Inside Llewyn Davis

Μια γάτα, ένας μελαγχολικός Οδυσσέας και μια κατάδυση στη φολκ μουσική. Αυτό είναι το άκρως γοητευτικό Inside Llewyn Davis των αδελφών Κοέν, η ταινία που αδικήθηκε κατάφωρα στα Όσκαρ (και θα το λέμε και θα επιμένουμε σε αυτό). Η ταινία είναι εμπνευσμένη αρκετά από τον Ντέιβ Βαν Ρονκ, τον άνθρωπο που ο Μπομπ Ντίλαν αποκάλεσε την πρώτη του «μούσα» στη Νέα Υόρκη, ο οποίος ήταν στο σωστό μέρος, τη σωστή στιγμή, αλλά δεν κατάφερε να κάνει επιτυχία.

Μία από τις καλύτερες που είδαμε τελευταία:

Η ταινία των αδελφών Κοέν εμπνέεται μόνο στα βασικά από την ιστορία του Βαν Ρονκ (και το βιβλίο του με τίτλο The Mayor of MacDougal Street). Αναπαράγει την ατμόσφαιρα στο Γκρίνουιτς Βίλατζ, τις προσωπικότητες, αλλά όχι ακριβώς την ιστορία του.

Γιατί για τους Κοέν ο κεντρικός χαρακτήρας αποτελεί τον οδηγό σε ένα ολόκληρο σύμπαν. Δεν είναι τυχαίο που ακούγεται το όνομα του Οδυσσέα, όπως και το Ω αδελφέ πού είσαι, το Inside Llewyn Davis αποτελεί μια ιδιότυπη «οδύσσεια», ενός χαρακτήρα ναυτικού στο επάγγελμα που δεν ταξιδεύει στις θάλασσες, αλλά στην Αμερική του 1960, κοιμάται σε καναπέδες «φιλάνθρωπων» φίλων του, καθώς προσπαθεί να έχει την ευκαιρία του να γίνει γνωστός.

Ο Λιούιν Ντέιβις είναι ένας τύπος που πιστεύει ότι είναι καλύτερος από όλους. Δεν ξέρεις αν γι’ αυτό δεν τα καταφέρνει ή επειδή είναι απλά άτυχος. Είναι υπερόπτης, πιστεύει ότι πρέπει να τραγουδήσει τα καλύτερα τραγούδια, στα καλύτερα μέρη. Αρκεί κάποιος να τον ακούσει.

Στο σημείο που τον συναντάμε ο  ήρωας είναι ουσιαστικά άστεγος. Αναγκάζεται να κάνει παρέα με ανθρώπους που δεν συμπαθεί, όπως το  ζεύγος που τον επιδεικνύει στους φίλους του ως «ο φίλος μας που τραγουδάει φολκ μουσική», μόνο και μόνο για να κερδίσει μια θέση στον καναπέ τους για να κοιμηθεί για κάποιες μέρες. Σε μια προσπάθεια να σωθεί αρπάζεται από την προοπτική να μην τα έχει θαλασσώσει με τη γάτα του ζεύγους, που άθελα του αφήνει να βγει από το διαμέρισμα. Αρπάζεται από την ανάγκη του να τα έχει καταφέρει σε κάτι, γιατί στα περισσότερα δεν έχει καταφέρει τίποτα (ο συνεργάτης του αυτοκτόνησε, αφήνοντας τον μόνο του με μια ντουζίνα απούλητους δίσκους, η γυναίκα ενός καλού του φίλου έχει μείνει έγκυος πιθανώς από τον ίδιο, τα χρήματα που βγάζει δεν αρκούν ούτε για ένα χειμωνιάτικο παλτό).

