Ο αγώνας των σκηνοθετών για το final cut
Φέτος είχαμε δύο πολυδιαφημισμένες περιπτώσεις. Όταν ο Ντάρεν Αρονόφσκι ανέλαβε να γυρίσει το Noah όλοι σηκώσαμε απορημένοι το φρύδι μας. Πώς θα κατάφερνε ο σπουδαίος πραγματικά σκηνοθέτης να αναμετρηθεί με ένα βιβλικό έπος; Τι βρήκε σε αυτό; Καθώς όμως του έχουμε εμπιστοσύνη (μετέτρεψε σε όπερα τον ανταγωνισμό στο μπαλέτο με τον Μαύρο Κύκνο), θεωρήσαμε ότι κάτι θα ξέρει. Ελπίζαμε ότι ο Αρονόφσκι θα μπορούσε να ενσωματώσει τα σκοτεινά στοιχεία της Βίβλου, στο κινηματογραφικό του έπος.
Κανείς δεν είπε, βέβαια, ότι θα ήταν εύκολο. Μετά τις πρώτες δοκιμαστικές προβολές, η εταιρεία παραγωγής Paramount διαπίστωσε ότι το Noah δεν τα πήγε πολύ καλά με το χριστιανικό κοινό, ένα κοινό που της είναι απαραίτητο εάν θέλει να βγάλει τα 130 εκατομμύρια δολάρια που κόστισε η ταινία.
Το στούντιο αποφάσισε να μοντάρει μια δική του βερσιόν, παίρνοντας τον έλεγχο από τον σκηνοθέτη. Τελικά, ο Αρονόφκι κατάφερε να διατηρήσει το final cut, η νίκη του όμως είναι μάλλον πύρρεια: η Paramount διαπίστωσε ότι ούτε η δική της εκδοχή τα πήγε ιδιαίτερα καλά με το χριστιανικό κοινό, όπως ήλπιζε.
Πρόκειται για μία συνεχόμενη μάχη. Το να είσαι μεγάλος σκηνοθέτης (όπως αποδεικνύει η περίπτωση Αρονόφσκι), δεν σου εξασφαλίζει απαραιτήτως τη δημιουργική ελευθερία που θα επιθυμούσες. Κι ας λέει ο ίδιος ότι «αυτή τη βερσιόν διάβασαν, σε αυτή έδωσαν το πράσινο φως». Όταν παίζονται τα εκατομμύρια, οι απόψεις γρήγορα αλλάζουν. Τα στούντιο θέλουν τα ονόματα, αλλά όχι τα προβλήματα.
Φαίνεται ότι αντιδράσεις προκάλεσαν σκηνές που έδειχναν έναν σκοτεινό Νώε να τα «τσούζει» και να σκέφτεται τον αφανισμό της ανθρωπότητας. Αν και υπάρχει στη Βίβλο σκηνή που δείχνει τον Νώε να πίνει μερικά παραπάνω ποτηράκια όταν βρίσκει τελικά στεριά, φαίνεται πως πολλοί κατηγόρησαν τον Αρονόφσκι ότι δεν είναι πιστός στη Βίβλο (πράγμα περίεργο αν σκεφτεί κανείς ότι και η ίδια η Βίβλος δεν αποτελείται από πραγματικές ιστορίες).
Ο Αρονόφσκι καθόταν υπομονετικά και περίμενε το στούντιο να αλλάξει άποψη. «Η ταινία μπορεί να δουλέψει μόνο στην εκδοχή μου» λέει. «Οι σκηνές είναι τόσο συνδεδεμένες μεταξύ τους, ώστε εάν αρχίσεις να τις διαλύεις, τότε θα υπάρχουν τρύπες». Το «ψαλίδι» το απέφυγε, ωστόσο η ταινία θα συνοδεύεται από κείμενο που θα λέει ότι πήρε κάποιες ελευθερίες σε σχέση με το αρχικό υλικό.
Η περίπτωση του Snowpiercer
Και αν η περίπτωση του Αρονόφσκι μας κάνει να αναστενάζουμε σε στυλ «Δεν ήξερες, δεν ρώταγες» (που πας να μπλέξεις), εκείνη του Τζουν Χο Μπονγκ φαντάζει απλά εξοργιστική. Η εκδοχή του σκηνοθέτη για το Snowpiercer έχει ήδη προβληθεί σε αρκετές χώρες και μάλιστα με μεγάλη επιτυχία, αυτό όμως φαίνεται ότι δεν έπεισε τον Χάρβεϊ Γουαϊνστάιν (γνωστό «κόφτη»), ο οποίος ήθελε να κόψει περίπου 20 λεπτά (από τα 126 της ταινίας) και να προσθέσει voice over στην αφήγηση.
[toggle title=”Περισσότερα για το Snowpiercer (πατήστε)”] Σωτήριον έτος 2031 μ.Χ. Μετά από ένα αποτυχημένο πείραμα, για να ανακοπεί το φαινόμενο της υπερθέρμανσης του πλανήτη, μια νέα εποχή παγετώνων έχει εξοντώσει σχεδόν κάθε ζωντανό οργανισμό πάνω στη Γη. Οι μόνοι επιζήσαντες είναι οι ταξιδιώτες του Snowpiercer, ενός τρένου με κινητήρα αέναης κίνησης. Οι επιβαίνοντες της «οικονομικής θέσης», μη μπορώντας να ανεχθούν πλέον τις κακές συνθήκες διαβίωσης, επαναστατούν και επιχειρούν να πάρουν τον έλεγχο του κινητήρα που η ελίτ της «πρώτης θέσης» θεωρεί «ιερό». Η ταινία σημειώνει μεγάλη επιτυχία όπου προβάλλεται και πολλοί είναι αυτοί που μιλούν για ένα αριστούργημα. Ωστόσο, η απόφαση της Weinstein Company να κόψει τη διάρκεια της κατά 20 λεπτά σε ΗΠΑ και Αγγλία, προκαλεί ερωτηματικά για την προβολή της και στον υπόλοιπο κόσμο. Εδώ αναμένεται να προβληθεί τον Φεβρουάριο. [/toggle]
Ο Τζουν Χο Μπονγκ αρνήθηκε λέγοντας «Η τη δική μου εκδοχή, ή καμία». Οι φαν του έσπευσαν να τον στηρίξουν, υποστηρίζοντας -και δικαίως- «γιατί να αλλάξεις κάτι που ήδη έχει αποδείξει ότι πετυχαίνει;» Στη διαμάχη έλαβαν μέρος και οι ηθοποιοί της ταινίας, οι οποίοι στάθηκαν 100% πίσω από τον σκηνοθέτη, ενώ δημοσιογράφοι έκαναν λόγο ακόμη και για βανδαλισμό.
Μπροστά στις αντιδράσεις ο Γουαϊνστάιν υποχώρησε και δέχθηκε να προβάλλει την ταινία ως έχει, αλλά σε περιορισμένο κύκλωμα αιθουσών (το καλοκαίρι του 2014 όπως ανακοινώθηκε).
Δεν είναι φυσικά οι μοναδικές περιπτώσεις. Καθημερινά, γνωστοί και λιγότερο γνωστοί σκηνοθέτες αναγκάζονται να δώσουν μικρές ή μεγάλες μάχες με τα στούντιο για να καταφέρουν να κάνουν το όραμά τους πραγματικότητα. Κάποιοι συμβιβάζονται. Κάποιοι περιμένουν, απολύτως βέβαιοι ότι μόνο η δική τους εκδοχή έχει νόημα. Κάποιοι άλλοι παλεύουν. Και ανοίγουν το δρόμο για τους υπόλοιπους.