H Μαργαρίτα Μαντά μιλά για τον κινηματογραφικό της περίπατο με την Άλκη Ζέη
Το ντοκιμαντέρ το παρακολουθήσαμε στο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης και βρήκε τον δρόμο του προς τις κινηματογραφικές αίθουσες. Ο λόγος για τον «Μεγάλο Περίπατο της Άλκης», ένα ντοκιμαντέρ αφιερωμένο στη ζωή και το έργο της Άλκης Ζέη μέσα από λόγια της γνωστής λογοτέχνιδος, φίλων και συγγενών της.
«Ο Μεγάλος Περίπατος της Άλκης» σε σκηνοθεσία της Μαργαρίτας Μαντά και σενάριο της ίδιας και του γιου της Άλκης Ζέη, Πέτρου Σεβαστίκογλου θα προβάλλεται από τις 4 Νοεμβρίου στον κινηματογράφο Δαναό σε συγκεκριμένες ημέρες και ώρες.
Οι Cinepivates μίλησαν με τη Μαργαρίτα Μαντά για αυτό το υπέροχο ταξίδι, το γεμάτο λέξεις και εικόνες.
Πώς προέκυψε ο κινηματογραφικός σας «περίπατος» με την Άλκη Ζέη;
Η ταινία προέκυψε από μία πρόταση που μου έκαναν οι φίλοι μου σκηνοθέτες, Πέτρος Σεβαστίκογλου, Στέλλα Θεοδωράκη και Θάνος Αναστόπουλος. Ο Πέτρος Σεβαστίκογλου είναι συν-σεναριογράφος της ταινίας, η Στέλλα Θεοδωράκη και ο Θάνος Αναστόπουλος είναι παραγωγοί της ταινίας. Και το όλο εγχείρημα είναι αποτέλεσμα δουλειάς μίας μικρής αλλά εξαιρετικής ομάδας συνεργατών. Ο Ηλίας Αδάμης και ο Δημήτρης Κασιμάτης μοιράστηκαν – λόγω χρόνου – την Διεύθυνση Φωτογραφίας και την Κάμερα. Ο Γιάννης Αντύπας έκανε την Ηχοληψία. Η Ιωάννα Σπηλιοπούλου έκανε το Μοντάζ και παιδεύτηκε μαζί μου πολλούς μήνες για να καταλήξουμε στο ποιό υλικό συναρτά την ταινία και ποιό υλικό μένει έξω από την ταινία. Είναι πολλοί ηρωϊκοί άνθρωποι οι μοντέρ. Οι μοντέρ που ξέρουν πώς να αντιμετωπίσουν με απόλυτο σεβασμό το υλικό που έχουν μπροστά τους και με τον ίδιο σεβασμό τον σκηνοθέτη που δυσκολεύεται να αποφασίσει τί κρατάει και τί αφήνει από το υλικό που έχει. Ο Χρήστος Δεληγιάννης έφτιαξε μία εξαιρετική μουσική για μία ταινία με πολλή πρόζα όπου τα σημεία που η μουσική μπορούσε να είναι ενεργά λειτουργική στο σώμα της ταινίας ήταν πολύ λίγα. Ο Χρήστος Γιαννακόπουλος έκανε έναν εξαιρετικό σχεδιασμό ήχου και ένα εξαιρετικό μοντάζ ήχου της ταινίας, ειδικά σε όλα τα αρχειακά υλικά που από την πηγή τους είναι βουβά και τα «ντύσαμε» εμείς με ήχους. Και ο Κώστας Βαρυμποπιώτης, συνεργάτης μου 17 χρόνια τώρα, έκανε το μαγικό μιξάζ ήχου. Είμαι ευγνώμων σε όλους αυτούς τους ανθρώπους και σε όσους δεν κατονομάζονται εδώ αλλά συνέδραμαν ουσιαστικά και πρακτικά στην πραγμάτωση της ταινίας. Και είμαι παραπάνω από ευγνώμων στην Άλκη Ζέη που με εμπιστεύθηκε ολάνοιχτη να κάνω ταινία την απίστευτη ζωή της.
