Δικαιοσύνη και αδελφοτητα, όχι δεν αστειεύομαι

Φαίνεται πως οι Γάλλοι έχουν παρει πολύ ζεστά τα τελευταία χρόνια-κι εννοώ την τελευταια 10ετία αν θυμαμαι σωστά- το λεγόμενο κοινωνικό σινεμά, διότι παρατηρώ πως μας έχουν προσφέρει θαυμάσιες ταινίες( αναφέρω ενδεικτικά: Ροζέτα, Το Τσεκούρι, Ελεύθερος Ωραρίου, Το Λιμάνι Της Χάβρης, ‘Αθικτοι)  και η ταινία του Robert Guediguian Les Neiges Du Kilimandjaro να μην αποτελεί εξαιρεση.

Εμπνευσμένη απο ποίημα του Βίκτωρος Ουγκώ με τίτλο “Les Pauvres Gens”, η  ταινία αποτελεί πιστεύω πρώτης τάξεως σχολικο παράδειγμα, για την κατανόηση των κοινωνιολογικών-Εγκληματολογικών θεωριών, περί των αιτίων που κανουν καποιον εγκληματία, τι ακριβώς τον προετοιμάζει,πιό είναι το κοινωνικο υπόβαθρο του δράστη, τι ποινή του αξίζει, ποιά είναι η θέση του θύματος και ποιά η στάση του απέναντι στην πραξη του δράστη, κ.λ.π.

Ο Μισέλ ( εξαιρετικός Jean Pierre Darroussin, ο Επιθεωρητής Μονέ του Λιμανιού Της Χάβρης, αν θυμάστε) ειναι ένας μεσήλικας ,μαχόμενος συνδικαλιστής(αληθινά και ουσιαστικά μαχόμενος, και παθιασμένος με τον Ζωρρές) ο οποίος τολμά το αδιανόητο για άλλους “εργατοπατέρες”:  συμπεριλαμβάνει και το δικο του όνομα στην κλήρωση για τους 20 εργαζόμενους του εργοστασίου στο οποίο δουλεύει, που προκειται ν’  απολυθούν προκειμένου να σωθεί η επιχείρηση. Αυτο είναι το σχεδιο διάσωσης του, και ο αξιοπρεπής αρχισυνδικαλιστής, του εχει απολυτη εμπιστοσύνη. Επειδή ως γνωστόν, οσα δεν συμβαίνουν στην αληθινη ζωή, συμβαίνουν στη μεγάλη οθόνη, ο Μισέλ κληρώνεται τελικά και πλέον είναι άνεργος. Πρόωρα συνταξιοδοτηθείς, με ιδιοκτητο σπίτι όμως, αυτοκινητο, και μία σύζυγο επίσης εργαζόμενη την οποία υπεραγαπά, τη Μαρί Κλερ ( πολυ καλή η Ariane Ascaride).

Ο Μισέλ ΔΕΝ  μας παρουσιάζεται σαν απελπισμένος στα πρόθυρα της αυτοκτονιας άνθρωπος. Δεν ειναι “κακομοίρης” αν μου επιτρέπετε το χαρακτηρισμό, καποιος που δεν εχει που να ξεκουράσει τον ισκιο του. Ο Guediguian μας δειχνει ένα τακτοποιημένο  ζεύγος  “σχεδόν μεσοαστών” όπως λεει αυτοσαρκαζόμενος ο Μισέλ, με τα ενήλικα παιδιά τους, τα οποία εχουν τις δικές τους οικογένειες, αλλα δεν εχουν κοψει τις γέφυρες με τη γονική εστία. Συνοδοιποροι του ζευγαριού, ο καλύτερός τους φίλος ο Ραούλ( ο τσαχπίνης Gerard Meylan) και μπατζανάκης του Μισέλ, μια κι εχει παντρευτεί την αδελφή της Μαρί Κλερ.

Μια γλυκιά αποχαυνωτική ηρεμία  θα σκέπαζε την ταινία σαν πέπλο, αν το πολυ καλο σενάριο δεν εκρυβε την ανατροπή. Η οποία ανατροπη κανει την ταινία πανάξια προσοχής από Νομικούς κυρίως. Εσείς πως θ’αντιδρουσατε αν πέφτατε θύμα εγκληματικής πράξης; Προφανώς – και απολύτως δικαιολογημένα- θα επιδιώκατε την αποκατάστασή σας, την απονομή δικαιοσύνης, ετσι;

Η ταινία του Guediguian πηγαίνει ένα βήμα πιο πέρα από κει που πάνε συνηθως οι ταινίες με το δίπολο “δράστης-κακός vs  θύμα-καλός, τιμωρία του δράστη, ικανοποίηση του θύματος, γειά σας”. Η απρόβλεπτη, σεναριακά, συμπεριφορά του ζεύγους Μισέλ-Μαρί Κλερ απέναντι στο  δράστη της σε βαρος τους εγκληματικής πράξης, ειναι αποστομωτική. Κατά νόμο, ο δραστης ειναι αυτος που καταδικάζεται στην παροχή κοινωφελούς εργασίας, ως μέσο αποζημίωσης του θύματος. Εδώ όμως η ΜΕΓΑΛΟΨΥΧΙΑ του ζευγους,η ψυχραιμία τους- παρά το μεγάλο σοκ- αντιστρέφει αυτο το σχήμα και δειχνει τι σημαινει να υπάρχουν αντισταθμιστικές αξίες στη ζωή καποιου, ώστε να ΜΗΝ  κατρακυλήσει στο έγκλημα. Συγκινητικότατες σκηνές κοσμουν την ταινία, με αποκορύφωμα αυτήν όπου βλέπουμε και ενα μικρο απόσπασμα απο το έξοχο Το Τρίο Της Μπελβίλ  του Σιλβέν Σωμέ.

Δεν γνωριζω αν οι άνεργοι που καθημερινά πλέον, αυξάνονται διαθετουν τη μεγαλοθυμία και τη νηφαλιότητα του ζευγους Μισέλ-Μαρί Κλερ. Συνήθως τα θυματα οργίζονται, θυμωνουν, γίνονται ράκη ενιοτε. Εδω παρατηρούμε μία υπέρβαση όλων αυτών, τα οποία βιώνονται βεβαίως, και άπλωμα του χεριού προς την άλλη πλευρά. ΧΩΡΙΣ να κωλυεται η τιμώρηση του ενόχου. Θα έλεγα οτι βλεπω μια ισορροπία μεταξύ φιλανθρωπίας και τιμώρησης.

Εν πάσει πεπριπτώσει, το βαθιά αισιόδοξο και τρυφερό φινάλε, αυτης της ταινίας, εύχομαι να μην πεσει θυμα διεστραμμένης ερμηνείας εκ μερους ανάλγητων εργοδοτών ” α, ωραία, αφού επεσες και σηκώθηκες Μισέλ, την επομενη φορά θα σερίξουμε απο πιο ψηλά. Πάλι θα σηκωθεις, δεν υπαρχει περιπτωση”…

Η αγάπη μπορει να μην μετακινεί τελικα βουνά, αλλά σίγουρα μπορει να γίνει το τεράστιο μαξιλάρι που θα “πνίξει” το στιλέττο. Κι αυτο, ειναι ένας καλός οιωνός  για αρμονική κοινωνική συμβίωση.