Νοέμβριος: ο μήνας του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης

Με πολύ σινεμά υποδέχεται τον Νοέμβριο η Θεσσαλονίκη: το 54ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου της πόλης θα διεξαχθεί από την 1η έως τις 10 Νοεμβρίου.

Τι θα δούμε, όμως, σε αυτό;

Μεγάλοι σκηνοθέτες σε έναρξη και λήξη

Ο Τζιμ Τζάρμους θα ανοίξει την αυλαία του 54ου Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Θεσσαλονίκης, ο Αλεξάντερ Πέιν θα την κλείσει. Ο πρώτος θα βρεθεί στη συμπρωτεύουσα για την παρουσίαση της ταινίας του «Μόνο οι Εραστές Μένουν Ζωντανοί», η οποία αποτελεί ελληνική συμπαραγωγή, ενώ ο δεύτερος –που έχει ξανάρθει στη Θεσσαλονίκη- θα παρουσιάσει το Nebraska, ταινία που πρωτοπροβλήθηκε στις Κάννες. Και οι δύο έχουν συγκεντρώσει εγκωμιαστικές κριτικές.

Στο πρώτο που έχει ως άξονα το βαμπιρικό μύθο, δύο σοφιστικέ βρικόλακες, η Ιβ και ο Άνταμ – τους υποδύονται οι Τίλντα Σουίντον και Τομ Χίντλεστον – περιπλανώνται ανά τους αιώνες στο περιθώριο της κοινωνίας, σε έναν κόσμο που τους προκαλεί μόνο σύγχυση. Ο Τζιμ Τζάρμους (Ο νεκρός, Καφές και Τσιγάρα, Τσακισμένα Λουλούδια) μιλά στη νέα του ταινία για τη συντροφικότητα, την τέχνη, αλλά και την ανθρωπότητα.

Από την άλλη, ο ελληνικής καταγωγής Αλεξάντερ Πέιν, πρόεδρος της φετινής διεθνούς κριτικής επιτροπής, πραγματοποιεί μία ταινία-φόρο τιμής στη γενέτειρα του, Νεμπράσκα. Η ταινία αποτελεί ένα ανθρώπινο ασπρόμαυρο road movie που εστιάζει στη σχέση ενός πατέρα με τον γιο του που ταξιδεύουν για να εισπράξουν τα κέρδη ενός αμφιβόλου γνησιότητας λαχείου. Ο πρωταγωνιστής Μπρους Ντερν τιμήθηκε για την ερμηνεία του στις Κάννες.

Το Φεστιβάλ θα τιμήσουν με την παρουσία τους σημαντικά ονόματα από τον χώρο του κινηματογράφου. Ο Αλέν Γκιροντί, από τους σπουδαιότερους εκπροσώπους του νεότερου γαλλικού κινηματογράφου, τιμημένος με το βραβείο σκηνοθεσίας στο πρόσφατο Φεστιβάλ Καννών, καθώς και η γαλλίδα δημιουργός Κλερ Σιμόν, θα βρεθούν στη Θεσσαλονίκη στο πλαίσιο των αφιερωμάτων που πραγματοποιεί το 54ο Φεστιβάλ. Παρούσα θα είναι και η Βαλέρια Γκολίνο, η οποία υπογράφει σκηνοθετικά την ταινία Μέλι, υποψήφια για το φετινό βραβείο LUX του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Επίσης, οι βαλκάνιοι δημιουργοί Κορνέλιου Πορουμπόιου και Ρεχά Ερντέμ θα επισκεφθούν τη Θεσσαλονίκη με αφορμή το επετειακό αφιέρωμα «Ματιές στα Βαλκάνια: 1994-2013».

Διεθνές Διαγωνιστικό

Δεκατέσσερις πρώτες ή δεύτερες ταινίες σκηνοθετών συμμετέχουν στο διεθνές διαγωνιστικό του Φεστιβάλ: Wild Duck, Θαύμα, Η Αιώνια Επιστροφή του Αντώνη Παρασκευά, Οι αισιόδοξοι, Ένα βήμα την ημέρα, Το γαλάζιο πουλί, Καληνύχτα, Το ποτό του διαβόλου, Κελί από χρυσάφι, Μελάσα, Πρόβατο, Χάλια Μαλί, Suzanne, Εμείς.

