Μαθήματα Χρυσού Φοίνικα: 1995-48ο Φεστιβάλ Καννών
Στο 48ο Φεστιβάλ Καννών τον Μάιο του 1995, λίγο έλειψε να μαλλιοτραβηχτούν οι διαγωνιζόμενοι με την κριτική επιτροπή στην τελετή απονομής των βραβείων! Ας πάρουμε τα πράγματα όμως απο την αρχή.
Πρόεδρος της δεκαμελούς επιτροπής η Jeanne Morreau. Στο πλούσιο διαγωνιστικό τμήμα της χρονιάς όλοι θέλουν τον Χρυσό Φοίνικα απεγνωσμένα. Ο Ken Loach με το Γη και Ελευθερία, ο Jarmush με τον Νεκρό, ο Mathieu Kassovitz με το Μίσος, ο John Boorman με το μέτριο Beyond Rangoon αλλά και ο Christopher Hampton με το Carrington είχε βλέψεις στα βραβεία. Στο διαγωνιστικό και ο James Ivory με το Jefferson in Paris, ο Tim Burton με το Ed Wood, το Kids του Larry Clark που ξεσήκωσε θύελλα διαμαρτυριών και γιουχαισμάτων στην προβολή του, αλλά και ο αειθαλής Manoel De Oliveira με το Μοναστήρι που ένωσε Catherine Deneuve και John Malkovich.
Δύο ονόματα όμως ακούγονται από την αρχή του φεστιβάλ. Ο Θεόδωρος Αγγελόπουλος με το Βλέμμα του Οδυσσέα είναι το μεγάλο φαβορί και ακολουθεί ο Emir Kusturica με το Underground. Τρίτο όνομα ακούγεται ο Ken Loach αλλά και ο Xavier Beauvois με το πεσιμιστικό Μήν ξεχνάς πως θα πεθάνεις. Ο Kusturica ήδη βραβευμένος με Φοίνικα απο το 1985 με το Ο Μπαμπάς λείπει σε ταξίδι για δουλειές, δίνει στον Αγγελόπουλο την σιγουριά του Φοίνικα και ιδίως με την Jeanne Morreau πρόεδρο της επιτροπής τρία χρόνια μετά την συμμετοχή της στο Μετέωρο Βήμα του Πελαργού. Η Jeanne Morreau όμως είχε άλλες προτιμήσεις όπως αποδείχθηκε.
Ο Χρυσός Φοίνικας πήγε στον Kusturica και το Underground, ενώ το Βλέμμα του Οδυσσέα παίρνει το Μεγάλο βραβείο της Επιτροπής. Ο Θεόδωρος Αγγελόπουλος ανέβηκε στην σκηνή φανερά απογοητευμένος,πήρε το βραβείο λέγοντας »..Εάν αυτό είναι το μόνο που έχετε να μου δώσετε, δεν έχω τίποτα να πω…»! Το καταθλιπτικό Μην ξεχνάς πως θα πεθάνεις πήρε το Βραβείο της Επιτροπής, ο Jonathan Pryce α’ ανδρικό ρόλο για το Carrington, η Hellen Mirren γυναικείο ρόλο για την Τρέλλα του Βασιλιά Γεωργίου, σκηνοθεσία ο Kassovitz με το Μίσος, το FIPRESCI στον Ken Loach για το αριστουργηματικό Γη και Ελευθερία.
Εκτός συναγωνισμού το Φεστιβάλ άνοιξε με το πολυαναμενόμενο αλλά σχεδόν απογοητευτικό σεναριακά τουλάχιστον Πόλη των χαμένων παιδιών του Jeanne Pieurre Jeunet και έκλεισε με το The Quick and the Dead του Sam Raimi,ένα μετριότατο western, φέρνoντας την Sharon Stone στο Φεστιβάλ και στην τελετή απονομής βραβείων. Οι υπόλοιπες ταινίες που ξεκίνησαν την πορεία τους από το Φεστιβάλ ήταν το Έτοιμη για όλα του Gus Van Sant , οι Συνήθεις ύποπτοι του Bryan Singer αλλά και το Desperado του Robert Rodriguez.
Η δυσαρέσκεια του Θεόδωρου Αγγελόπουλου την ώρα της παραλαβής του βραβείου, άφησε άφωνο τον Andy Garcia που του παρέδωσε το βραβείο , εφόσον ο σκηνοθέτης δεν δέχθηκε καν να φωτογραφηθεί στην σκηνή, έπειτα όμως φωτογραφήθηκε αγκαλιά με τον Emir Kusturica λέγοντας πως ενοχλήθηκε κυρίως διότι αγνοήθηκε και δεν βραβεύτηκε ο πρωταγωνιστής του Harvey Keitel. Και κάπως έτσι οι σχέσεις του Αγγελόπουλου με την φίλη του Jeanne Moreau μπήκαν στον πάγο ενώ η ίδια μαγευόταν απο τις τραγουδιστικές ικανότητες της Vanessa Paradis στα πάρτυ του Φεστιβάλ!
Αν και η επέλαση του Αμερικανικού σινεμά είχε ξεκινήσει για τα καλά στην Κρουαζέτ, ο προσανατολισμός ακόμα τότε ήταν η βράβευση ταινιών σκηνοθετών και όχι ονομάτων. Η Jeanne Morreau μαζί με την επιτροπή της επέλεξαν το Underground για τον Φοίνικα, αφήνοντας εκτός όλα τα μεγάλα ονόματα και την προβολή που έφεραν στο Φεστιβάλ, παρασυρόμενοι ίσως και απο την πολιτικο-οικονομική κατάσταση της χώρας του Kusturica. Και προτίμησε φανερά το σινεμά των βαλκανίων απο το σινεμά της Αμερικής και της Αγγλίας ως γνήσια Ευρωπαία. Αρα δεν ξέρουμε κατά πόσο τα κριτήρια της ήταν κινηματογραφικά. Εάν εξαιρέσουμε την με το ζόρι βράβευση του Xavier Beauvois και της ταινίας του μπορούμε να πούμε πως η επιλογή ήταν άριστη.
Φοίνικας: 4 στα 5. Μεγάλη η επιτυχία της ταινίας στην Ευρώπη τουλάχιστον. Στην Αμερική κάποιες ενώσεις κριτικών την βράβευσαν αλλά σε γενικές γραμμές η ταινία αγνοήθηκε παραδειγματικά. Στην Ελλάδα υστερία! Φανταστείτε πως θα ένιωθε ο Θεόδωρος…
Διαγωνιστικό τμήμα: 5 στα 5.Να χαίρεσαι να βλέπεις ταινίες. Απο όλες τις πλευρές του πλανήτη. Μόνο ο James Ivory με το Jefferson in Paris δεν έφτασε τoν πήχη που ο ίδιος είχε θέσει ψηλά αλλά και πάλι η ταινία ήταν χάρμα οφθαλμών από άποψη παραγωγής. Συγκίνηση, δράμα, περιπέτεια, πόλεμος, αντιρατσιστικά μανιφέστα, ταινίες με aids και drugs, κουλτούρα και artistic ανησυχίες όλα τα είχε το συγκεκριμένο φεστιβάλ. Μέχρι και δυσαρεστημένο Αγγελόπουλο.
Glamour: 3 στα 5. Johnny Depp, Catherine Deneuve, Emma Thompson, Nick Nolte, Gretta Scacchi στο χαλί. Προσπάθησε και η Sharon Stone αλλά το feeling Kusturica-Αγγελόπουλος είχε ποτίσει για τα καλά την ατμόσφαιρα των Καννών με intellectuel διάθεση.
