Tα ‘Ραγισμένα Όνειρα’ ο νικητής τoυ φετινού βραβείoυ LUX

Tα βραβεία ευρωπαϊκού κοινοβουλίου LUX κάθε χρόνο περιλαμβάνουν ευρωπαϊκές ποιοτικές ταινίες που προβάλλουν προβληματισμούς και κοινωνικά θέματα που απασχολούν το ευρωπαϊκό κοινό. Καθιερώθηκαν από το 2007 και φέρουν το όνομα της μονάδας μέτρησης φωτός “lux”. Την νικήτρια ταινία ψηφίζουν 785 μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, που έχουν παρακολουθήσει όλες τις ταινίες που είναι υποψήφιες. Η ψηφοφορία γίνεται ηλεκτρονικά μέσω του διαδικτυακού τόπου του Κοινοβουλίου. Το φετινό βραβείο δημιουργήθηκε από τη Βελγίδα καλλιτέχνιδα Ζοκλίν Κόστερ που εμπνεύστηκε από έναν συμβολισμό για τον Πύργο της Βαβέλ, σύμβολο της πολυγλωσσίας και της πολιτισμικής διαφορετικότητας που ενώνονται με έναν κοινό στόχο.  Τις τρεις φετινές υποψήφιες ταινίες τις είδαμε και τις σχολιάσαμε πρώτα στο φετινό φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, αφού προβάλλονταν στα πλαίσια του 54ου ΦΚΘ.

Φαίνεται ότι η καμπάνια των Βέλγων ανα την Ευρώπη και οι συναυλίες που έκλεισε το συγκρότημα κάντρι (που μάλιστα ακούστηκε ότι θα ερχόταν και στη χώρα μας) έπιασαν τόπο κι έτσι το φετινό βραβείο απονεμήθηκε στο Broken Circle Breakdown (Ραγισμένα Όνειρα) του Φέλιξ Βαν Γκρόνινγκερ. Να θυμίσουμε ότι το  ‘Ραγισμένα  Όνειρα’  συγκέντρωσε  και τις  περισσότερες  υποψηφιότητες  στα  φετινά βραβεία της  Ευρωπαϊκής  Ακαδημίας  Κινηματογράφου, από τις οποίες όμως πήρε μόνο το Ευρωπαίας Ηθοποιού 2013 (Βίρλι Μπέτενς). Η τρυφερή ιστορία του, το γεμάτο soundtrack, το απροκάλυπτα δυτικά προσανατολισμένο ύφος τoυ και η κοπέλα με τα πολλά ταττουάζ, φαίνεται ότι κέρδισαν τις καρδιές του κοινοβουλίου. Ο σκηνοθέτης παραλαμβάνοντας το βραβείο στο Στρασβούργο από τον Μάρτιν Σουλτς ευχαρίστησε τους ευρωβουλευτές και χαρακτήρισε το βραβείο μια ‘σημαντική πρωτοβουλία’. Τελικά ο Εγωιστής Γίγαντας της Κλιό Μπαρνάρντ που ακουγόταν ως φαβορί και έκανε πάταγο στη Μεγάλη Βρετανία κρίθηκε μάλλον ως θέμα περισσότερο ‘εσωτερικής κατανάλωσης’. Όπως και να έχει τόσο αυτές οι δυο (Ραγισμένα Όνειρα, Εγωιστής Γίγαντας) όπως και το Μέλι της ελληνοϊταλίδας Βαλέρια Γκολίνο είναι αρκετά καλές ταινίες κι έτσι φέτος ήταν για άλλη μια φορά νικητής το σινεμά και ο πολιτισμός. Ας δουμε λίγα λόγια για τις τρεις φετινές υποψήφιες:

Broken Circle Breakdown (Ραγισμένα Όνειρα): Ένα περίεργο μίγμα Βέλγικης ‘ευρωπαϊκής’ κουλτούρας με το δυτικό τρόπο ζωής και το αμερικάνικο όνειρο, στο οποίο τα στοιχεία αυτά κοντράρονται με ένα έντονο δράμα στη ζωή ενός ζευγαριού. Το επίκεντρο της ταινίας δεν είναι το δράμα που ζουν, αλλά το πώς αυτός ο δυνατός έρωτας μπορεί να αντεπεξέλθει στη σκληρότητα της ζωής. Ο Ντιντιέ  και  η  Ελίζε  συναντιούνται,  ερωτεύονται  και  κάνουν  ένα  παιδί.  Η  ασθένειά  του θα  έρθει  να  δοκιμάσει  τις  αντοχές  και  τη  σχέση  τους. Παρά το θέμα της, δεν βαραίνει την ψυχή του θεατή -ίσως και λόγω της bluegrass μουσικής, η χρήση της οποίας ήταν μάλλον υπερβολική. H ιστορία είναι πρωτίστως μια ιστορία αγάπης αντιθέσεων, του ευρωπαϊκού καλλιτεχνικού βλέμματος και της αμερικάνικης μουσικής του απλού λαού (που εδώ ενσαρκώνεται με τη μουσική bluegrass), των ευρωπαίων Ντιντιέ και Ελίζε με τους Μονρόε και Αλαμπάμα. Η γλυκόπικρη ταινία έχει δυο μεγάλα ατού. Το πρώτο είναι οι δυνατές ερμηνείες των τριών πρωταγωνιστών, τόσο του ζευγαριού (Γιόχαν Έλντεμπεργκ και Ελίζε Βαλντεβέλντε) αλλά όσο και του μικρού κοριτσιού, ενώ το δεύτερο είναι η αρτιστίκ οπτική του. (αναλυτικά διαβάστε: όλη την κριτική του Γκίμλι, τα υπέρ και τα κατά)