Από τη μυθιστορηματική ζωή της, τι επιλέγει ένας σκηνοθέτης να κρατήσει και τι να αφήσει απ’ έξω, πού να δώσει έμφαση και πού όχι;
Δεν ξέρω τί θα επέλεγε ένας άλλος σκηνοθέτης. Μπορώ μόνο να πώ τί επέλεξα εγώ σαν σκηνοθέτις της συγκεκριμένης ταινίας. Από την αρχή, αποφάσισα πως κινημαγραφικά η ταινία θα εστίαζε στην Άλκη ώς πρόσωπο και σώμα που βίωσε την Ιστορία της Ελλάδας και έχει ακόμα σήμερα την εκπληκτική δύναμη να την αφηγείται σε μάς που δεν ξέρουμε κι από το στόμα της την μαθαίνουμε.
Υπάρχει μια στιγμή που να θυμάστε πιο έντονα από τα γυρίσματα της ταινίας;
Θυμάμαι πολλά γυρίσματα της ταινίας στα οποία γελούσαμε πάρα πολύ όλοι επειδή το χιούμορ, η γενναιοδωρία και η οικειότητα της Άλκης μας έκαναν όλους να νιώθουμε «στο σπίτι μας». Αυτή την αίσθηση, πρακτική και ηθική, της την χρωστάμε όλοι και νομίζω την νοσταλγούμε και ωραία όλοι.
Περνάτε από τη μυθοπλασία στο ντοκιμαντέρ. Τι είναι αυτό πού σας «οδηγεί» κάθε φορά στο επόμενο πρότζεκτ σας;
Δεν περνάω από καμμία «μυθοπλασία» σε κανένα «ντοκιμαντέρ». Σινεμά κάνω. Αυτή είναι η ζωή μου, αυτή είναι η δουλειά μου, το σινεμά. Η πρώτη μου μεγάλου μήκους ταινία ήταν ένα ντοκιμαντέρ, οι «Φύλακες του Χρόνου». Η επόμενη ταινία μου ήταν επίσης ένα ντοκιμαντέρ, «Νέα Οδησσός – Το χωριό του νερού». Μετά ήρθαν η «Χρυσόσκονη» και το «για Πάντα». Σήμερα είναι «Ο μεγάλος περίπατος της Άλκης». Αύριο θα είναι μία καινούργια ταινία μυθοπλασίας που δουλεύω τώρα. Η κάθε θεματική με την οποία αποφασίζεις να ασχοληθείς σαν σκηνοθέτης ή/και σεναριογράφος, σου δείχνει μόνη της την κινηματογραφική φόρμα με την οποία έχεις να καταπιαστείς μαζί της.
Πόσο δύσκολο ή εύκολο είναι να κάνει κανείς σινεμά στην Ελλάδα του σήμερα και εσείς πώς ξεπερνάτε τα εμπόδια που συναντάτε μπροστά σας;
Πολύ δύσκολο. Μην λέμε τα ίδια συνέχεια. Το θέμα δεν αφορά στενά και μόνο τον κινηματογράφο. Με κάποιον τρόπο, τα τελευταία χρόνια που το ελληνικό σινεμά βγήκε έξω στο κινηματογραφικό γίγνεσθαι, αυτή η έξοδος φέρνει και κάποιες παραπάνω από άλλοτε δυνατότητες πραγμάτωσης των projects. Το θέμα είναι αν η Ελλάδα – σε Πολιτειακό επίπεδο – θέλει να είναι μία χώρα Πολιτών με Πολιτισμό ή μία χώρα με υποτελείς, χωρίς Πολίτες. Μία χώρα που το εκπαιδευτικό της σύστημα δίνει πρόσβαση στα παιδιά της χώρας να μάθουν την ιστορία της και τον πολιτισμό της. Όχι όπως την ορίζουν οι κομματικές ντιρεκτίβες και η Εκκλησιαστική Εξουσία. Λυπάμαι, αλλά η Ελλάδα του 2017, για μένα τουλάχιστον, χώρα Παιδείας και Πολιτισμού δεν είναι. Παρόλ’ αυτά, κάποιοι δουλεύουμε και φτιάχνουμε πράγματα. Και προχωρούμε. Όσο αντέχουμε.
