‘Ομοιος τον όμοιο και κοπριά στα λάχανα…

Ένας νεαρός περπατάει βιαστικός  με  σηκωμένο τον γιακά του μπουφάν και τους ώμους του, μέσα στο κρύο. Περναει  από έναν σκοτεινό διαδρομο, βγαίνει στο φως – παντού σκουπίδια, εγκατάλειψη και αέρας.  Ακουγεται διακεκομμένα (το μοναδικό  εκνευριστικό σημείο  αυτης της  ταινίας) μια πολιτική ομιλία .Του προέδρου Ομπάμα. Του σημερινού προέδρου των Η.Π.Α.

Η ταινία του  Andrew Dominik KILLING THEM SOFTLY  , ( βασισμένη στο βιβλίο του George V. Higgins  Cogan’s Trade ) αποτελεί μια πινακοθήκη των μαφιόζων της Αμερικής του 21ου αιώνα- εντάξει, μερικών μαφιόζων.  Ένα δημιούργημα  που θα έπρεπε πιστεύω  να  προβάλλεται  στις πανεπιστημιακές και μη, αίθουσες, επειδή  αποτελεί μια κινηματογραφική έκθεση των εγκληματιών, των κωδίκων τους, των αρχών τους, των  ιεραρχιών τους, την εποχή της οικονομικής ύφεσης- της ύφεσης που ήδη βιώνουμε. Βεβαίως και διαθέτουν  κώδικες και αρχές  οι εγκληματίες. Μόνο που αυτές  ΔΕΝ  συνάδουν  με τις  απαγορεύσεις/επιταγές  του Νόμου.

Η ταινία του Dominik  με ένα επιτελείο ηθοποιών που μας  χαρίσουν ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΕΣ  ερμηνείες ( Mendelsohn, MacNairy, Gandolfini, Pitt, Liotta, Jenkins, Shepard )  ,μου  προξένησε  βαθιά κατάθλιψη και μου άφησε μια περίεργη αίσθηση  βρωμιάς- ηθικής βρωμιάς.  Ιδιαίτερης  προσοχής ( και βράβευσης ) αξίζει το πρωταγωνιστικό δίδυμο των Ben Mendelsohn- Scoot MacNairy οι οποίοι υποδύονται  δυο κακοποιούς, “κατώτερους” στην εγκληματική ιεραρχία, με φιλοδοξίες ανόδου όμως, στη σκάλα της  παρανομίας  φυσικά. Πανέξυπνο σενάριο,  πολύ ταιριαστή η μουσική επένδυση και κυρίως- το ξαναγράφω- ερμηνείες διαθέτει αυτή  η ταινία. Και από το προαναφερόμενο δίδυμο, αλλά και απ΄τους δυο ηθοποιούς που υποδύονται τους  εκτελεστές της Μαφίας, τον Τζάκι Κόγκαν ( τον υποδύεται απολαυστικά ο Brad Pitt, ψύχραιμος και με απίστευτο “αέρα” ) και τον Μίκι ( ο αηδιαστικός μαφιόζος που υποδύεται έξοχα ο James Gandolfini ).

Ειναι  τέτοια η ταύτιση των ηθοποιών με τους ρόλους  τους  που ειλικρινά  τους σιχάθηκα, ιδίως  τους Mendelsohn, Gandolfini. Απίστευτη η σεκάνς  με τον βαριεστημένο  ( και άρτι χρησιμοποιήσαντα  τις  υπηρεσίες  μιας πόρνης ) Μίκι και  τον  πάντα cool  Τζάκι, στο δωμάτιο του πρώτου, παρουσία της πόρνης. Απίστευτος διάλογος- αυτά που διαμηνύονται προκαλούν ανατριχίλες ηθικής φύσεως. Είναι τόση η απάθεια , η αξιολογική ουδετερότητα  με την οποία αυτοι οι δυο μαφιόζοι  μιλάνε  για το πως  θα “καθαρίσουν ” κάποιους  τι ταρίφα  ισχύει στην πιάτσα,  πόσα ζητάνε οι  ίδιοι, πόσα  είναι διατεθειμένοι  να δώσουν οι “από πάνω”  κ.λ.π. Και  μετά, ο απερίγραπτος διάλογος μεταξύ του Μίκι και της πόρνης . Όποιες/οι έχουν ακόμη αμφιβολίες για το επάγγελμα της πόρνης, παρακαλούνται να δουν και να ξαναδούν προσεκτικά αυτή τη σκηνή. Δεν είναι τυχαία νομίζω , η σχεδόν ολοκληρωτική  απουσία γυναικών σ’αυτη την ταινία- σα να θέλει ο Dominik να  μας πει ότι στον κόσμο του εγκλήματος , ο σεξισμός ζει και βασιλεύει- το οποίο ισχύει βεβαίως εν μέρει. Η υποτίμηση της γυναίκας  είναι  ο  κανόνας,  γι’αυτό και οι μόνες που  ανέχονται αυτά τα υποκείμενα είναι οι πόρνες, λόγω ακριβώς επαγγέλματος…