Ελληνικό σινεμά

Το πολυσυζητημένο Miss Violence του Αλέξανδρου Αβρανά, έχοντας ήδη αποσπάσει δύο σημαντικές διακρίσεις στο πρόσφατο φεστιβάλ Βενετίας -Αργυρό Λέοντα καλύτερης σκηνοθεσίας και Κύπελλο Βόλπι ανδρικής ερμηνείας για τον Θέμη Πάνου- συνθέτει μια ρεαλιστική σπουδή για τη βία, δομημένη επάνω στα σκοτεινά μυστικά μιας οικογένειας. Με φόντο την επιφανειακή γαλήνη της ελληνικής επαρχίας η ταινία Να κάθεσαι και να κοιτάς του Γιώργου Σερβετά εστιάζει στις αδιόρατες εκφάνσεις της βίας. Από την άλλη, Η αιώνια επιστροφή του Αντώνη Παρασκευά της Ελίνας Ψύκου διατυπώνει ένα επίκαιρο κοινωνικό σχόλιο για τη σύγχρονη ελληνική πραγματικότητα, με επίκεντρο την υπαρξιακή κρίση ενός τηλεοπτικού αστέρα, τον οποίο υποδύεται ο Χρήστος Στέργιογλου. Στην ταινία Wild Duck ο Γιάννης Σακαρίδης μιλά για την ηθική κρίση της ελληνικής κοινωνίας, με άξονα έναν ήρωα που καλείται να επιλύσει ένα αδυσώπητο δίλημμα. Στους κεντρικούς ρόλους, η Θέμις Μπαζάκα, ο Αλέξανδρος Λογοθέτης και ο Γιώργος Πυρπασόπουλος.

Αντιμέτωπος με τον εαυτό του αλλά και τα φαντάσματα του παρελθόντος βρίσκεται και ο κεντρικός χαρακτήρας της ταινίας Ο χειμώνας του Κωνσταντίνου Κουτσολιώτα, όταν επιστρέφει από το εξωτερικό στον τόπο καταγωγής του. Σε βασικό ρόλο συναντάμε τον Βαγγέλη Μουρίκη, ενώ τη μουσική της ταινίας υπογράφουν οι Active Member. Σε μια μοναχική οδύσσεια καταδύεται και ο ήρωας της ταινίας Ο προφήτης του Δημήτρη Πούλου, προς αναζήτηση του πατέρα του, με φόντο ένα εμπόλεμο τοπίο. Στο μέλλον, λίγα χρόνια μετά την επίσημη χρεοκοπία της Ελλάδας, εκτυλίσσεται η ταινία Goldfish του Θάνου Τσαβλή, όπου ένα πλήθος ετερόκλητων χαρακτήρων συναντιούνται με απρόσμενες εξελίξεις. Από την άλλη, στην ταινία Η τελευταία φάρσα του Βασίλη Ραΐση, με τη Μαρίνα Καλογήρου στο καστ, ένας νεαρός επιστήμονας διχάζεται ανάμεσα στη λογική και το συναίσθημα, βιώνοντας πρωτόγνωρες εμπειρίες.

Ανοιχτοί Ορίζοντες

Διακεκριμένοι δημιουργοί του ανεξάρτητου παγκόσμιου σινεμά φιλοξενούνται στο τμήμα Ανοιχτοί Ορίζοντες του 54ου Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης. Συγκεκριμένα, ανάμεσα στις ταινίες που θα προβληθούν είναι εκείνες των Ρομάν Πολάνκσι, Ούλριχ Ζάιντλ, Μοχάμαντ Ρασούλοφ και Ξαβιέ Ντολάν.

Παράλληλα, μια νέα ενότητα με τίτλο «Currents» /«Ρεύματα» εγκαινιάζεται στο τμήμα με ταινίες πειραματικού ύφους οι οποίες αφηγούνται γνώριμες ιστορίες με ριζοσπαστικό τρόπο.

