Οι σταθμοί του Σταυρού (Kreuzweg)
Η Μαρία είναι ένα 14χρονο κορίτσι που προέρχεται από μια φονταμενταλιστική οικογένεια. Οι αρχές της είναι βαθιά θρησκευτικές και συντηρητικές, καθώς ζει μια καθημερινότητα απαλλαγμένη από αμαρτίες, και βασίζει τις κοινωνικές αξίες της στα εδάφια της Βίβλου μην επιτρέποντας στον εαυτό να παρασυρθεί από πειρασμούς. Ο μικρότερος αδερφός της οικογένειας είναι 4 χρονών και δεν έχει ακόμα μιλήσει, κάτι που προβληματίζει τους γονείς για την νοητική κατάσταση του παιδιού. Η Μαρία επηρεασμένη από τις θρησκευτικές ιστορίες και τις παραδόσεις της εκκλησίας αλλά και οδηγούμενη από την έντονη αγάπη για τον αδερφό της αποφασίζει να βρει τρόπο ώστε να προσφέρει την ζωή της στον Θεό σε αντάλλαγμα για την ομιλία του. Σε δεκατέσσερα κινηματογραφικά κεφάλαια που αντιστοιχούν στους 14 σταθμούς της πορείας του Ιησού προς τον Γολγοθά, η Μαρία θα κάνει τα δικά της δεκατέσσερα βήματα προς τον Θεό.
Η ταινία του Ντίτριχ Μπρούγκεμαν αποτελείται από μια συρραφή 14 μονοπλάνων, τα οποία με αργό ρυθμό συνθέτουν την κλιμάκωση της ιστορίας της Μαρίας από την σύλληψη της ιδέας μέχρι την ολοκλήρωση της επιθυμίας της. Με ένα τελικό αποτέλεσμα έντονα διφορούμενο για το ύφος του και την αντιμετώπιση της πίστης, οι Σταθμοί του Σταυρού έχουν σαν στόχο να προβληματίσουν τον θεατή. Η επιλογή της κινηματογράφησης σε μονοπλάνα μοιάζει να είναι τόσο ενοχλητική όσο και το θέμα που διαπραγματεύεται. Σαφώς το μονοπλάνο σαν τεχνική λήψης δεν παύει να αποτελεί ένδειξη δεξιοτεχνίας, σκηνοθετικής και υποκριτικής, η επιλογή του όμως πρέπει να συνοδεύεται και από το σημαινόμενο του. Στην προκειμένη περίπτωση τα μονοπλάνα θέτουν τον θεατή παρατηρητή των καταστάσεων, αποκομμένο από οποιαδήποτε ταύτιση με τα πρόσωπα και τελικά σ’ έναν ρόλο κριτή απέναντι σ’ όσα διαδραματίζονται. Αν και σε στιγμές οδηγούν σε ανία, τελικά η συνεχής παρατήρηση ενός θέματος, για άλλους έντονα ενοχλητικό και για άλλους απόλυτα κατανοητό (ανάλογα με την προσωπική θέση του καθ’ ενός από μας στο θέμα της θρησκείας), σε οδηγεί στο να έχεις την δική σου προσωπική θέση στην επιλογή της Μαρίας.
Είναι Οι σταθμοί του Σταυρού μια ειρωνική ταινία, έντονα κριτική σ’ όλα όσα δεισιδαιμονικά πιστεύουμε, ή μας έχουν κάνει να πιστεύουμε, ότι θα μας σώσουν; Ή είναι μια ταινία στήριξης στην βαθιά και απόλυτη πίστη στο θείο που τελικά ανταμείβει; Η επιτυχία της ταινίας στο Φεστιβάλ Βερολίνου 2014 (αργυρή άρκτος σεναρίου για την Άνα και τον Ντίτριχ Μπρούγκερμαν αλλά και νικήτρια του Διαγωνιστικού Τμήματος) ίσως να βασίζεται τελικά σ’ αυτήν την αμφιταλάντευση που οδηγεί τον θεατή, εάν είναι ένα σαφώς επικριτικό έργο ή όχι; Όπως και να ‘χει, πάντα ο θεατής διατηρεί το δικαίωμα να δίνει τις δικές του ερμηνείες χωρίς να είναι υποχρεωμένος να γνωρίζει την πρόθεση του καλλιτέχνη και να επηρεάζεται από αυτήν και οι Σταθμοί του Σταυρού αποτελούν τροφή για σκέψη.
