Συνέντευξη: Ο Κιμ Νουέν για σκοτεινούς έρωτες, πολικές αρκούδες και ρομποτικές αράχνες

Πολυβραβευμένος για την προηγούμενη ταινία του, τη Μάγισσα του Πολέμου (Rebelle) -ταινία που ήταν και υποψήφια για Όσκαρ ξενόγλωσσης ταινίας- ο Καναδός σκηνοθέτης Κιμ Νουέν ταξίδεψε από την Αφρική στην Αρκτική για την επόμενη ταινία του, μία σκοτεινή ρομαντική ιστορία για «Δυο Εραστές και Μια Αρκούδα». Στην Ελλάδα ήρθε για την Εβδομάδα Καναδικού Κινηματογράφου που πραγματοποιήθηκε πριν από λίγες ημέρες στην Ταινιοθήκη της Ελλάδας.

Τον συναντήσαμε στο λόμπι του ξενοδοχείου του στο κέντρο της Αθήνας και τον ρωτήσαμε τι ήταν αυτό που πρόλαβε να δει ή να κάνει στην Ελλάδα. «Έχετε δει το Τόνι Έρντμαν;» μας ρωτά. «Έψαξα και βρήκα την περούκα και τα δόντια του Τόνι Έρντμαν και έβγαλα μια φωτογραφία με αυτά» μας λέει. Στην έκπληξή μας απαντά: «Όταν πάω σε μια ξένη χώρα, πάντα θέλω να κάνω κάτι που φαινομενικά να μοιάζει παράλογο. Αυτή την ιδέα την ενστερνίζομαι και στη ζωή γενικότερα».

Ο ίδιος κανόνας θα μπορούσε να πει κανείς ότι ισχύει και για τις εξαιρετικές ταινίες του. Ο Κιμ Νουέν συνδυάζει το παράξενο με το ρεαλιστικό και το σκοτεινό, προκειμένου να φτιάξει κάτι ουσιαστικό.

Τα γυρίσματα μοιάζουν πολύ δύσκολα. Ποια ήταν η πιο δύσκολη στιγμή για εσάς;

Μοιάζει παράξενο, αλλά η πιο δύσκολη στιγμή είναι η προετοιμασία. Πας στην Αρκτική και οι συνθήκες εκεί είναι τόσο δύσκολες που πρέπει να έχεις οργανώσει το γύρισμα σαν να ξεκινάς μια αποστολή. Όταν κάνεις μια ταινία λες ότι ξεκινάς μια περιπέτεια, αλλά την ίδια στιγμή το περιβάλλον είναι προστατευμένο: έχεις πρόσβαση στις καλύτερες πηγές, πρόκειται για μια περιπέτεια τριών ωρών και στη συνέχεια γυρίζεις πίσω στο ξενοδοχείο. Το πιο σημαντικό για εμάς ήταν το ζήτημα της πρόσβασης. Το να έχουμε τη δυνατότητα να απομακρυνθούμε από τη μικρή πόλη στην Αρκτική όπου βρισκόμασταν και να κινηθούμε προς τον παγωμένο ωκεανό, όπου πραγματοποιήσαμε το γύρισμα αρκετών σκηνών. Αυτή η εμπειρία μου έδωσε μία από τις ωραιότερες αναμνήσεις μου ως κινηματογραφιστή: ήταν η στιγμή που το συνεργείο επέβαινε σε περίπου 30 οχήματα χιονιού και όλοι μαζί είδαμε τον ήλιο να ανατέλλει. Τα snowmobiles έμοιαζαν βγαλμένα από μία ταινία Mad Max: δύο ή τρία έφεραν βαρύ εξοπλισμό, άλλα ήταν σύγχρονα με σύγχρονη τεχνολογία, αλλά παλιά έλκηθρα. Θυμάμαι να βγαίνουμε στην Αρκτική, με τα 30 οχήματα χιονιού σαν ένα ιππικό βγαλμένο από ταινία του Mad Max και να κοιτάμε τον ήλιο να ανατέλλει. Θυμάμαι γύρισα και κοίταξα τον διευθυντή φωτογραφίας που είναι καλός μου φίλος και συνεργάτης και δεν μπορούσαμε να πιστέψουμε το ότι βρισκόμασταν εκεί.

