David Lynch: Ο σκηνοθέτης που δίδαξε τον κινηματογραφικό σουρεαλισμό
Οραματιστής, ονειροπόλος, εκκεντρικός, ανήσυχος, με ιδιαίτερη σκηνοθετική ματιά, ο David Lynch υπήρξε από τους πιο επιδραστικούς καλλιτέχνες της έβδομης τέχνης. Οι ταινίες του έμπλεκαν αρμονικά στοιχεία ταινιών τρόμου, φιλμ νουάρ, αστυνομικής ταινίας αλλά και σουρεαλισμού. Ο πρόσφατος θάνατός του προκάλεσε αναμφισβήτητα ένα κενό στον κόσμο του σινεμά. Ο ίδιος, όμως, αφήνει πίσω του μια αξιόλογη παρακαταθήκη.
Ο David Keith Lynch γεννήθηκε τον Ιανουάριο του 1946 στην Μοντάνα των ΗΠΑ. Ο πατέρας του εργαζόταν ως ερευνητής επιστήμονας στο υπουργείο Γεωργίας των ΗΠΑ και η μητέρα του ήταν καθηγήτρια, ενώ είχε άλλα δύο αδέρφια. Ο Lynch είχε ταλέντο στη ζωγραφική από πολύ μικρός, κάτι που αποτέλεσε μοναδική επιλογή για σπουδές.
The beginning : Eraserhead & The Elephant Man
Ενώ ξεκίνησε την καριέρα του ως ζωγράφος τελικά αποφάσισε να γίνει σκηνοθέτης. Η πρώτη μικρού μήκους ταινία του ήταν το 1967 με τίτλο «Six men getting sick». Από τότε ακολούθησαν και άλλες ταινίες μικρού μήκους, με σπουδαιότερες το «The alphabet» και το «The grandmother».

Δέκα χρόνια μετά δημιουργεί την πρώτη μεγάλου μήκους ταινία του, το «Eraserhead». Η ταινία αυτή είχε προγραμματιστεί αρχικά να έχει διάρκεια περίπου 42 λεπτά (εν τέλει κατέληξε να είναι 89 λεπτά), το σενάριο ήταν μόνο 21 σελίδες και ο Lynch κατάφερε να δημιουργήσει την ταινία χωρίς παρεμβολές. Γυρισμένη ασπρόμαυρη, η ταινία αφηγείται την ιστορία του Henry, ενός ήσυχου νεαρού άνδρα που ζει σε μια δυστοπική βιομηχανική ερημιά, του οποίου η κοπέλα γεννά ένα παραμορφωμένο μωρό το οποίο αφήνει στη φροντίδα του.
Το 1980 σκηνοθετεί τον «Άνθρωπο ελέφαντα» με πρωταγωνιστή τον Anthony Hopkins. Το σενάριο βασίστηκε σε μια αληθινή ιστορία, αυτή του Joseph Merrick, ενός παραμορφωμένου άνδρα στο βικτωριανό Λονδίνο, ο οποίος τέθηκε υπό τη φροντίδα ενός χειρουργού από το Λονδίνο. Η ταινία έχει έντονα σουρεαλιστικά στοιχεία, θεωρήθηκε φοβερή εμπορική επιτυχία και απέσπασε οχτώ βραβεία.
Παράλληλα, δεν ξεχνούσε την αγάπη του για την ζωγραφική: το 1983 εκδίδει το κομικ στριπ «Ο πιο θυμωμένος σκύλος στον κόσμο», το οποίο θα κυκλοφορούσε για εννέα χρόνια. Στη συνέχεια γύρισε το «Blue Velvet» με την Isabella Rossellini και τον Dennis Hopper. Η ταινία θεωρείται μια από τις σημαντικότερες ταινίες στην φιλμογραφία του.
Twin Peaks: The series that changed television

