Εντουάρ Ντελούκ: Ο Γκωγκέν ήθελε να μελετήσει την ανθρώπινη φύση

Η ταινία του Εντουάρ Ντελούκ για τον Πολ Γκωγκέν και την περίοδο που ο διάσημος ζωγράφος πέρασε στην Αϊτή προβλήθηκε στο πρόσφατο Φεστιβάλ Γαλλόφωνου Κινηματογράφου.

Η σχέση του ζωγράφου με την Αϊτή, αλλά και με την ντόπια σύζυγό του, η ανάγκη του Γκωγκέν να εγκαταλείψει τον τρόπο ζωής του και να αναζητήσει κάτι πιο απλό είναι μερικά από τα ζητήματα που θίγει η ταινία «Γκωγκέν». Εμείς μιλήσαμε με τον σκηνοθέτη για όλα αυτά -αλλά και για τις αλλαγές που έκανε στην ιστορία του διάσημου ζωγράφου:

Η μεταφορά στη μεγάλη οθόνη της ζωής ενός καλλιτέχνη όπως ήταν ο Γκωγκέν είναι θεωρώ πολύ απαιτητική. Πώς προσεγγίσατε οπτικά την ιστορία;

Οπτικά τα πράγματα λειτούργησαν ενστικτωδώς. Άφησα τη φαντασία μου να δουλέψει όταν διάβασα το Noa Noa, το βιβλίο που έγραψε ο Πολ Γκωγκέν όπου αφηγείται τη συνάντησή του με τους ανθρώπους της Αϊτής την πρώτη φορά που πήγε εκεί, το 1891. Η δουλειά ενός σκηνοθέτη έχει να κάνει με τη φαντασία και οι εικόνες αυτής της ταινία προέκυψαν όταν διάβασα το βιβλίο. Σταδιακά, έχτισα στο μυαλό μου την ταινία.

Γιατί πιστεύετε ότι ο Γκωγκέν είναι επίκαιρος σήμερα;

Η πολιτική κατάσταση στην Αϊτή, ο τρόπος που ο Γκωγκέν ήθελε να ξεφύγει από τη σύγχρονη ζωή, το θέμα της φύσης, η επιλογή του πολιτισμού είναι ζητήματα πολύ επίκαιρα που θέτει η ιστορία του Γκωγκέν. Μερικές φορές είναι καλό να υπάρχουν άνθρωποι που να λένε: ας πάρουμε μια μικρή απόσταση, να κοιτάξουμε τον τρόπο που ζούμε. Ο Πολ Γκωγκέν ήθελε να μάθει κάτι για την ανθρώπινη φύση και αισθανόταν ότι δεν μπορούσε να το κάνει στον παλιό κόσμο· έπρεπε να πάει στην Αϊτή και να συναντηθεί με τους ντόπιους, με έναν πιο πρωτόγονο πολιτισμό που θα του δίδασκε πώς λειτουργεί η ανθρώπινη φύση.

Πώς επιλέξατε τον Βενσάν Κασέλ για τον ρόλο του Γκωγκέν και πώς δουλέψατε μαζί του πάνω στον ρόλο;

Τον επέλεξα γιατί υπήρχε ένας τόσο φανερός δεσμός ανάμεσα στον Βενσάν και τον Γκωγκέν ήδη από όταν διάβασα το βιβλίο. Ήταν ένας δεσμός που αφορούσε το πρόσωπό του, το σώμα του, τον ρυθμό του, τον τρόπο που μιλάει και τον τρόπο που κινείται. Πήγα να τον βρω αρκετά νωρίς και μιλήσαμε για τον Γκωγκέν. Είδα ότι υπήρχε μια σύνδεση ανάμεσα σε μένα, τον Γκωγκέν και τον Βενσάν. Διάβασε βιβλία για τον Γκωγκέν και μιλήσαμε πολύ για τον χαρακτήρα και έτσι κάπως χτίστηκε ο ρόλος.

Φανταστική είναι και η Τουχέι Άνταμς. Πώς την ανακαλύψατε;

Κάναμε casting στην Αϊτή και είδαμε περίπου 100 γυναίκες για τον ρόλο. Από την αρχή τη βρήκα φανταστική και βρήκα αυτό που αναζητούσα: κάτι τραγικό. Μου μιλά για την τραγωδία του λαού της Αϊτής και το πώς άλλαξε η ζωή στο νησί από τη θρησκεία και την πολιτική των Γάλλων.