Ο χώρος είναι ένας εκ των πρωταγωνιστών στις ταινίες σας. Έχετε σκεφτεί ποτέ να γυρίσετε μία ταινία μόνο σε ένα δωμάτιο;

Ναι, εννοείται. Όταν ήμασταν στην Κινσάσα και γυρίζαμε το Rebelle, ο υπεύθυνος για τα prop μού έλεγε: Την επόμενη φορά θα επιλέξουμε μία ιστορία που θα διαδραματίζεται σε ένα εστιατόριο στη νότια Γαλλία. Θα γράψουμε την ιστορία, θα κάνουμε τα γυρίσματα στο εστιατόριο, θα τρώμε εκεί και αυτό είναι. Θα μείνουμε εκεί για δυο μήνες. Θα ήθελα πολύ να το κάνω αυτό κάποια στιγμή. Το ζήτημα είναι να βρεθεί το κατάλληλο σενάριο. Νομίζω ότι δεν θα το έγραφα εγώ ο ίδιος. Αλλά εάν το έβρισκα, θα ήθελα να το σκηνοθετήσω.

Διάβασα ότι η πολική αρκούδα στην ταινία ήταν πραγματική.

Ω ναι! (γέλια)

Πώς κάνει κάποιος το “casting” μιας αρκούδας;

Έπρεπε να μας κάνουν επίδειξη με μπικίνι, επειδή η αρκούδα είναι γυμνή στην ταινία. Υπάρχει θέμα γυμνού (γέλια). Στην πραγματικότητα δεν ήταν δύσκολο να τη βρούμε. Υπάρχει μόνο μια πολική αρκούδα στη Βόρεια Αμερική που μπορούσε να κάνει αυτά που θέλαμε. Το όνομά της είναι Άγκι, είναι δέκα χρονών, μία νεαρή ενήλικας. Την φέραμε σε ένα κοντέινερ από το Βανκούβερ που είναι στην άλλη πλευρά του ωκεανού, μέσω του αυτοκινητόδρομου. Και έπρεπε κάθε τρεις ώρες να σταματάμε για να ουρήσει. Φανταστείτε τι θα σκέφτηκαν όσοι την έβλεπαν. Έμεινε μαζί μας για τρεις ή τέσσερις ημέρες. Ήταν μια πολύ παράξενη εμπειρία: η αρκούδα είχε το δικό της τροχόσπιτο και ήταν η μόνη ηθοποιός στην ταινία με το δικό της τροχόσπιτο. Πραγματική σταρ του Χόλιγουντ! Ο εκπαιδευτής της έχει μια παράξενη σχέση μαζί της: είναι ο εραστής της (κατά έναν συμβολικό τρόπο ελπίζω!) Μας συμβούλευε να μένουμε μαζί, καθώς οι πολικές αρκούδες επιτίθενται σε όσους είναι μόνοι τους. Έπρεπε να σχηματίζουμε μια αγέλη. Η θηλυκή πολική αρκούδα επιτίθεται κυρίως σε θηλυκά, καθώς ζηλεύει εάν βλέπει ένα θηλυκό μόνο του. Έτρωγε πολύ πίτσα, ήταν η λιχουδιά της. Αυτό που δεν περιμέναμε ήταν ότι επειδή η αρκούδα ζούσε στο Βανκούβερ -που είναι κοντά στον ωκεανό- κρύωνε πολύ στην Αρκτική και μερικές φορές δεν ήθελε να βγει από το τροχόσπιτό της εξαιτίας του κρύου.