Οι Κοέν δεν χάνουν την χιουμοριστική τους διάθεση (ιδιαίτερα φανερή στο road trip με τον Τζον Γκούντμαν), αλλά αυτή εμφανίζεται πιο αμβλυμένη μπροστά στα παθήματα του Λιούιν. Και εάν σε κάποιους αυτό το road trip θυμίσει καθόλου το αποτυχημένο Στον Δρόμο, δεν θα έχει άδικο. Έχουμε και τον Γκάρεντ Χέντλαντ να παίζει τον ίδιο περίπου ρόλο και στα δύο. Μόνο που η ταινία των Κοέν συνοψίζει ένα μέρος αυτού που ήθελε να κάνει η ταινία του Βάλτερ Σάλες, αναβιώνοντας καλύτερα το κλίμα της εποχής στην οποία αναφέρεται (το πρώτο για τις αρχές των ’50s, το δεύτερο για τα τέλη του και τις αρχές των ’60s).

Έχοντας ως συμμάχους την εξαιρετική φωτογραφία του Μπρούνο Ντελμπονέλ (δικαίως υποψήφιος για Όσκαρ) και τις μουσικές συνθέσεις, τα τρυφερά πλάνα των αδελφών Κοέν, με έναν από τους πιο «συνεπείς» κινηματογραφικούς χαρακτήρες που έχουμε δει τώρα τελευταία σε ταινία και μία εξαιρετική ερμηνεία (του Όσκαρ Άιζακς), το Λιούιν Ντέιβις είναι ένα φιλμ που δεν σε αφήνει. Ίσως κάποιους τους ξενίσει η υπερβολική χρήση της φολκ μουσικής (ειδικά εάν πρόκειται για είδος μουσικής που δεν τους αρέσει), καθώς η ταινία βαδίζει στα χνάρια του Brocken Circle Breakdown -όπου δεν ξέρεις εάν αυτό που βλέπεις είναι ταινία ή μιούζικαλ. Ευχάριστο διάλειμμα αποτελεί και το «Please Mr Kennedy» που ήταν υποψήφιο για Χρυσή Σφαίρα τραγουδιού, αλλά αδίκως έλειπε από τις υποψηφιότητες των Όσκαρ, τραγούδι που προσδίδει μια ευχάριστη νότα στην ταινία.

Όσο για τη γάτα, αυτή δημιουργεί ένα μυστήριο στην ταινία και ταυτίζεται με τον Λιούιν. Ποιος είναι ο Λιούιν και ποια είναι στην πραγματικότητα η γάτα; Υπάρχουν σκηνές που η γάτα υιοθετεί φανερά την οπτική του Λιούιν (όπως στην αντανάκλαση στο μετρό, ή την ώρα που τα βλέμματά τους αναμετρώνται στο αμάξι με τον Γκούντμαν). Μάλιστα, υπάρχουν κάποιοι που υποστηρίζουν ότι ο Λιούιν είναι η γάτα (συμβολικά πάντα). Κάτι που δηλώνεται στην σκηνή με το τηλέφωνο που μια κοπέλα νομίζει ότι ακούει τη φράση «Ο Λιούιν είναι η γάτα». Ίσως η θεωρία αυτή να είναι παρατραβηγμένη, αλλά το όνομα της γάτας –και η ανάγκη του Λιούιν να το μάθει πάση θυσία- δεν αφήνει αμφιβολίες: η γάτα λειτουργεί ως σύμβολο του Λιούιν, της αναζήτησης της πορείας του, της ταυτότητάς του. Ακόμα και οι πληγές της μοιάζουν με τις δικές του πληγές.

Μπορεί το τέλος να έρχεται κάπως απότομο, αλλά εντείνει την αίσθηση που έχει δημιουργήσει η ταινία. Την αίσθηση του αναπόφευκτου, αυτού που δεν έχει νόημα, του θλιβερού.

Με άλλα λόγια, το Inside Llewyn Davis είναι μια ταινία που σε βασανίζει, σε παιδεύει, σε πιλατεύει, ακόμα και μέρες μετά από τη στιγμή που το είδες.