωμό», σκληρό, περιστρέφεται γύρω από την συναρπαστική ιστορία του Miguel, ενός γλυκού παιδιού που αγαπά την μουσική παρ’ όλο που η αγαπημένη του γιαγιά (Victor), απαγόρευσε την μουσική εδώ και αρκετό καιρό, λόγω μιάς παλιάς δραματικής ιστορίας που αφορούσε τον προπροπάππου του Miguel -ενός γοητευτικού μουσικού- ο οποίος εγκατέλειψε την οικογένειά τους…

Αυτός ο μουσικός, o Miguel όπως ανακαλύπτει στην αρχή της ταινίας, είναι ο πιο διάσημος γιός της πόλης του: το πεθαμένο κινηματογραφικό και μουσικό αστέρι Ernesto de la Cruz (Bratt). Την παραμονή της Ημέρας των Νεκρών, ο Miguel κάνει διάρρηξη και μπαίνει παράνομα στο μαυσωλείο του de la Cruz, προκειμένου να δανειστεί την διάσημη κιθάρα σε σχήμα κρανίου, που κρέμεται εκεί, έτσι ώστε να πάρει μέρος σε έναν διαγωνισμό ταλέντων και να πείσει την οικογένειά του να «αγκαλιάσει» και να δεχτεί πίσω την μουσική ξανά.

Επομένως, η ταινία είναι περίπου ένα μιούζικαλ (αν και η Pixar είναι διστακτική στο να δώσει αυτόν τον χαρακτηρισμό), ενώ περιλαμβάνει και αποσπάσματα αυθεντικής και παραδοσιακής μουσικής σε εκτέλεση των Bratt, Gonzalez, Bernal, και πολλών άλλων..

Όλα τα παραπάνω αποτελούν έναν πρόλογο της αληθινής περιπέτειας: από την στιγμή που ο Miguel θα ακουμπήσει την κιθάρα, μεταμορφώνεται σε μια μορφή που μοιάζει με ζωντανό φάντασμα. Η οικογένειά του δε μπορεί πλέον να τον δει, αλλά ο Miguel μπορεί να δει όλους τους πεθαμένους προγόνους του-οι οποίοι μοιάζουν με σκελετούς φανταστικά διακοσμημένους -ενώ διασχίζει μια φωτεινή γέφυρα φτιαγμένη από πέταλα λουλουδιών που προέρχονται από την Χώρα των Νεκρών. Αναζητώντας βοήθεια και απαντήσεις, ο Miguel ταξιδεύει στη Χώρα των Νεκρών- σε μία εντυπωσιακά «ζωντανή» και συνωστισμένη μητρόπολη εμπνευσμένη από την μεξικάνικη πόλη Guanajuato- ολομόναχος, και ξεκινά μια περιπέτεια παρέα με τον Hector (Bernal) προκειμένου να βρουν την υπόλοιπη οικογένειά του, de la Cruz, καθώς και την απάντηση στο πώς να «σπάσει» αυτή η κατάρα..

Ο ίδιος ο Unkrich είχε δώσει ένα δείγμα της ιδέας της ταινίας το 2010, όταν κυκλοφόρησε στις κινηματογραφικές αίθουσες το Τoy Story 3. Μέχρι το 2013, η ταινία είχε γίνει πλέον αντικείμενο μεγάλης αντιπαράθεσης. H Disney είχε συμπληρώσει μία αίτηση προς το U.S. Patent and Trademark Office προκειμένου να κατοχυρώσει την φράση “Día de los Muertos,” ή “Day of the Dead” («Ημέρα των Νεκρών»), σε πολλαπλές πλατφόρμες. Αυτή όμως η κίνηση οδήγησε σε έντονες αντιδράσεις από την κοινότητα της Λατινικής Αμερικής.