Ο Ντέιν Ντε Χάαν και η Τατιάνα Μασλάνι είναι εξαιρετικοί ηθοποιοί και πολύ γνωστοί. Πώς προέκυψε η συνεργασία μαζί τους;

Ανακάλυψα τον Ντέιν στην ταινία The Place Beyond the Pines. Όταν είδα την ταινία ήμουν σίγουρος ότι ο τύπος αυτός δεν είχε παίξει ποτέ ξανά σε ταινία και ότι απλά ερμήνευε τον εαυτό του. Έκανα μια μικρή έρευνα και είδα ότι είχε εκπαίδευση ηθοποιού. Αυτό με εντυπωσίασε. Τον γνώρισα στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Τορόντο και με e-mail συζητήσαμε διάφορα πρότζεκτ. Και οι δύο θέλαμε να κάνουμε αυτή την ταινία. Την Τατιάνα την είχα δει στο Orphan Black και ήξερα ότι διαθέτει εύρος σαν ηθοποιός, αλλά δεν την είχα ποτέ φανταστεί για αυτόν τον ρόλο. Έκανε ένα test screening για εμάς και ήταν το καλύτερο test screening που είχα δει στη ζωή μου. Ελπίζαμε ότι οι δυο τους θα είχαν καλή χημεία. Ευτυχώς εμπιστεύτηκαν ο ένας τον άλλο.

Και οι δύο προηγούμενες ταινίες σας (Rebelle και Two Lovers and a Bear) είναι σκοτεινές ερωτικές ιστορίες. Η δική σας εκδοχή του Ρωμαίου και της Ιουλιέτας, αν θέλετε. Η επόμενη ταινία σας έχει τίτλο Eye on Juliet και μοιάζει και αυτή να εντάσσεται σε αυτή την κατηγορία. Τι σας προσελκύει στη σκοτεινή πλευρά του έρωτα;

Είναι αλήθεια, πρόκειται για τριλογία! (γελά) Αναρωτιέμαι και εγώ γι’ αυτό. Νομίζω ότι βρίσκω συναρπαστικό το γεγονός ότι όσο χαοτικός και αν είναι ο κόσμος, σε όσο σκοτεινά μέρη και αν πηγαίνουμε, η αγάπη εξακολουθεί να είναι αυτό που μας παρακινεί. Οι άνθρωποι μπορούν να κάνουν τρελά πράγματα για τον έρωτα και το σεξ. Μπορεί να αντιμετωπίζουμε όλες αυτές τις προκλήσεις, αλλά η επιθυμία να γνωρίσουμε κάποιο άλλο πρόσωπο είναι εκεί. Νομίζω ότι βρίσκεται στο DNA μας. Και από την άλλη, απλά λατρεύω τις ερωτικές ιστορίες.

Η ταινία «Δυο Εραστές και Μια Αρκούδα» λαμβάνει χώρα στην Αρκτική. Πώς είναι η ζωή εκεί;

Το μέρος όπου λαμβάνει χώρα η ταινία είναι μοναδικό στον κόσμο. Ονομάζεται Ικάλουιτ και είναι η πρωτεύουσα του Νουναβίτ. Η περιοχή μοιάζει με σεληνιακή βάση, νομίζεις ότι είσαι σε έναν άλλο πλανήτη. Ταυτόχρονα είναι ένα από τα πιο σύγχρονα μέρη που έχω δει: οι άνθρωποι πρέπει συνεχώς να προσαρμόζονται και άρα είναι πολύ ανοιχτοί στην σύγχρονη τεχνολογία. Προσπαθούν να ανακαλύψουν τον καλύτερο τρόπο να επικοινωνούν. Μόλις νέα κινητά τηλέφωνα ή διαδικτυακές υπηρεσίες γίνονται διαθέσιμες, οι άνθρωποι που ζουν εκεί της αποζητούν. Και τις έχουν. Την ίδια στιγμή, όμως, ένας από τους πιο αποτελεσματικούς τρόπους να επιβιώσει κανείς στο κρύο είναι η γούνα της θαλάσσιας φώκιας. Επομένως, βλέπεις έναν άνθρωπο να φορά παντελόνι από γούνα φώκιας και να κινείται με ένα έλκηθρο 100 ετών με GPS! Και βλέπεις αυτά τα μεταλλικά σπίτια που είναι χτισμένα σε πασσάλους, με μια τεράστια κεραία πάνω τους. Είναι ένα μέρος ξεχωριστό. Θυμάμαι μια μέρα μπήκα σε ένα κατάστημα και αγόρασα ένα πορτοκάλι που ερχόταν από την Αφρική. Ήταν το λιγότερο οικολογικό πράγμα που έχω κάνει στη ζωή μου! Στην Αρκτική υπάρχουν όλες αυτές οι παραδοξότητες. Και στο Ικάλουιτ υπάρχει νέφος, καθώς οι άνθρωποι που ζουν εκεί χρησιμοποιούν πετρέλαιο για να ζεσταθούν. Επομένως μπορείς να δεις ένα κίτρινο σύννεφο πάνω από το Ικάλουιτ. Το μέρος κουβαλά όλες τις ιδιοσυγκρασίες που συναντά κανείς στον κόσμο, αλλά πρόκειται για ένα πολύ μικρό μέρος.