Στις Ειδικές Προβολές θα παρουσιαστεί η νέα δουλειά του Ρόμαν Πολάνσκι με τίτλο Η Αφροδίτη με τη γούνα. Ορμώμενος από τις προσωπικές του αναζητήσεις ως πατέρας, ο Χιροκάζου Κόρε-Έντα υπογράφει το οικογενειακό δράμα Πατέρας και γιος.

Σε εντελώς διαφορετικό κλίμα κινείται το πολιτικό θρίλερ Τα χειρόγραφα δεν καίγονται του Μοχάμαντ Ρασούλοφ (βραβείο FIPRESCI στο φετινό φεστιβάλ των Καννών). Βασισμένη σε πραγματικά γεγονότα, η ταινία καυτηριάζει τις διώξεις, τη λογοκρισία και τις πρακτικές καταστολής καλλιτεχνών και διανοουμένων από το ιρανικό καθεστώς.

Στα τραύματα της δικής του πατρίδας εστιάζει ο Πάβελ Παβλικόφσκι στο ασπρόμαυρο δράμα Ida, αναμοχλεύοντας το παρελθόν της Πολωνίας.

Με τη σειρά του, στην ταινία Παράδεισος της Ελπίδας, που ολοκληρώνει την τριλογία του Παραδείσου, ο Ούλριχ Ζάιντλ διεισδύει στα άδυτα της εφηβικής σεξουαλικότητας.

H Κέλι Ράιχαρτ στο πολιτικά φορτισμένο θρίλερ Κινήσεις στο σκοτάδι διατυπώνει ερωτήματα περί ηθικής και κοινωνικής επανάστασης, με επίκεντρο μια ομάδα οικολογικών ακτιβιστών.

Στο ημιαυτοβιογραφικό Ένας πύργος στην Ιταλία, η Βαλέρια Μπρούνι Τεντέσκι μιλά για τον έρωτα και το θάνατο, σκιαγραφώντας το τέλος εποχής για μια μεγαλοαστική ιταλική οικογένεια που βλέπει τα προνόμιά της να χάνονται.

Από την πλευρά του, ο Ξαβιέ Ντολάν παραδίδει το Tom At the Farm, βασισμένο στο ομώνυμο θεατρικό έργο του Μισέλ Μαρκ Μπουσάρντ, ένα ατμοσφαιρικό ψυχολογικό θρίλερ γεμάτο ένταση και σεξουαλικότητα.

Την κινηματογραφική του επανεμφάνιση κάνει και ο τσέχος σκηνοθέτης Γιαν Χρέμπεϊκ με την ταινία Μήνας του μέλιτος, όπου ένας απρόσκλητος καλεσμένος διαταράσσει τη φαινομενική γαλήνη στο γάμο ενός ζευγαριού, με απρόβλεπτες εξελίξεις.

Με σημαντικά βραβεία από μεγάλα διεθνή φεστιβάλ φτάνουν στη Θεσσαλονίκη ταινίες που προκάλεσαν αίσθηση. Ανάμεσά τους, τα φιλμ Η Βικ + η Φλο είδαν μια αρκούδα του Ντενί Κοτέ (βραβείο Alfred Bauer στο φεστιβάλ Βερολίνου), Αγόρια απ’ τα ανατολικά του Ρομπέν Καμπιγιό (βραβείο Οριζόντων στο φεστιβάλ Βενετίας) και Όταν σε είδα της Ανμαρί Τζασίρ (βραβείο του τμήματος Works in Progress της Αγοράς του 52ου Βερολίνου). Στους «Ανοιχτούς Ορίζοντες» συναντάμε και δύο ταινίες που αποτελούν τις επίσημες προτάσεις των χωρών τους για το Όσκαρ καλύτερης ξενόγλωσσης ταινίας: Πρόκειται για τα φιλμ Το μεγάλο τετράδιο του Γιάνος Σας (Ουγγαρία) και Ο σκύλος μου ο Κίλερ της Μίρα Φορνάι (Σλοβακία).

