Ταπείνωση (The Humbling)
Ένας βετεράνος ηθοποιός, ο Σάιμον Άξλερ, γνωστός για τις θεατρικές ερμηνείες του σε έργα του Σαίξπηρ, βρίσκεται έγκλειστος σ’ ένα ψυχιατρείο μετά την ατυχή κατάληξη μιας παράστασης. Επιστρέφοντας σπίτι του μετά την νοσηλεία, θα τον επισκεφτεί η κόρη μιας παλιάς του φίλης και κατά πολύ νεότερη του. Μια ιδιόρρυθμη ερωτική σχέση θα αναπτυχθεί μεταξύ τους, που θα έχει μεγάλη επιρροή στην ψυχολογία και την συμπεριφορά του.
Το γνωστό ομώνυμο μυθιστόρημα του Φίλιπ Ροθ μεταφέρεται στην μεγάλη οθόνη σε σκηνοθεσία του Μπάρι Λέβινσον (Sleepers) και στον πρωταγωνιστικό ρόλο τον Αλ Πατσίνο. Με θέμα που μοιάζει αυτοαναφορικό, ένας ηθοποιός στην δύση του γεμάτος απο την αγωνία της αναγνώρισης, και με σκηνοθεσία που ακροβατεί πάνω σε κώδικες ντοκιμαντέρ το Ταπείνωση προσπαθεί να μας παρασύρει στην τραγωδία της χαμένης αυτοπεποίθησης και στην απώλεια της συγκρότησης ενός μυαλού σε σύγχυση.
Ο Άξλερ έχοντας γνωρίσει τεράστια επιτυχία στο παρελθόν κερδίζοντας την αποδοχή κοινού και κριτικών, καταλήγει σε μεγάλη ηλικία να μην νιώθει πια ικανοποίηση από την τέχνη του. Κάνοντας μια αποτυχημένη απόπειρα να αυτοκτονήσει με a la Χεμινγουέι τρόπο βρίσκει τελικά νόημα σε μια κοπέλα από το παρελθόν, την Πίγκιν, που του δηλώνει εξαρχής λεσβία. Η σχέση τους έχει στοιχεία εμμονής αλλά και ψευδαίσθησης. Γύρω από τον Άξλερ, όμως, υπάρχουν και άλλα δευτερεύοντα πρόσωπα με ιδιαίτερους ρόλους, η κυρία που τον φροντίζει, ο μέσω Skype ψυχίατρος, η τρόφιμος του ψυχιατρείου που απαιτεί από εκείνον να δολοφονήσει τον παιδεραστή σύζυγό της αλλά και διάφοροι-ες πρώην και νυν της Πίγκιν καθώς και οι γονείς της. Όλα τα πρόσωπα έρχονται να συνθέσουν ένα παζλ παράλογων στοιχείων και γεγονότων που μπλέκουν την πραγματικότητα με τον μύθο και την ονειροπόληση.
Η χρήση της κάμερας μοιάζει περισσότερο οργανική, έχοντας στις περισσότερες σκηνές μια ελαφριά αστάθεια που ταιριάζει στην εύθραυστή ισορροπία του μυαλού του ήρωα. Καλύτερη στιγμή η κινηματογράφηση της εξομολόγησης του Άξλευ στο ψυχιατρείο όπου η κάμερα δεν καταγράφει απλά τον Πατσίνο αλλά τον παρακολουθεί, τον επεξεργάζεται.. Η μίξη στο μοντάζ των φαντασιώσεων και της πραγματικότητας σε οδηγεί σε μια συνεχή αμφιβολία για το τι ακριβώς παρακολουθείς, γεγονός ή παραίσθηση. Όπως και ο ίδιος ο ήρωας αναφέρει χρησιμοποιώντας ρήση του Λεβάν, ‘υπάρχει μια λεπτή γραμμή μεταξύ της ιδιοφυίας και της παράνοιας’.
Ένα κείμενο εμπλουτισμένο με θεατρικούς μονολόγους – με ιδιαίτερη προτίμηση στο Σαίξπηρ και στην τελική σκηνή στον Βασιλιά Ληρ- δεν θα μπορούσε να αποδοθεί καλύτερα από έναν ηθοποιό όπως ο Αλ Πατσίνο. Γεμάτο από σχόλια γύρω από το σύγχρονο θέατρο – όπως οι θεατές που παίζουν με το κινητό τους την ώρα της παράστασης – αλλά και ένα απαραίτητο κατηγορώ στους κριτικούς που σημειώνουν στο μπλοκάκι τους την ώρα της παράστασης. Δυστυχώς οι συγκρίσεις με το πρόσφατο Birdman είναι αναπόφευκτες (ειδικά μετά την αρχική σκηνή όπου ο ηθοποιός κλειδώνεται έξω από το θέατρο που πρωταγωνιστεί λίγο πριν την έναρξη της παράστασης- ευτυχώς όχι μόνο με το εσώρουχο του αλλά ντυμένος!!) , αλλά και με έργα όπως το Εκεί που η χτυπά η καρδιά μου και το Συνεκδοχή Νέα Υόρκη τα οποία διαπραγματεύονται καλλιτέχνες σε σήψη και δημιουργικά αδιέξοδα. Παρ΄όλα αυτά όμως το Ταπείνωση στέκεται αξιοπρεπώς δίπλα σ’ αυτά έχοντας να πει την δική του ιστορία με μια χορταστική ερμηνεία από τον Πατσίνο που κεντρίζει την προσοχή σου.
