ΚΑΝΝΕΣ 2022: Crimes of the Future

Ανταπόκριση από τις Κάννες: M.G.Vagenas

Ο Ντέιβιντ Κρόνενμπεργκ, ο μεγάλος δάσκαλος του φανταστικού- horror κινηματογράφου, επέστρεψε στην Κρουαζέτ οκτώ χρόνια μετά το Maps to the stars, με τo Crimes of the Future,  υλοποιώντας ένα σχέδιο που είχε στο συρτάρι του από τη δεκαετία του 1990. O τίτλος είναι ο ίδιος με αυτόν μιας ταινίας που είχε γυρίσει το 1969 αλλά το περιεχόμενο της δεν έχει καμία σχέση.

Συνοδευόμενος από τους πρωταγωνιστές Lea Seydoux, Kristen Steward και Viggo Mortensen – με τον οποίο είχε ήδη συνεργαστεί στο A History of Violence,  Les promesses de l’ombre και Α dangerous method – ο David Cronenberg περπάτησε στο κόκκινο χαλί χαμογελώντας φιλικά μέσα σε μια ενθουσιώδη ατμόσφαιρα, με τους φωτογράφους να τραβάνε μια εικόνα πίσω από την άλλη και το πλήθος να πανηγυρίζει. Λίγες εκατοντάδες μέτρα πιο πέρα επικρατούσε το ίδιο κλίμα ηλεκτρισμένης αναμονής. Ο διεθνής τύπος σχηματίζοντας μια τεράστια ουρά μπροστά στην αίθουσα Debussy,  ανυπομονούσε να δει μια ταινία που, τουλάχιστον στα χαρτιά, υποσχόταν να σοκάρει και να συζητηθεί πολύ.

Τοποθετώντας στο επίκεντρο της νέας του ταινίας το ανθρώπινο σώμα, τις πρωτόγνωρες γεννητικές μεταλλάξεις που το μεταμορφώνουν σε ένα, όχι και τόσο, μακρινό μέλλον, και την καλλιτεχνική δημιουργία ο Κρόνενμπεργκ μας προκαλεί να περάσουμε το κατώφλι ενός διατοπικού κόσμου και να βυθιστούμε με όλες μας τις αισθήσεις σε μια νέα πραγματικότητα όπου ο πόνος είναι αισθητός μόνο κατά τη διάρκεια του ύπνου και οι άνθρωποι αρέσκονται στο να πειραματίζονται με το ίδιο τους το σώμα.

Οι πρωταγωνιστές αυτής της ιστορίας είναι ένα ζευγάρι cult καλλιτεχνών, η Caprice και ο Saul Tenser που ειδικεύονται σε ένα πολύ ιδιαίτερο είδος live act πραγματοποιώντας ζωντανές αφαιρέσεις οργάνων μπροστά σε ένα επίλεκτο κοινό φανατικών θαυμαστών.

Απόλυτη ιέρεια του «καλλιτεχνικού» νυστεριού είναι η γοητευτική και μυστηριώδης Caprice (Lea Seydoux), χειρουργός στον πρότερο βίο της, που χειρίζεται με απόλυτη ακρίβεια τα κουμπιά μιας πολύπλοκης συσκευής, ένα είδους σαρκοφάγου,  και κόβει το δέρμα του συντρόφου της, του performer Saul Tenser (Viggo Mortensen) για να εξάγει κάθε νέο όργανο που δημιούργησε ο οργανισμός του. Ο Saul Tenser ανήκει σε αυτούς τους ανθρώπους των οποίων το σώμα μεταλλάσσεται παράγοντας νέα εσωτερικά όργανα, που δεν έχουν ωστόσο καμιά ζωτική σημασία. Πριν γίνει η εξαγωγή από το σώμα του Saul, αν και είναι αδύνατο να φανταστεί κανείς πώς, οι δυο τους  στολίζουν αυτά τα όργανα με περίτεχνα τατουάζ.

Γύρω από αυτό το φαντασμαγορικό αυτό ζευγάρι, περιστρέφονται διάφοροι δευτερεύοντες χαρακτήρες, οι πραγματικές προθέσεις των οποίων αποκαλύπτονται σταδιακά.