Ολόκληρος ο Ποινικός  Κώδικας περνάει μέσα απ΄το στόμα αυτών των δύο τύπων αλλά απύρετοι, πίνουν άλλο ένα ουίσκι. “Κουλάρετε, είναι απλά φράγκα” λέει ο αγχωμένος Φράνκι (MacNairy) σε μια άλλη  κρίσιμη σκηνή. Ο μικροκακοποιός που πείθεται να “χτυπήσει” άλλο μαφιόζο, και να πιάσει την καλή.  Ξεχνάει όμως τον βασικό κανόνα που φαίνεται  να διέπει τον μικρόκ0σμο των εγκληματιών:  ΠΟΤΕ  δεν φέρεσαι  σκάρτα σε “συνάδελφο”. Η σκάρτη/ανέντιμη συμπεριφορά, οι “γυριστές” είναι μόνο  για τους εκτός  κυκλώματος- τα θύματα των πράξεών σου. Με τους  άλλους εγκληματίες, οφείλεις να είσαι  έντιμος  γιατί  αργά η γρήγορα θα ανακαλύψουν τη στραβή σου,  και θα την πληρώσεις .Κι αυτό είναι βέβαιο.

Είναι φοβερά ενδιαφέρων  ο παραλληλισμός μεταξύ  μεταξύ του κώδικα των νομοταγών και αυτού των παρανόμων:  ποινές επισύρει ο μεν, ποινές και ο δε. Θεμελιώδης διαφορά τους βεβαίως είναι το ότι ο δεύτερος είναι  έκνομος , το αποπαίδι του συστήματος.  Η ταινία του  Dominik   είναι  ένα οπτικό παράδειγμα του κοινωνιολογικού φαινομένου της  Ανομίας.  Οι σκηνές με τους  μαφιόζους να μιλούν για τη “δουλειά” τους με ηχητική υπόκρουση  ομιλίες  πασίγνωστων πολιτικών προσώπων (Ομπάμα, Μπούς, Μακ Κέϊν )  περί ίσων  ευκαιριών για όλους, ανάπτυξη, ευημερία, πρόοδο, κ.λ.π. ενεχουν έναν αφόρητο σαρκασμό .Σα να λένε  “δεν μας αφορούν αυτά που λέτε- εμείς θα συνεχίσουμε τη  δουλίτσα  μας, θα κάνουμε αυτό που ξέρουμε  θα συνεχίσουν τι βουτιές στην παρανομία δηλαδή. Δεν υπάρχει   λύτρωση σ’αυτη την ταινία- οι ποντικοί  συνεχίζουν να επιβιώνουν  κουτσά-στραβά μέσα στον υπόνομο. Αυτόν ξέρουν  σ’αυτον επιστρέφουν-στον υπόνομο. Το έγκλημα παρουσιάζεται ως μία  δουλειά , μια βαρετή αγγαρεία για τους εμπλεκόμενους. Αυτό ακριβώς δήλωσε και ο σκηνοθέτης πως ήθελε να  δείξει. Και το πέτυχε. Αυτή η εκ των έσω ματιά, προκαλεί βαθύτατη αποστροφή, η οποία κορυφώνεται  στην άπαιχτη  σκηνή του φινάλε, ανάμεσα στον εκτελεστή Τζάκι, και τον δικηγόρο της Μαφίας που τον προσέλαβε (αυτός θα ήταν το καμάρι του Συλλόγου  είμαι σίγουρη), και με την επίσης άπαιχτη ατάκα  του Τζάκι με την οποία πέφτουν και οι τίτλοι τέλους, και δίνει υπόσταση στη σκιά που πλανάται σε ολόκληρη την ταινία:  αυτή η χώρα που πλασάρισε μέχρι αηδίας το περίφημο αμερικάνικο όνειρο  αλλά είναι ανίκανη να παράσχει σε όλους  τους πολίτες της  τα μέσα για την επίτευξή του,  έχει γαλουχήσει έναν λαό τεράτων, διατεθειμένων να πετύχουν  με κάθε τρόπο, θεμιτό ή αθέμιτο.

” America is not a country, is just business ” λέει απαξιωτικά  ο Τζάκι, και μόλις έθαψε την  κοινωνική συνοχή.

‘Ιτε παίδες- κανίβαλοι. Η κοινωνική ζούγκλα είναι δική σας…