Selfish Giant (Εγωιστής Γίγαντας): Μετά το εξαιρετικά ενδιαφέρον, The Arbor, η Κλιό Μπαρνάρντ μάς φέρνει τον Εγωιστή Γίγαντα, εμνευσμένη πό το διήγημα του Όσκαρ Γουάιλντ και φτιάχνει μία ταινία για την κατώτερη βρετανική τάξη, αυτή που ζει μέσα στην φτώχεια και την ανέχεια επαναφέροντας το θέμα του φαινομένου της Αγγλίας που «τρώει» τα παιδιά της (το λεγόμενο ‘teenage wasteland’). Παρακολουθούμε δύο αγόρια, τον Άρμπορ και τον Σουίφτι. Ο πρώτος είναι υπερκινητικός, εξοργίζεται εύκολα και δυσκολεύεται να παραμείνει ήρεμος. Ο μόνος που μπορεί να τον βοηθήσει είναι ο ευγενικός Σουίφτι, που αγαπάει τα άλογα. Όταν τα δύο αγόρια αποβληθούν από το σχολείο -ο πρώτος μόνιμα, ο δεύτερος για μερικές ημέρες- θα ξεκινήσουν να μαζεύουν παλιοσίδερα για λογαριασμό του Κίτεν, ενός αδίστακτου και φιλοχρήματου άνδρα. Το σύμπαν της Μπαρνάρντ είναι γεμάτο ξεφτισμένα καλώδια, πυλώνες ηλεκτρικού ρεύματος, σκουριασμένα παλιοσίδερα που στέκουν ως άδεια σημάδια της πάλαι ποτέ ισχυρής βιομηχανίας της Βρετανίας. Ισχυρή εργατική τάξη; Δεν υπάρχει σε αυτή την ταινία. Η αίγλη έχει πια χαθεί. Πάνω απ’ όλα, όμως, ο Εγωιστής Γίγαντας είναι ένας ύμνος στη φιλία. (Τάιλερ και Γκίλμι, αναλυτικά οι δυο απόψεις τους στην ανασκόπηση 54ου ΦΚΘ Τρίτης 05/11)

Honey (Miele – Μέλι): Μέχρι ποιου σημείου δικαιούμαστε να το παίζουμε Θεοί; Δικαιούμαστε να ορίσουμε πότε θα πεθάνουμε; Μόνο η ασθένεια δικαιολογεί την υποβοηθούμενη αυτοκτονία; Η ταινία της Βαλέρια Γκολίνο θέτει όλα αυτά –και άλλα πολλά- ερωτήματα στην ταινία της, Μέλι, η οποία είναι και υποψήφια για το βραβείο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Lux. Μία νεαρή Ιταλίδα βοηθά ανθρώπους που υποφέρουν να φύγουν από τη ζωή. Οι πεποιθήσεις της, όμως, θα κλονιστούν όταν συναντά έναν ηλικιωμένο άνδρα που της ζητά να φύγει από τη ζωή, αν και δεν πάσχει από κάποια σοβαρή ασθένεια. Με ματιά ανθρώπινη, μία εξαιρετική πρωταγωνίστρια (την Τζασμίν Τρίνκα), ωραίες μουσικές επιλογές και ανοιχτές απαντήσεις. Η ελληνοϊταλίδα σκηνοθέτις και ηθοποιός βρέθηκε στη Θεσσαλονίκη, όπου μίλησε για τη νέα της ταινία. «Δεν ήθελα να είναι ιδεολογική, αλλά μια ταινία για τον άνθρωπο, με όλες τις αμφιβολίες που μπορεί να έχει για το θέμα» είπε. Η δημιουργός παραδέχθηκε ότι η ευθανασία είναι ένα δύσκολο θέμα, ιδιαίτερα σε χώρες όπως η Ιταλία και η Ελλάδα, όπου η Εκκλησία παίζει σημαντικό ρόλο. Υποστήριξε τις ταινίες με χαμηλό μπάτζετ, λέγοντας: «Οι δύσκολες ταινίες πρέπει να γίνονται με λίγα λεφτά στην Ευρώπη. Αλλιώς δεν γίνονται καθόλου». (Τάιλερ, από ανασκόπηση 54ου ΦΚΘ Πέμπτης 07/11)