Μία από τις πιο έντονες αντιδράσεις ήταν εκείνη του καλλιτέχνη Lalo Alcaraz, ο οποίος δημιούργησε ένα πόστερ στο οποίο απεικονιζόταν ένα αφηνιασμένο σκελετωμένο ποντίκι. Μέσω αυτού ήθελε ουσιαστικά να δηλώσει πως η Disney επεδίωκε να «μετατρέψει την κουλτούρα σε ένα εμπορικό σήμα». Έτσι και η Disney απέσυρε το αρχικό της αίτημα, και ο Unkrich είναι πλέον ο πρώτος που παραδέχεται πως πράγματι αυτή η κίνησή του ήταν ένα λάθος. Συμπλήρωσε μάλιστα πως οι αντιδράσεις που ακολούθησαν υπήρξαν για τον ίδιο «προσωπικά καταστροφικές».

Παρόλα αυτά, υπήρξαν και θετικές συνέπειες. Η Pixar κατάφερε να αλλάξει την φιλοσοφία ακόμη και των πιο σκληρών κριτικών, μεταξύ των οποίων ήταν και ο Alcaraz. Ο τελευταίος, συνεργάστηκε με τον θεατρικό συγγραφέα Octavio Solis καθώς και την παλιά διευθύνουσα σύμβουλο της Mexican Heritage Corp. Marcela Davison Aviles, προκειμένου να δημιουργήσουν μια ενισχυμένη συμβουλευτική ομάδα για την παραγωγή της ταινίας.

Όπως αναφέρει το Vanity Fair, ο σεναριογράφος της ταινίας Coco, Andrian Molina, στον οποίο μάλιστα είχε ζητηθεί να συμμετάσχει και ως σκηνοθέτης, το 2016, αναφέρει πως το να δουλεύει κανείς με όλους αυτούς τους ανθρώπους, ήταν πολύ κρίσιμο, ώστε η ταινία να γίνει με σωστό τρόπο.

Χαρακτηριστικά, σε συνέντευξή του δηλώνει πως η ταινία έδωσε σε όλους την ευκαιρία να γίνει ένας ουσιαστικός διάλογος αλλά και γνωριμίες με σημαντικούς ανθρώπους, διότι όλοι κατανοούσαν το μέρος της ευθύνης που είχαν αναλάβει.

Υπογραμμίζει ειδικά την βαρύτητα που έχει ένας τέτοιος διάλογος σήμερα, καθώς μέσω αυτού αντιλαμβάνεται καθένας την σημασία της παράδοσης για έναν λαό. Εξάλλου, δεν αμφισβητείται και η προσπάθεια της Disney να αφήσει μέσα από την ταινία αυτή ένα πολιτισμικό αντίκτυπο στην κοινωνία, όσο το δυνατόν μεγαλύτερο.

Η ταινία Coco, από ό,τι φαίνεται, δεν φοβάται να φωτίσει συγκεκριμένες οπτικές της μεξικάνικης κουλτούρας. Αυτή η ταινία φαίνεται πως θέλει να αναδείξει την μεξικάνικη κουλτούρα , είτε μέσω των μουσικών επιρροών στην οικογένεια de la Cruz, είτε μέσω των παραδοσιακών «δώρων», είτε μέσω παραδοσιακών μεξικάνικων αγαλμάτων, που φρουρούν και φυλάσσουν την Χώρα των Νεκρών, και όλα αυτά εμπλουτισμένα από τις ίδιες τις εμπειρίες του Unkrich και των συνεργατών από ταξίδια τους σε πόλεις του Μεξικού. Όπως επισημαίνει ο σκηνοθέτης, με την ταινία αυτή θέλει να δείξει στον κόσμο πως μέσα από τα ταξίδια των αναζητήσεων, κανείς δεν γίνεται παντογνώστης ή ειδικός σε κάτι, αυτό όμως δε σημαίνει πως δεν πρέπει να τα πραγματοποιούμε…

Αξίζει μάλιστα να σημειωθεί πως η Pixar δεν ήταν το πρώτο κινηματογραφικό στούντιο κινουμένων σχεδίων που παρήγαγε μια ταινία με θέμα την Ημέρα των Νεκρών. Ήδη το 2014, η εταιρία 20th Century Fox Animation είχε κυκλοφορήσει την ταινία Book of Life (Το βιβλίο της ζωής). Ωστόσο, όπως τονίζει και η ομάδα της ταινίας Coco, τα δύο φιλμ, παρά τα ορισμένα μουσικά και τεχνικά στοιχεία που έχουν ως κοινά, απέχουν πολύ μεταξύ τους, καθώς το Βιβλίο της Ζωής δεν θυμίζει καθόλου την ρεαλιστική αίσθηση που αφήνει η οικογένεια του Μiguel…