Μια δημόσια υπηρεσία υψίστης σημασίας, το Εθνικό Μητρώο Οργάνων, που λειτουργεί με απόλυτη μυστικότητα, έχει ως αποστολή να καταγράφει όλα τα νέα όργανα που παράγει το ανθρώπινο σώμα. Με ζήλο, οι γραφειοκράτες Timlin (Kristen Stewart) και Wippet (Don McKellar), που είναι ένθερμοι θαυμαστές των δυο καλλιτεχνών, προσπαθούν να τους εξηγήσουν πόσο σημαντική είναι η δήλωση κάθε νέου οργάνου που “παράγεται” από το σώμα του Saul και τους προτείνουν να συνεργαστούν.

Σε αυτόν τον σκοτεινό κόσμο φαίνεται υπάρχει και ένας κρατικός ελεγκτικός μηχανισμός, το λεγόμενο Τμήμα Ηθών, που παρακολουθεί στενά αυτές τις γενετικές εξελίξεις και όλους όσους εμπλέκονται με τις “καλλιτεχνικές” παρεμβάσεις στο ανθρώπινο σώμα. Σε ένα εγκαταλελειμμένο ναυπηγείο, ο Saul Tenser συναντάει συχνά την νύχτα τον επικεφαλής του Τμήματος Hθών. Μαθαίνουμε έτσι πως ο Saul είναι στην πραγματικότητα ένας πληροφοριοδότης του τμήματος.

Ένα άλλο ζευγάρι που κινείται γύρω από τον  Saul και την Caprice  αποτελείται από δύο νεαρές γυναίκες, δυο τεχνικούς της Sark Unit, που συντηρούν τη σαρκοφάγο- νυστέρι των καλλιτεχνών, καθώς και μερικές άλλες συσκευές που βοηθούν τον Saul να τρώει και να κοιμάται χωρίς να πονάει. Ένας αισθητικός χειρουργός (Γιώργος Πυρπασόπουλος)  και δυο χωρισμένοι γονείς (Scott Speedman και Lihi Kornowski), το παιδί των οποίων, o Brecken, τρέφεται αποκλειστικά με πλαστικά υλικά, συμπληρώνουν την λίστα των βασικών χαρακτήρων αυτής της ιστορίας για την οποία δεν θα αποκαλύψουμε τίποτα περισσότερο.  Σκοτεινές συνωμοσίες, παράνομες underground κοινότητες και παιχνίδια εξουσίας τροφοδοτούν την αφηγηματική δυναμική της πλοκής.

Η ταινία μάς κατακλύζει με άπειρες θεωρίες, σκέψεις για την τέχνη, την ομορφιά, το σώμα και την σεξουαλική ικανοποίηση που προκύπτει από τον ακρωτηριασμό. “Surgery is the new sex!” είναι ένα από τα συνθήματα της.

Οι πάντες συζητάνε ακατάπαυστα διάφορα θέματα, εκφράζουν πομπώδεις θεωρίες για την «εσωτερική ομορφιά», που εδώ πρέπει να εκλάβουμε κατά γράμμα μια και αναφέρεται στη ομορφιά των εσωτερικών οργάνων του σώματος, σκαρφίζονται νέα συνθήματα, σε ένα παραλήρημα εννοιών όπου δεν είναι εύκολο να βγάλει κανείς άκρη.

Πέρα από αυτή την υπερπληροφόρηση, οι θεατές του Crimes of the Future πρέπει να αφεθούν  στην οπτική ευρηματικότητα του Cronenberg και να την απολαύσουν χωρίς να προβληματιστούν  για το ποιο είναι το βαθύτερο νόημα της ταινίας.

Αυτός ο σκοτεινός, φανταστικός κόσμος του μέλλοντος είναι φτιαγμένος με υλικά και αντικείμενα που θυμίζουν σκηνικά θέατρου, σαν να τα βρήκε ο σκηνοθέτης όλα αυτά κάπου ξεχασμένα στα παρασκήνια. Όμως, ακριβώς σε αυτή την αισθητική προσέγγιση,  αναγνωρίζουμε την τόσο ιδιαίτερη και μοναδική γραφή του Cronenberg που συνεργάστηκε και σε αυτή την ταινία με την Carol Spier, την production designer όλων των ταινιών του.