Στο περιθώριο της κοινωνίας και σε ακραίες ανθρώπινες καταστάσεις διεισδύουν τρεις ταινίες του τμήματος. Στα άδυτα του υπόκοσμου εστιάζουν το Βορειοδυτικά του Μίκαελ Νόερ και το Σάλβο των Αντόνιο Πιάτσα και Φάμπιο Γκρασαντόνια. Παράλληλα, στο ντοκιμαντέρ Ενδιάμεσος σταθμός ο Καβέ Μπαχτιαρί καταθέτει μια εκ των έσω ματιά στο κρίσιμο μεταναστευτικό ζήτημα. Ένα από τα θέματα που απασχολούν έντονα τους δημιουργούς είναι οι οικογενειακοί δεσμοί. Ο Ματ Πόρτερφιλντ πραγματεύεται επώδυνες επανασυνδέσεις στο Ήμουν παλιά πιο σκοτεινός, ενώ οι ήρωες της ταινίας Ονταγιακά του Νομπούτερου Ούτσιντα καλούνται να πάρουν κρίσιμες αποφάσεις. Ιδιαίτερα εύθραυστες ισορροπίες μέσα στους κόλπους της οικογένειας αποτυπώνονται στις ταινίες Τα δάκρυα του Πάμπλο Δελγάδο Σάντσες και Η αποδόμηση του Σεμπαστιέν Πιλότ.

Η νεότητα ιδωμένη μέσα από σκληρές αλλά και τρυφερές ιστορίες ενηλικίωσης, αποτελεί σημαντική πηγή έμπνευσης στις ταινίες Ιστορία στην Καμπάλα των Κάσπερ Μπίσγκαρντ και Ντόναλντ Μουγκίσα, Κρύψτε τα χαμόγελά σας του Ντάνιελ Πάτρικ Καρμπόουν και Τα γαλάζια μάτια του Αλί του Κλάουντιο Τζοβανέζι. Σε διάφορες γωνιές του κόσμου, οι νέοι αγωνίζονται για επιβίωση, έρχονται αντιμέτωποι με ηθικά διλήμματα, αμφισβητούν και επαναστατούν.

Τέλος, οι δημιουργοί μεταφράζουν» μυθοπλαστικά ιστορίες από την καθημερινή ζωή, οι οποίες εκπλήσσουν μέσα στην απλότητά τους, ενώ παράλληλα θίγουν με οξυδέρκεια «δύσκολες» θεματικές όπως η σεξουαλικότητα και η εγκληματικότητα. Χαρακτηριστικά παραδείγματα, οι ταινίες Μια δασκάλα της Χάνα Φιντέλ, Έξι πράξεις του Τζόναθαν Γκουρφίνκελ και Ταλέα της Καταρίνα Μύκσταϊν.

Το 54ο ΦΚΘ πραγματοποιεί αφιέρωμα στο Σύγχρονο Αργεντίνικο Κινηματογράφο αποκαλύπτοντας την πολύμορφη εικονογραφία μιας χώρας που χαράζει την πορεία της στη δίνη των πολιτικών και κοινωνικών εξελίξεων.

Η ιδιαίτερη φυσιογνωμία των Βαλκανίων αναδεικνύεται για ακόμη μια χρονιά μέσα από το τμήμα Ματιές στα Βαλκάνια, το οποίο παρουσιάζει ένα σύγχρονο πανόραμα του κινηματογράφου της βαλκανικής χερσονήσου. Φέτος, μάλιστα, πραγματοποιείται και επετειακό αφιέρωμα στις Ματιές στα Βαλκάνια, καθώς το τμήμα γιορτάζει τα 20 χρόνια του.

Το Φεστιβάλ παρουσιάζει στο φετινό εκπαιδευτικό του πρόγραμμα «Νεανική Οθόνη» ταινίες μυθοπλασίας και κινουμένων σχεδίων για μαθητές πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης.

Παράλληλες εκδηλώσεις

Με αφορμή την προβολή του ντοκιμαντέρ, Ενδιάμεσος Σταθμός του Καβέ Μπαχτιαρί, θα πραγματοποιηθεί ανοιχτή συζήτηση με τίτλο «Λάθος Προορισμός», την Κυριακή 3 Νοεμβρίου 2013 στην αίθουσα Τζον Κασσαβέτης (ώρα 12.45), με θέμα το μεταναστευτικό ζήτημα.

Συναυλίες θα πραγματοποιήσουν οι Κωνσταντίνος Βήτα, Fanfara Transilvania και Πάνος Μουζουράκης.