Η καλή Χριστιανή

Στο ράγκμπι, ο όρος blind side υποδηλώνει την πλευρά του πάικτη που εφορμά με την μπάλα, και την οποία πλευρά έχει χρέος να φυλάει ο αριστερός αμυντικός. Οι πληροφορίες αυτές που παραπέμπουν στον τίτλο της ταινίας The Blind Side μας δίνονται από την αφηγήτρια-σχολιάστρια του αγώνα, κυρίας Λι Αν Τουόϊ(ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΗ Sandra Bullock) η οποία, αποτέλεσε την καλή νεράϊδα του θηριώδη έγχρωμου Michael Oher , παίκτη- αστεριού του αμερικάνικου ποδοσφαίρου. Η Bullock έχει τιμηθεί με ‘Οσκαρ για την ερμηνεία της αν θυμάστε, και πιστεύω το άξιζε 100%. Την βλέπω εκτός απο γκαφατζού ντετέκτιβ(βλ. Miss με το ζόρι…) να τυποποιείται και στο ρόλο της πλούσιας κουκλάρας που έχει περισώσει ψιχία συνείδησης, ώστε την κατάλληλη στιγμή, όταν ετοιμάζεται να φουντάρει, να καταλάβει επιτέλους( βλ. Crash).
Είναι πολύ παράξενη η αίσθηση που αποκόμισα απ΄αυτήν την ταινία, η οποία θα μπορούσε να ειναι η χαρά της Κοινωνιολογικής επιστήμης. Συνιστώ να ξετινάξετε πρώτα τον διαφωτιστικότατο τόμο της Αννας Φραγκουδάκη Η ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ, και στο καπάκι να δείτε αυτή την ταινία καθώς και την άλλη υπέροχη, φυλετικής θεματολογίας, το Finding Forester με έναν ιντριγκαδόρικο καθηγητή Λογοτεχνίας Σον Κόνερυ.
Η κυρία Λι Αν, είναι Χριστιανή, πολύ πλούσια , πρώην cheer-leader του Πανεπιστημίου, αν θυμάμαι καλά, νυν interior designer, και ρεμπουπλικανικών φρονημάτων… In Bush we trust..
Το ότι είναι Χριστιανή , υπό άλλες συνθήκες ίσως να μην είχε σημασία, αλλά εδώ φαίνεται ν’αποτελεί την κινητήριο δύναμη που την ωθεί να προσέξει αρχικά ( επειδή τον πρόσεξε ο κανακάρης της), να περιμαζέψει στοργικά κατόπινα και τελικα να υϊοθετήσει με το νόμο, τον άστεγο , βασανισμένο Michael Oher, ο οποίος ειχε την ατυχία να γεννηθεί απο ναρκομανή μητέρα απ΄την οποία αποσπαστηκ βίαια σε ηλικία που μπορούσε να το νιώσει και να γνωρίσει το υποκατάστατο της οικογένειας μέσα από άπειρα μπες-βγες σε ιδρύματα και σχολεία. ‘Ολως περιέργως όλη αυτή η εγκατάλειψη αντί να τον κάνει τέμενος οργής και βιαιότητας προς τους άλλους, του δίνει μία συστολή και ευγένεια, καθώς και ανεπτυγμένο σε μεγάλο βαθμό “ένστικτο προστασίας”, όπως πληροφορεί τη Λι Αν, μία δασκάλα του νεαρού.
Η ταινία αποτελεί , πιστέυω μία απεικόνιση των διαπιστώσεων των κοινωνιολογικών θεωριών περί κοινωνικής ανισότητας που αναπαράγεται στην εκπαίδευση, περί αποπεμπτικής λειτουργίας της ανώτατης εκπαίδευσης κ.λ.π. Οι καλοί μαθητές, οπως μας δίδαξαν οι Κοινωνιολογικές έρευνες, δεν είναι οι έξυπνοι μαθητές, ούτε οι κακοί, οι χαζοί. Καλοί μαθητές είναι, μπορούν να γίνουν, οι πλούσιοι μαθητές. Αυτοί που έχουν το χρήμα και την απαραίτητη ενθάρρυνση και στήριξη απ΄το οικογενειακό τους περιβάλλον, ώστε να πετύχουν όσα βάζουν στο ματι. Κάτι το οποίο έχει ο μικροσκοπικός , πανέξυπνος και φοβερά κοινωνικος γιός των Τουόϊ, Sean junior[S.j] ( ο καταπληκτικός Jae Head- ένας καινούργιος Μακόλιν Καλκίν;) ο οποίος πρώτος μιλάει στον ΄”απόβλητο” Michael(Ouinton Aaron). Ειναι το μόνο παιδάκι του σχολείου, που αντι να τρεξει πανικόβλητο μακριά του, άπαξ και τολμησει να του απευθυνει το λόγο, του μιλαει και του δινει και το χέρι του.