Τι μπορείτε να μας πείτε για την επόμενη ταινία σας, το  “Eye on Juliet”;

Πρόκειται για μία ουτοπική ιστορία για έναν άνδρα, τον Γκόρντον, που επιτηρεί αγωγούς μέσα από κάμερες και ρομπότ. Χρησιμοποιεί μικρά ρομπότ που μοιάζουν με αράχνες προκειμένου να επιβλέπει αγωγούς στη Βόρειο Αφρική. Και τον παρατάει η σύντροφός του, οπότε βρίσκεται σε μια δύσκολη στιγμή της ζωής του. Στην έρημο βλέπει ένα απαγορευμένο ζευγάρι και αντί να παρακολουθεί τους αγωγούς, χρησιμοποιεί τα ρομπότ για να κατασκοπεύει το ζευγάρι. Και σταδιακά αρχίζει να έχει ερωτήματα για τη δική του ζωή. Είναι μία ταινία για τις σύγχρονες σχέσεις και μια ουτοπική αναπαράσταση για το πώς οι άνθρωποι σε ολόκληρο τον κόσμο μπορούν να συμφιλιωθούν με τα σύνορα να κλείνουν.

Στον Καναδά υπάρχει ένα από τα μεγαλύτερα κινηματογραφικά Φεστιβάλ του Κόσμου, ενώ υπάρχουν και πολλοί σκηνοθέτες που προέρχονται από τον Καναδά. Και όμως, νομίζω ότι ο κόσμος δεν έχει πολύ καλή γνώση του καναδικού σινεμά.

Υπάρχουν σκηνοθέτες που κάνουν καλές ταινίες, αλλά πιστεύω ότι θα μπορούσαμε να κάνουμε καλύτερες ταινίες. Υπάρχει κάτι θαυμάσιο στον Καναδά: Πιστεύω ότι αυτή τη στιγμή είμαστε μία από τις μεγαλύτερες δημοκρατίες του κόσμου. Και πιστεύω ότι αυτό συμβαίνει επειδή συμβιβαζόμαστε. Στον κόσμο της τέχνης αυτό δεν είναι απαραίτητα καλό (γελάει), επειδή νομίζω ότι για να φτάσει κανείς στο βάθος των εσωτερικών ενστίκτων σου, πρέπει να αποδεχθείς τη δικτατορία του οράματος. Περισσότεροι άνθρωποι αποδέχονται τον παραλογισμό της ψυχής, αλλά νομίζω ότι πρέπει να γίνει περισσότερη δουλειά πάνω σε αυτό. Για παράδειγμα, τρέφω μεγάλο σεβασμό για τον Γιώργο Λάνθιμο: πιστεύω ότι ακολούθησε το όραμά του με τους λιγότερους δυνατούς συμβιβασμούς. Πρέπει να αφήνεις την ζώνη ασφαλείας σου και ίσως να αισθανθείς ανασφάλεια προκειμένου να δημιουργήσεις κάτι.