Man at Sea: η κινηματογραφική φουρτούνα του Κ.Γιάνναρη
Μία ταινία-περιπέτεια από μόνη της. Όταν ο Κωνσταντίνος Γιάνναρης, ένας από τους σημαντικότερους Έλληνες σκηνοθέτες, με σημαντική καριέρα στο εξωτερικό, αποφάσισε να γυρίσει μια ταινία, η οποία θα διαδραματίζεται σε ένα πλοίο και θα έχει στο επίκεντρό της ένα ζευγάρι που η σχέση του διαταράσσεται με την έλευση ενός λαθρομετανάστη.
Η πολυαναμενόμενη ταινία επρόκειτο να κάνει πρεμιέρα στο Κινηματογραφικό Φεστιβάλ του Βερολίνου.
Η δημιουργία της ταινίας συνοδεύτηκε από πολλά προβλήματα.
Σε συνέντευξή του στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης του 2011, ο σκηνοθέτης μάς είπε:
«Η ταινία ετοιμαζόταν πολλά χρόνια. Και ο παραγωγός και εγώ είχαμε λάθος αντίληψη. Η αναζήτηση συμπαραγωγών στην Ευρώπη ήταν ένα φιάσκο. Η εμμονή ότι το σενάριο πρέπει να γίνει σωστά και να τρέχουμε στα ευρωπαϊκά σεμινάρια script development, τα οποία είναι μία «μούφα» και απασχολούν κάποιους αργόσχολους, μαζί με μια κατάθλιψη (ετεροχρονισμένος στην κατάθλιψη) δημιούργησαν αυτές τις αστοχίες.
Και μετά με τα τεράστια προβλήματα εξεύρεσης του πλοίου και χρηματοδότησης -τεράστιο φιάσκο και εκεί-, με πολύ λιγότερα χρήματα και ό,τι είχαμε υπολογίσει, υπήρχε -λόγω και της κρίσης που είχε μόλις ξεσπάσει- μια ατμόσφαιρα σοκ και τρέλας. Έπρεπε να γυρίσουμε σε ένα πλοίο, μια σιδερένια φυλακή».
Από τα γυρίσματα δεν έλλειψαν τα ατυχήματα, η κούραση, η ένταση. Ο Κ.Γιάνναρης θυμάται: «Αποφάσισα να γίνει, γιατί δεν μπορούσαν να πάνε τόσα χρόνια χαμένα. Η κούραση, ο θάνατος του αυθορμητισμού και της ηδονής για τη δουλειά, η επιμονή του παραγωγού να μπω αμέσως σε μια διαδικασία μοντάζ και το ότι εγώ συμφώνησα σε αυτή τη βλακεία, με έκαναν να μην μπορώ να καταλάβω τι είχα κάνει, τι έπρεπε να κρατήσω και τι να πετάξω. Σε αυτό συνέβαλε και η άστοχη συνεργασία με μια κουρασμένη μοντέρ. Γίναμε σαν τέσσερις γάτες σε ένα τσουβάλι, στο νερό, προσπαθώντας ο ένας να βγάλει τα μάτια του άλλου».
Το Man at Sea έκανε την πρεμιέρα του τον Φεβρουάριο του 2011 στο Φεστιβάλ του Βερολίνου ως επίσημη συμμετοχή στο Panorama Special.
Τα αρνητικά σχόλια που απέσπασε η ταινία στην πρώτη της προβολή από τον ελληνικό και διεθνή Τύπο, αλλά και από το κοινό του Φεστιβάλ, οδήγησαν τον σκηνοθέτη να ξαναμοντάρει το Man At Sea -και μάλιστα αρκετές φορές.
Μία μονταρισμένη εκδοχή παρουσίασε και σε director’s cut τον Νοέμβριο του 2011 στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης.
«Ο Κωνσταντίνος Γιάνναρης, πριν προκαλέσει τον θεατή προκαλεί πρώτα τον ίδιο του τον εαυτό», αναφέρει χαρακτηριστικά ο Δημήτρης Εϊπίδης προλογίζοντας την έκδοση του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης για τον Κωνσταντίνο Γιάνναρη, με αφορμή το αφιέρωμα στο έργο του σκηνοθέτη.
«Το σινεμά του Κωνσταντίνου Γιάνναρη, ακραίο, ρεαλιστικό, ισορροπεί στο τεντωμένο σκοινί της ανθρώπινης πραγματικότητας. Χωρίς δικλίδες ασφαλείας, διεισδύει σε δυσλειτουργικούς μικρόκοσμους, αποδομώντας στερεότυπα, εγείροντας ερωτήματα που ξεφεύγουν από τα προφανή. Θέματα ταυτότητας, φύλου και φυλής, η μετανάστευση, ο «ξένος», η οικογένεια, βρίσκονται στο στόχαστρο του δημιουργού, καθρεφτίζοντας έναν κόσμο μακριά από ωραιοποιήσεις κι εύκολους συναισθηματισμούς», καταλήγει ο Δημήτρης Εϊπίδης.
Ωστόσο και στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης η ταινία δίχασε και πολλοί ήταν εκείνοι που επιφύλαξαν αρνητικές κριτικές.
Το κοινό θα έχει την ευκαιρία να δει την ταινία σε νέο μοντάζ στην Ταινιοθήκη της Ελλάδος από τις 28 Φεβρουαρίου.
Παραθέτουμε ένα απόσπασμα και πάλι από τη συνέντευξη που μας είχε δώσει ο σκηνοθέτης: «Ήθελα να κάνω μια ταινία για το πώς ο Άλλος επιδρά πάνω μας. Η ύπαρξη και η εισβολή του Άλλου στο μικρόκοσμό μας, στην κοινωνία, στο πλοίο, στη σχέση του καπετάνιου με τη γυναίκα του, αναστατώνει πράγματα που είχαν τακτοποιηθεί σε ντουλάπες, σκελετοί που είχαν κρυφτεί -στη συγκεκριμένη περίπτωση ο θάνατος του γιου του καπετάνιου. Σιγά-σιγά ανακαλύπτουμε ότι ο θάνατος αυτός δεν ήταν ουδόλως τυχαίος και ο καπετάνιος ουδόλως αθώος. Η άφιξη του νεαρού, του λαθραίου, του παρείσακτου ανοίγει το Κουτί της Πανδώρας. Είναι βαθύτατα ενοχική ταινία. Ασχολείται με το πώς μπορούν να βγουν στην επιφάνεια τα πιο πρωτόγονα ξενοφοβικά, ρατσιστικά συναισθήματα που μπορεί να υπάρχουν και στο DNA μας. Και εδώ έρχεται ο ρόλος του πολιτισμού για να δαμάσει αυτά το πρωτόγονο DNA. Και πώς το όλο σύστημα καταρρέει. Αυτό ήθελα να κάνω. Δεν ξέρω αν τα έχω καταφέρει».
* Μαζί με την ταινία του Κ.Γιάνναρη θα προβάλλεται και η βραβευμένη -στο Φεστιβάλ Δράμας- μικρού μήκους του Νεριτάν Ζιντζιρία, Χαμομήλι.