Η οικογένεια Τουόϊ λοιπόν, ειναι μία καλοβαλμένη , εύπορη σε βαθμο ανησυχίας, οικογένεια με έντονη χριστιανηκή πίστη αναζωογονημένη όμως με την απαραίτητη ενεση προοδευτικότητας, ώστε η σούπερ μαμά Λι Αν, να μη θυμίζει στερημένη ιεραπόστολο της αγάπης, αλλά μία υπέρκομψη, καριερίστα, σύζυγο ενός πρώην αστέρα του ράγκμπι, εμ 2 παιδιά, ασημί BMW, πολύ τσαγανό, κοφτερή γλώσσα και γνώσεις ψυχολογίας… η σκηνή όπου η Λι Αν παίρνει παράμερα τον Michael και τον καθοδηγει αποτελεσματικά στην προπόνηση, με τρόπο που δεν σκέφτηκε καθόλου ο κατ’ επάγγελμα προπονητής του, είναι ενδεικτική της ικανότητάς της. Η Λι Αν ειναι “σπίρτο αναμμένο” και φαίνεται ότι αυτή της την καπατσοσύνη την απολαμβάνουν όλα τα μέλη της οικογένειας. Η μαμά μας, καθαρίζει για όλα.
Δεν βλέπουμε ανταγωνιστικές τάσεις και απωθημένα κρυμμένα κάτω απ΄το ακριβό τραπεζι, σ’αυτη την ταινία- κράχτη του θεσμού της οικογένειας, του ράγκμπι κα ιτων αμεικάνικων αξιών. Η οικογένεια Τουόϊ, με την εντονη προφορά των Νοτίων Πολιτειών( λέγε με Μισισσιπή), βουτάει κάθε πρωί στη μαρμίτα της θετικής διάθεσης, της πειθαρχίας, και της απέραντης καλοσύνης , που όμως ΔΕΝ διολισθαίνει στην ευπιστία( όπως έγινε με την οικογένεια του Γουίλιαμ Χαρτ, αρχηγού αίρεσης στο the King). Δειχνει επίσης να ειναι ζυμωμένη με την επίγνωση του πλούτου που διαθέτει. Με την επιγνωση της ασφάλειας που παρέχει το χρήμα, πως ο,τιδήποτε κι αν ανακύψει, αν εχεις παρά, το αντιμετωπίζεις. Και το αγοράζεις. Είτε αυτό είναι το νέο ηλεκτρονικό παιχνίδι που ορέγεται ο μικρούλης S.j ή το αυτοκινητο που ονειρευόταν ανεκαθεν ο Michael και το οποίο του κάνουν δώρο οι Τουόϊ, με την επίσημη ένταξή του στην οικογένεια. Κάθε σκηνή έχει σημασία. Κάθε έκφραση πειθαρχημένης αυταπάρνησης της πάντα περιποιημένης και δυναμικής Λι Αν. Συνέχεια μ’ετρωγε όμως η απορία: καλά, αυτή τώρα συμπεριφέρεται έτσι επειδή πραγματικά το θέλει ή την πατάει κάτω ο ιδεοψυχαναγκασμός της καλής Χριστιανής; ‘Αλλωστε το δηλώνει κι η ίδια στη βιολογική μητέρα του Michael οτι προσπαθεί να είναι ” καλή Χριστιανή”…
Εκτός της Bullock, η οποία ειναι ερμηνευτικο χάρμα οφθαλμών, φοβερος είναι κι ο μικρούλης Jae Head- ειναι πολυ αστείες οι σκηνές συνύπαρξης του τοσοδούλη S.J και του θηριώδη αλλα ευαίσθητου Michael, με αποκορύφωμα τη σκηνη οπου οι δυο τους χορεύουν και τραγουδάνε καθιστοί μέσα στ’ αυτοκίνητο του δεύτερου, παρά την τραγική της παρ’ ολίγο, κατάληξη. Ετσι πρεπει! Γιατι από ένα σημείο και μετά αρχίζουμε να ενοχλούμαστε από το πόσο smoothly βάινουν όλα για την οικογένεια Tουόϊ. Για να μην αναφέρω τον στα όρια του σκανδάλου, τροπο με τον οποίο προωθεί η Λι Αν την υϊοθεσια του Michael και την ενθάρρυνση του εκ μέρους των καθηγητών του στο σχολείο , προκειμένου να συγκεντρώσει την υψηλή απαιτούμενη βαθμολογία που χρειάζεται για να παρει αθλητική υποτροφία. Υφέρπει, κατά τη γνώμη μου ένα ” ο καλός σκοπός αγιάζει ΟΛΑ τα μέσα…”
Βέβαια, επειδή ο σκεπτόμενος θεατής αρχίζει να υποψιάζεται τον λακο που ενδεχομένως κρύβει η τόση μεγαλοψυχία των Τουόϊ, έχουμε το απαραίτητο σεναριακό αντίβαρο, απ΄την αρμόδια υπάλληλο της κρατικης υπηρεσίας , η οποία ερευνά το γνήσιον της επιθυμίας του Michael, να φοιτήσει στο Πανεπιστήμιο του Μισισσιπή, το Ole Miss. Η υπάλληλος πληροφορεί τον Michael για τις γενναίες χρηματοδοτήσεις, δωρεές των Τουόϊ, σε διαφορα δεκπαιδευτικα ιδρύματα. Τελικά γιατι τόση πρεμούρα να προτιμήσει ο νεαρός το Μισισσιπή ; Το ανησυχητικο εν μέρει, είναι οτι ο Michael, τελικά επιλέγει το Πανεπιστήμιο του Μισισσιπή, με το επιχείρημα ” όλη η οικογένειά μου πήγε εκεί”, εννοώντας φυσικά τη θετή οικογένειά του.