Από την μια η σκηνογραφία τροφοδοτείται από της εικόνες της μετά-οικονομικής κρίσης εποχής  στην Αθήνα: οι δρόμοι του κέντρου είναι γεμάτοι με τα – σε εμάς- γνώριμα graffiti, βλέπουμε ετοιμόρροπα νεοκλασικά και τοίχους σκεπασμένους με παλιές, μισοσκισμένες αφίσες. Υπάρχει κάπου και ένα επιβλητικό  εγκαταλελειμμένο ναυπηγείο.

Από την άλλη πάλι το δημιουργικό ταλέντο του Cronenberg  οραματίζεται μια σειρά από  συσκευές εμπνευσμένες από το φυτικό βασίλειο, που θυμίζουν περσότερο παιχνίδια Λούνα Παρκ πάρα τεχνικά όργανα του μέλλοντος. Η σαρκοφάγος που χρησιμοποιείται για τις εγχειρίσεις- είναι σαν ένα μεγάλο κελύφος καρυδιού και η καρέκλα που, υποτίθεται ότι βοηθάει στην πέψη, είναι εξοπλισμένη με μια σειρά από βραχίονες και κουνιέται συνεχώς δυσκολεύοντας τελικά την λήψη έστω και μιας μπουκιάς. Το κρεβάτι του Saul Tenser πάλι, το Orchibed, που υποτίθεται ότι ανακουφίζει από τους νυχτερινούς πόνους, είναι επίσης εξοπλισμένο με φυτικούς βραχίονες που ρουφάνε το δέρμα του στα σημεία όπου εμφανίζονται νέα όργανα.

Σε αυτό το περίτεχνο σύμπαν τα ανθρώπινα όργανα λάμπουν στο φως της νύχτας σαν πολύτιμοι λίθοι με αλλόκοτη ομορφιά.  Όμως πάρα το γεγονός ότι οι αισθητικοί κώδικες της ταινίας είναι αναμφισβήτητά αυτοί του body horror, το ύφος της πλησιάζει την παρωδία. Χαρακτηριστική είναι, μεταξύ των άλλων, η ξεκαρδιστική σκηνή ενός body performer, το σώμα του οποίου έχει βγάλει παντού αυτιά. Τα πάντα είναι υπερβολικά και θεατρικά: από τη σκηνοθεσία με τα άπειρα τεχνάσματά της, στην μη-νατουραλιστική υποκριτική των ηθοποιών και την λογοδιάρροια των χαρακτήρων.

Το Crimes of the Future δεν είναι τόσο ρεαλιστικό ώστε να είναι πραγματικά τρομακτικό, και ο τρόπος με τον οποίο αντέδρασε  το κοινό του φεστιβάλ σήμερα με τίποτα δεν μπορεί να συγκριθεί με εκείνο το τεράστιο σκάνδαλο που είχε προκαλέσει στις Κάννες το Crash το 1996.

Όσοι μπορέσουν να αφεθούν στο παιχνίδι της ταινίας χωρίς προκαταλήψεις και συγκεκριμένες προσδοκίες θα την εκτιμήσουν στο μέτρο που της αρμόζει, ξαναβρίσκοντας εδώ τον οικείο και αναγνωρίσιμο κόσμο του Cronenberg κυρίως αυτών των πρώτων του ταινιών. Οι απόψεις των δημοσιογράφων αμέσως μετά την προβολή ήταν ποίκιλες και σίγουρα το Crimes of the Future θα συζητηθεί πολύ και τις επόμενες μέρες.

 H ταινία είναι ελληνό-καναδική συμπαραγωγή της Serendipity films του Robert Landos και της εταιρίας Αργοναύτες του Πάνου Παπαχατζή, ενώ υποστηρίχτηκε επίσης από το πρόγραμμα cash rebate του ΕΚΟΜΕ.