Κατά τη διάρκεια των προεδρικών εκλογών του 2016, και οι τρεις πολιτιστικοί σύμβουλοι της Pixar, υποστήριξαν πως η ταινία Coco ήταν μια αντίπαλη «φωνή» στην επιρροή του Donald Trump, οι υποσχέσεις του οποίου σχετικά με την ανέγερση συνόρων στο Μεξικό, αποτέλεσαν το θεμέλιο και τον κορμό της προεδρικής του καμπάνιας. Οι δημιουργοί της ταινίας πάντως, έχουν συνειδητοποιήσει πως το φιλμ μάλλον δε θα κάνει την πρεμιέρα του σε έναν κόσμο όπως αυτοί έχουν οραματιστεί… αλλά μάλλον σε μια Αμερική επηρεασμένη από μιά αντιμεταναστευτική ρητορική.

Ο Unkrich υποστηρίζει πως «ο καλύτερος τρόπος για να έρθουν κοντά οι άνθρωποι και να κατανοήσουν, να ταυτιστούν ο ένας με τον άλλον είναι μέσα από την αφήγηση ιστοριών. Μια καλή ιστορία συνεπώς, με χαρακτήρες με τους οποίους το κοινό συμπάσχει και για τους οποίους νοιάζεται, ίσως καταφέρει να καταρρίψει οποιαδήποτε προκατάληψη».

Ο Molina εν συνεχεία προσθέτει: « Η οικογένεια αυτή, είναι η οικογένεια μου. Ο λόγος για τον οποίον τους αγαπώ είναι ο ίδιος λόγος που αγαπώ την οικογένειά μου και ελπίζω πως και ο κόσμος θα αγαπήσει μια οικογένεια σαν την δική μου. Πιστεύω πως δεν είναι κακό να ανοίγει κανείς την καρδιά του και να διηγείται όσα νιώθει μέσα σε μια ιστορία. Μόνο καλό μπορεί να προκύψει από το να βάλει κανείς τον εαυτό του στην θέση του άλλου».

Και αυτή ακριβώς η προσέγγιση, σημειώνει το Vanity Fair, – όπως η Pixar έχει κατορθώσει με μεγάλη επιτυχία όλα αυτά τα χρόνια με πρωταγωνιστές ψάρια, παιχνίδια, αυτοκίνητα- φαίνεται πως χάρη στην εξελιγμένη τεχνολογία του animation που δίνουν στους ανθρώπινους χαρακτήρες ακόμη πιο αληθινή μορφή, θα είναι αποτελεσματικότερη. Μάλιστα, εντυπωσιακό είναι, πως με ένα τεστ που καταγράφει τις εκφράσεις των προσώπων, κατάφερε η ομάδα της ταινίας να αποτυπώσει ακριβώς την έκφραση των σαγονιών μιας πραγματικής γιαγιάς ενός από τους δημιουργούς της ταινίας, και να την μεταφέρει με απόλυτη ακρίβεια στο κινούμενο σχέδιο της γιαγιάς στην ταινία.

Καθώς ο Miguel ταξιδεύει όλο και πιο βαθιά, στην καρδιά της Χώρας των Νεκρών, βρίσκεται περιτριγυρισμένος από σκελετούς. Όμως αυτές οι φιγούρες, ήταν προσεχτικά σχεδιασμένες ώστε να μεγιστοποιήσουν το διάσημο συναισθηματικό αντίκτυπο των ταινιών της Pixar. Πράγματι, σύμφωνα με τον Unkrich, το κοινό πρέπει να έχει τη δυνατότητα να συνδεθεί συναισθηματικά με τον χαρακτήρα, με τέτοιο τρόπο που να ξεχνά ότι βλέπει κινούμενα σχέδια…