Θρίαμβος- ο νεαρός μαύρος big Mike, που περιφερόταν μέσα στο κρύο με βερμούδα και κοντομάνικο πόλο μπλουζακι, που μάζευε τα παρατημένα ποπ-κορν των θεατών του αγώνα βόλεϋ, για να γεμίσει κάπως το πεινασμένο του στομάχι, νιώθει πλέον εγκλιματισμένος στην πλούσια, ζεστή και πάντα καλοδιάθετη φωλιά των Τουόϊ , και τους ανταποδίδει την γενναιοδωρία- προτιμάει το Πανεπιστήμιο που αυτοί επιθυμούν διακαώς να προτιμήσει. Τα συμπεράσματα δικά σας.
Οποιος δεί την ταινία, και συνεχίσει να γκρινιάζει για τους “κακούς , εγωιστές και ρατσίσταρους λευκούς, οι οποίοι διαιωνίζουν τη φυλετική ανισότητα επειδή τους βολεύει” θα θεωρηθεί, και δικαίως ως κάποιο βαθμό, ασύγγνωστα καχύποπτος. ‘Ισες ευκαιρίες, αδελφοσύνη με τους λευκούς και σεβασμό της αξιοπρέπειάς τους δεν ζητουσαν αιώνες τώρα, οι μαύροι; Ε, ορίστε αχάριστε θεατή, ίσες ευκαιρίες με το τσουβάλι, παρείχε αυτη η οικογένεια στον Michael Oher και έγινε το αστέρι που έγινε. Σημειωτέον , η ταινια βασιστηκε στο βιβλιο του Michael Lewis στο οποιο μεταξυ άλλων περιγραφεται και η πορεία του αληθινού Michael Oher προς τη δόξα, με τη βοηθεια αυτής της οικογένειας.
Επιμένω όμως, πως ΟΛΑ έχουν ένα τίμημα. Φανερό ή κρυφό. Και καλό είναι, να ξυνουμε με συνέπεια την επιφάνεια της φιλανθρωπίας, όσο συγκινητική και καλοπροαίρετη κι αν είναι.
Το control freak που αχνοφαίνεται στον ρολο της Bullock λέει πολλά νομίζω. Συνηθίζω να κοιτάζω και την πίσω πλευρά του κεντήματος. Αποκαλύπτει πολλά για την κεντήστρα, έλεγε η γιαγιά μου. Δεν λεω οτι υποχρεωτικά, η οικογένεια Τουόϊ έκανε ό,τι εκανε βάσει σχεδίου, αλλα οι συντονισμένες προσπάθειες όλων να πειστεί ο Michael να ενταχθεί στο αθλητικο δυναμικό του Μισσισσιπή, ο τρυφερός αυταρχισμός με τον οποίο δειχνει να ελέγχει την καλοκουρδισμένη οικογένειά της, ΚΑΤΑ ΤΟ ΣΕΝΑΡΙΟ ΠΑΝΤΑ, η “μαμά-χήνα” λέει επίσης πολλά. Ολη αυτή η εικονα της υγιούς, υπέρκομψης, υπερδραστήριας, σχεδιάστριας, μαμάς, συζύγου, η οποια ειναι ιδιαίτερα δημοφιλης στο Αμέρικα, μεχρι και υποψηφιότητα για την Προεδρία βάζει άλλωστε, φτιάχνεται μόνο με πλήρη αφομοίωση και καθημερινη εφαρμογή της έννοιας της ΠΕΙΘΑΡΧΙΑΣ.
Η Λι Αν, δια μέσου του ερμηνευτικού φίλτρου, της Bullock, μου εδωσε την εντύπωση ανθρώπου που θεωρεί τα πάντα επιτεύξιμους στόχους, και και συντονίζει τον περίγυρό της στο να τη βοηθήσουν να τους πετύχει. Προσέξτε τη σκηνή οπου ο μικρος S.J προπονεί τον Michael, και του απαριθμεί τα επιτεύγματα της οικογένειας… “Παράδοση, Πειθαρχία, Υπεροχή”, που έλεγε κι ο στριμμένος διευθυντής του ακριβού σχολείου στο Dead Poets’ Society. Με τα γνωστά τραγικα αποτελέσματα.
Εδω βεβαιως έχουμε το απαραίτητο touch εκσυγχρονισμού, μη μας πούν και σκοταδιστές καράβλαχους έτσι; Δεν κάνει.

Φράνσις