Χρησιμοποιήσατε ως έμπνευση το ημερολόγιο του Γκωγκέν, το Noa Noa, αλλά στο σενάριο υπάρχουν αρκετές ελευθερίες. Για παράδειγμα η σύζυγος του Γκωγκέν στην Αϊτή ήταν ανήλικη. Πώς αποφασίσατε τι θα κρατήσετε και τι θα αλλάξετε;

Είναι ένα όραμα του βιβλίου. Κινήθηκα με βάση το ένστικτό μου. Εάν διαβάσει κανείς το βιβλίο μπορεί να βρει την πολιτική γραμμή, τη μάχη ανάμεσα στον πολιτισμό της Αϊτής και τον ευρωπαϊκό πολιτισμό. Ήθελα να ακολουθήσω αυτόν τον δρόμο, γιατί ο Γκωγκέν είχε εμπλακεί πολύ στο ζήτημα αυτό. Μπορείς να ακολουθήσεις τον δρόμο του πόσο αγαπούσε τον λαό της Αϊτής και τη σύζυγό του, την Τεχούρα. Μπορείς να ακολουθήσεις, επίσης, τον δρόμο του καλλιτέχνη, να μιλήσεις για το ποια μοτίβα και ποιες εικόνες είχε στο μυαλό του. Κινήθηκα ενστικτωδώς. Άλλαξα κάποια πράγματα, όχι πολλά. Ακόμα και στο θέμα της Τεχούρα, η Τουχέι ήταν ανήλικη όταν την πρωτοσυνάντησα. Στο ημερολόγιο η Τεχούρα είναι 13 ετών, αλλά για εμένα ήταν από την αρχή ξεκάθαρο ότι η Τουχέι Άνταμς ήταν ο ρόλος. Ακολούθησα το συναίσθημά μου και αυτό που ήθελα να πω για τον Γκωγκέν και τον λαό της Αϊτής.

Τι ήταν αυτό που σας έκανε να θέλετε να γυρίσετε αυτή την ταινία;

Το βιβλίο. Το διάβασα πριν από περίπου 20 χρόνια, όταν ήμουν πολύ νέος σκηνοθέτης. Ήθελα να κάνω μια ταινία και κράτησα το βιβλίο για πολλά χρόνια και μετά από 20 χρόνια σκέφτηκα ότι ίσως είχε έρθει η ώρα να το κάνω. Είχα ήδη κάνει μια ταινία και αισθανόμουν πιο αισιόδοξος.

Ποια ήταν η μεγαλύτερη πρόκληση στα γυρίσματα;

Το δύσκολο είναι να είσαι ειλικρινής απέναντι στον δεσμό που είχε ο Γκωγκέν με τον λαό της Αϊτής. Προσπάθησα να είμαι αληθινός απέναντι σε αυτό. Νομίζω ότι είναι ένας δεσμός που μπορεί να δει κανείς στην ταινία: να δει πόσο ο Γκωγκέν αγαπούσε τον λαό της Αϊτής και το πόσο και εγώ αγαπώ αυτό το λαό, τον τρόπο που σκέφτονται και τον τρόπο που δρουν. Δεν είναι ακριβώς δυσκολία, αλλά για εμένα αυτή ήταν η μεγαλύτερη πρόκληση.

Πώς επιλέγετε κάθε φορά τα πρότζεκτ σας; 

Μερικές φορές διαβάζω ένα βιβλίο και θέλω να το κάνω ταινία, άλλες γράφω δικά μου σενάρια. Είναι καλύτερα να δουλεύεις ταυτόχρονα πάνω σε δύο – τρια πρότζεκτ, καθώς είναι δύσκολο να κάνεις ταινίες. Προσπαθώ να είμαι ειλικρινής ως προς το γιατί κάνω ταινίες και τι είδους ταινίες θέλω να κάνω. Η ιστορία υπάρχει κάθε φορά μέσα μου και απλά πρέπει να την ανακαλύψω.

* Η ταινία «Γκωγκέν» θα προβάλλεται από τις 10 Μαΐου στους κινηματογράφους, σε διανομή Seven Films.