Το 1990 σκηνοθετεί το «Twin Peaks», μια σειρά υπερφυσικού μυστηρίου που αποτελεί, ίσως, το πιο δημοφιλές έργο του. Η σειρά διαδραματίζεται σε μια μικρή πόλη της Ουάσιγκτον όπου μια μαθήτρια λυκείου έχει δολοφονηθεί και ο ειδικός πράκτορας του FBI Dale Cooper προσπαθεί να αναγνωρίσει τον δολοφόνο, ανακαλύπτοντας όχι μόνο τις υπερφυσικές πτυχές του φόνου αλλά και πολλά από τα μυστικά των κατοίκων της πόλης. Το «Twin Peaks» είχε σημαντικό αντίκτυπο στον κόσμο της τηλεόρασης και θεωρείται μια από τις καλύτερες και πιο σημαντικές σειρές όλων των εποχών. Το 1992 δημιουργεί το «Fire walk with me» που αποτελεί το πρίκουελ της σειράς και το 2017 κλείνει τον κύκλο με το «Twin Peaks: The Return».
Mulholland Dr. and beyond
Ακολουθεί το αριστούργημα του Lynch, «Mulholland Dr.» (2000) με πρωταγωνιστές τους Naomi Watts, Laura Harring και Justin Theroux. Η ταινία έλαβε εξαιρετικές κριτικές, αποτέλεσε ακόμα μία εμπορική επιτυχία και χάρισε στον Lynch μερικά ακόμα βραβεία.

Από το 2002 και μετά δημιουργούσε διάφορες μικρού μήκους ταινίες, ενώ το 2006 παρουσίασε το «Inland empire», με διάρκεια τρεις ώρες. To 2017 προβλήθηκε στο Netflix το άκρως σουρεαλιστικό «What did Jack do?», μια ταινία 17 λεπτών που περιλαμβάνει μερικά από τα αναγνωρίσιμα στοιχεία που συναντάμε σε όλη τη φιλμογραφία του σκηνοθέτη. Στην ταινία ένας ντετέκτιβ (που τον υποδύεται ο ίδιος ο Λιντς) ανακρίνει τον Τζακ, έναν πίθηκο με ανθρώπινη ομιλία, ο οποίος είναι ύποπτος το φόνο του Μαξ, ενός άνδρα που είχε σχέσεις με την Τουτοταμπόν, την ..κότα για την οποία ο Τζακ τρέφει ένα αρρωστημένο πάθος. Εξωπραγματικό, αλλόκοτο και ξεκάθαρα … λιντσεϊκό θα λέγαμε!
Personal info, Awards and Death

Ο David Lynch είχε παντρευτεί τέσσερις φορές και είχε τέσσερα παιδιά. Όσο για βραβεία, έχει κερδίσει δύο φορές το γαλλικό βραβείο Σεζάρ Καλύτερης Ξένης Ταινίας καθώς και τον Χρυσό Φοίνικα στο Φεστιβάλ των Καννών και ένα τιμητικό Χρυσό Λέοντα στο Φεστιβάλ Βενετίας για το σύνολο της καριέρας του. Είχε και πολλές υποψηφιότητες, συμπεριλαμβανομένων τριών υποψηφιοτήτων για Όσκαρ Καλύτερης Σκηνοθεσίας και μίας Καλύτερου Διασκευασμένου Σεναρίου.
Η γαλλική κυβέρνηση του απένειμε κορυφαίες τιμητικές διακρίσεις για το σύνολο της καριέρας του.
Το 2024 ο Λιντς είχε δηλώσει πως είχε εμφύσημα εξαιτίας χρόνων καπνίσματος και χρειαζόταν την μόνιμη χορήγηση οξυγόνου για να μπορεί να ανταπεξέλθει. Εξαιτίας των πρόσφατων πυρκαγιών στις ΗΠΑ, ο Lynch έπρεπε να εγκαταλείψει το σπίτι του, γεγονός που επιβάρυνε την υγεία του. Πέθανε στις 15 Ιανουαρίου 2025.