Υψηλή μαγειρική

Δεν είναι άνευ σημασίας τα εντυπωσιακά πλάνα προετοιμασίας  ευφάνταστων πιάτων που βλέπουμε στους τίτλους έναρξης της ταινίας  του Oren Moverman, με τίτλο  THE DINNER (βασισμένη στ’ομότιτλο μυθιστόρημα του Herman Koch).

Όπως οι πρώτες (εδώδιμες) ύλες υποκύπτουν στο βράσιμο, ψήσιμο και λοιπά μαρτύρια της κουζίνας και μετατρέπονται σε κάτι άλλο, σ’ εντυπωσιακά και πανάκριβα πιάτα, που τα σερβίρουν εκπαιδευμένοι  σερβιτόροι με τη  δέουσα μεγαλοπρέπεια, έτσι και οι 4 άνθρωποι που ήρθαν στο μοδάτο εστιατόριο , όπου απαιτείται να έχεις κάνει κράτηση τουλάχιστον 3 μήνες πριν, υποκύπτουν σταδιακά στη θεμελειώδη, ζωτικής σημασίας επιθυμία τους να διασφαλίσουν την προνομιούχα ζωή τους, και μετατρέπονται σε αδίστακτες ύαινες, διατεθειμένοι να κάνουν ό,τι  χρειάζεται για να το πετύχουν.

Η εξαίρετη πρωταγωνιστική τετράδα των S.Coogan, R.Gere, L.Linney και R.Hall, αποτελεί τον μείζονα πόλο έλξης αυτής  της ταινίας, τον λόγο για τον οποίο κι όταν ακόμα σε κάποια σημεία κάνει κοιλιά, οι απολαυστικές ερμηνείες τους (ιδίως των Coogan και Linney) επαναφέρουν τον θεατή «στην τάξη», όπως  επαναφέρει ο γοητευτικότατος καθηγητής Ιστορίας Πωλ  Λόμαν (Steve Coogan) τους μαθητές του στην τάξη, μιλώντας τους για τον πόλεμο, γενικώς, και ειδικώς για τον Αμερικάνικο Εμφύλιο Πόλεμο.

Δύο αδέλφια με μάλλον ανταγωνιστική σχέση, ο ένας  πολιτικός που ετοιμάζεται να γίνει κυβερνήτης της Πενσυλβάνια, ο άλλος πρώην καθηγητής  Ιστορίας  σε δημόσιο σχολείο, νυν συγγραφέας, με την βαριά (ακούσια) κληρονομιά της ψυχασθένειας να τον ταλαιπωρεί. Δίπλα τους, οι ωραιότατες  και αποφασισμένες να μην χάσουν όσα με κόπο απέκτησαν, σύζυγοι  των αδελφών Λόμαν, η Κλαίρ (έξοχη η Laura Linney, μία κατάξανθη λέαινα, πιό αποφασισμένη κι επικίνδυνη απ’ όσο  δείχνει) και η υπομονετική, σικάτη  δεύτερη σύζυγος του Στάνλεϊ Λόμαν, Κέητλιν (η Rebecca Hall, απολύτως  μέσα στο ρόλο της κομψής συζύγου του φιλόδοξου πολιτικού, η οποία κι αν ακόμη αγανακτεί, κι αν ακόμα ξεσπάει μην αντέχοντας  όλο αυτό το ανθρωπομάνι που πολιορκεί διαρκώς τον άνδρα της, ξέρει πολύ καλά ότι στο τέλος, αυτή θα νικήσει, σ’αυτήν θα καταφύγει για συμπαράσταση ο αγχωμένος  Σταν [ο 68χρονος πλέον Richard Gere, αμείωτα γοητευτικός, πειστικότατος δημοφιλής πολιτικός] ).

Αν η πρώτη εντύπωση παρακολουθώντας  αυτή την ταινία φιλοδοξίας και συγκάλυψης, είναι ότι θέμα της έχει  την αντίδραση  των Λόμαν απέναντι σ’ ένα φρικτό έγκλημα που διέπραξαν τα βλαστάρια τους (ο Ρικ και ο Μάικλ Λόμαν− παιδιά των αδελφών Λόμαν), η δεύτερη και πιο κρυμμένη εντύπωση είναι πως η ταινία αφορά τους ανοιχτούς λογαριασμούς/πληγές/τραύματα που ταλανίζουν  κάθε οικογένεια και σαν χαράδρες απειλούν να καταπιούν τα μέλη της. Απ ΄τα πρώτα λεπτά της ταινίας γίνεται σαφής η ένταση κι ο ανταγωνισμός, η ζήλεια και χρόνια πικρία που υπάρχει στην αδελφική σχέση Πωλ- Στάνλεϊ. Ο υπέροχος  και τόσο γοητευτικός  Steve Coogan, σ’ έναν πάρα πολύ ενδιαφέροντα ρόλο, ενσαρκώνει ακαταμάχητα τον κλονισμένο ψυχικά και ανασφαλή Πωλ Λόμαν που δεν συγχώρεσε ποτέ στον αδελφό του, την ιδιαίτερη σχέση που είχε ο δεύτερος με τη μητέρα τους. Ή τουλάχιστον  την, κατά δική του εκτίμηση, ιδιαίτερη σχέση και προτίμηση που φέρεται να είχε η μητέρα τους προς τον Στάνλεϊ.

Το πάρα πολύ ενδιαφέρον σ’αυτή την ταινία, όπου η κοινωνική αβροφροσύνη και τα φιλιά στον αέρα, εναλλάσσονται με σηκωμένα μεσαία δάχτυλα και ύβρεις, είναι  ότι αρχικώς, σχηματίζουμε την εντύπωση πως ο «κακός» της ιστορίας είναι ο κύριος  Στάνλεϊ Λόμαν, ο πολιτικός που τρέχει και δεν φτάνει με την προεκλογική του εκστρατεία, ακολουθείται μονίμως απ΄την πιστή συνεργάτιδά του Νίνα, και όλο το βράδυ μοιάζει να κάθεται σ’ αναμμένα κάρβουνα.

Πράγματι, ο γλυκύτατος  και ακαταμάχητα ευάλωτος  Πωλ, ο άνθρωπος του σκέπτεσθαι , της αποστασιοποίησης  και σίγουρα, όχι των δημοσίων σχέσεων, φαίνεται  ότι είναι το θύμα, ο άνθρωπος που όλοι όταν τα πράγματα  σκουραίνουν  αγνοούν, γιατί  «στην κατάστασή του» δε μπορεί να λάβει σημαντικές αποφάσεις, είν’ αυτός ο γοητευτικός άντρας που η Κλαίρ λατρεύει, αλλά που στο σοβαρότατο ζήτημα του πως θα γλιτώσουν τον γιόκα τους απ΄την κουτσουκέλα που διέπραξε, σιωπηρά αναλαμβάνει  αυτή να διευθετήσει το θέμα, αυτή μαζί με τον μονάκριβο γιό της (ο πληγωμένος βαθιά, Πωλ ξαναζεί με φρίκη το ιδιαίτερο δέσιμο μητέρας- γιού, αυτή τη φορά μεταξύ της Κλαίρ και του γιού τους Μάικλ).

“ I think its more selfish to have kids than to not have them” λέει ο Πωλ στον φρικαρισμένο υπεύθυνο του τραπεζιού τους στο σικ εστιατόριο,σε μία  σύντομη κουβεντούλα όπου ο μεν Πωλ προσπαθεί να καταλάβει  γιατί στο διάολο δέχτηκε να παρευρεθεί σ’ αυτό το δείπνο-φιάσκο, ο δε Χάϊνς – ο φρικαρισμένος υπεύθυνος−  προσπαθεί ν’ αυξήσει κι άλλο τον λογαριασμό πλασάροντας έξυπνα στον Πωλ ένα κοκτέηλ, διότι όλα είναι δουλειά, όλα είναι χρήμα και κέρδος, ακόμα και το (ψευδο) ενδιαφέρον του Χάϊνς προς τον πελάτη Πωλ, μην ξεγελαστείτε ούτε στιγμή πως είναι κάτι άλλο.

Η ανατροπή που μας επιφυλάσσει ο Moverman όμως, εκεί κοντά στο φινάλε, και η απίστευτη ατάκα του Πωλ “families work together to bury the ugly stuff”, αποκαλύπτουν  τον αληθινό χαρακτήρα του ευαίσθητου και γοητευτικού Πωλ, ο οποίος  επαναλαμβάνει  «αγαπώ την οικογένειά μου, αγαπώ την οικογένειά μου, θα ‘κανα ακόμα και πόλεμο για την οικογένειά μου», και μ’ αυτό το σκεπτικό επιχειρεί να διευθετήσει  το έγκλημα με τον δικό του τρόπο.

Μήπως τελικά, το αληθινό κάθαρμα της ιστορίας  είναι αυτός ο κλονισμένος  ψυχικά άνθρωπος;  μήπως πίσω απ΄τη δίψα του γι’ αγάπη και προσοχή κρύβεται ένα εγωιστικό και φίλαυτο πλάσμα, που νοιάζεται  μόνο για τον εαυτούλη του, ακόμα  κι όταν διατείνεται  πως αγαπάει την οικογένειά του; Το μάλλον άχαρο φινάλε της ταινίας, κατορθώνει να προκαλέσει ανησυχία και αποστροφή γι’ αυτούς τους τέσσερις  προνομιούχους, που ξαφνικά σα να ξύπνησαν από κακό όνειρο, ανακτούν τη σιγουριά τους και προγραμματίζουν τις επόμενες κινήσεις τους, χωρίς φυσικά να γίνεται λόγος για το άτυχο θύμα της πράξης των παιδιών τους.

« Ήταν ένα αποτρόπαιο, φρικτό ατύχημα» λέει συνεχώς η ωραία Κλαίρ, με τις ευλογίες της Κέητλιν, είναι δυνατόν να θυσιάσει ολόκληρη πολιτική καριέρα ο Σταν για ένα ατύχημα; είναι δυνατόν να καταστραφούν  οι ζωές δύο νέων παιδιών για ένα ατύχημα; Σε τελική ανάλυση, το θύμα έφταιγε, ναί το θύμα, που βρέθηκε μπροστά τους. Ας πρόσεχε…

Trivia :

• Έχουν γίνει άλλες δύο μεταφορές του βιβλίου του Koch στη μεγάλη οθόνη, η πρώτη έγινε το 2013 απ΄τον Menno Meyjes και η δεύτερη το 2014 απ΄τον Ivano De Matteo.
• Γυρίσματα έγιναν στο Gettysburg της Pennsylvania, συμπεριλαμβανομένου του Εθνικού Στρατιωτικού Μουσείου της περιοχής, όπου διεξήχθη μία κρισιμότατη μάχη για την έκβαση του Αμερικάνικου Εμφύλιου.