Τόμας Κούνστλερ, ο Ιταλός που ετοιμάζει ταινία animation για τον Μάρκο Βαμβακάρη

Είναι μία από τις πιο ενδιαφέρουσες κινηματογραφικές ειδήσεις που έχουμε διαβάσει το τελευταίο διάστημα. Ένας Ιταλός animator, ο Τόμας Κούνστλερ, ετοιμάζει μια ταινία stop motion animation για τον Μάρκο Βαμβακάρη και το ρεμπέτικο. Η ταινία αποτελεί, μάλιστα, συμπαραγωγή του Φεστιβάλ Animasyros.

Οι Cinepivates επικοινώνησαν με τον νεαρό δημιουργό -λάτρη του ρεμπέτικου- και τον ρώτησαν πώς αποφάσισε να κάνει μια ταινία για τον Μάρκο Βαμβακάρη, πόσο δύσκολο είναι να γυρίσεις ένα stop motion animation κάτω από δύσκολες οικονομικές συνθήκες και πώς του φαίνεται η ζωή στην Ελλάδα.

• Πώς ξεκίνησε η ενασχόλησή σου με το ρεμπέτικο;

Όταν σπούδαζα κινηματογραφική παραγωγή στην Αγγλία, ζούσα με δύο Έλληνες, τον Αντώνη και τον Δημήτρη -που είναι τώρα οι καλύτεροί μου φίλοι. Πριν τους γνωρίσω δεν ήξερα τίποτα για την Ελλάδα, μόνο να λέω «καλημέρα», «καλησπέρα» και «μαλάκα». Περνούσαμε όλη τη μέρα μαζί και μιλούσαμε για πολλά πράγματα. Η μουσική ήταν ένα από τα πρώτα. Εκείνη την περίοδο είχα βαρεθεί την ροκ σκηνή: πιστεύω ότι έγινε πολύ επαναληπτική και ότι αποτελεί μια διαρκή αναβίωση από μόδες και μουσικές του παρελθόντος, από το new wave στη folk. Αισθανόμουν ότι της έλειπε η ψυχή. Έτσι, άρχισα να εξερευνώ μουσικές από όλο τον κόσμο, από το Μεξικό στην Τουρκία, από τα Βαλκάνια στην ιταλική ταραντέλα. Όταν άκουσα ελληνική μουσική για πρώτη φορά κατάλαβα ότι υπήρχε ένας ολόκληρος κόσμος που μπορούσα να εξερευνήσω.

• Πότε αποφάσισες να κάνεις μια ταινία για τον Μάρκο Βαμβακάρη;

Όταν είδα τη θερμή υποδοχή που είχαν τα δύο animation που έκανα για το ρεμπέτικο (τα Ρεμπέτικο και Δε Λες Κουβέντα). Ήθελα πάντα να περάσω στο επόμενο επίπεδο. Από το περασμένο φθινόπωρο που το Δε Λες Κουβέντα προβλήθηκε στο Φεστιβάλ Animasyros ήρθα σε επαφή με τον πρόεδρο του Φεστιβάλ Βασίλη Καραμιτσάνη και αποφασίσαμε να εργαστούμε πάνω σε ένα πιθανό φιλμ για τη ζωή του Μάρκου. Το Animasyros είναι συμπαραγωγός και γνωρίζω ότι πολλοί ταλαντούχε καλλιτέχνες στην Αθήνα θα ήθελαν να εργαστούν πάνω στο πρότζεκτ.

• Το ρεμπέτικο δεν είναι μόνο μουσική, είναι μια ολόκληρη φιλοσοφία και ένας τρόπος ζωής. Τι ελπίζεις να δείξεις με την ταινία σου, Markos; 

Να σου πω την αλήθεια, δεν θέλω να αποκαλύψω πολλά για το σενάριο γιατί βρισκόμαστε στη διαδικασία της ολοκλήρωσής του. Πάντως, η ταινία θα αφορά το προσωπικό ταξίδι του Μάρκου και μέσω αυτού θα ανοίγει ένα παράθυρο στην εποχή του ρεμπέτικου, στους τεκέδες, τη μουσική και σε νοσταλγικές στιγμές της Σύρου.

• Πόσο δύσκολο είναι να γυρίζει κανείς μια ταινία stop motion animation στην παρούσα οικονομική συγκυρία -και φαντάζομαι με ελάχιστα μέσα;

Το πρότζεκτ βρίσκεται στη διαδικασία της προ-παραγωγής και αυτή τη στιγμή επικεντρωνόμαστε κυρίως στην ιστορία. Όταν έχεις μια καλή ιστορία, τα υπόλοιπα έρχονται εύκολα. Πρόκειται, πάντως, για ένα πολύ φιλόδοξο πρότζεκτ και εξιτάρει πολλούς ανθρώπους, κυρίως εξαιτίας της σημασίας του χαρακτήρα του Μάρκου Βαμβακάρη, την γοητεία του ρεμπέτικου και τη φρεσκάδα της τεχνικής του stop-motion animation. Τα πράγματα δεν είναι εύκολα, δεν βρισκόμαστε στο Χόλιγουντ, αλλά με επιμονή και πίστη στη δουλειά σου, τα πράγματα μπορούν να γίνουν. Ας μην ξεχνάμε ότι μεγάλο μέρος της παγκόσμιας επιτυχίας Loving Vincent γυρίστηκε εδώ στην Ελλάδα.

• Άκουσα σε μία συνέντευξή σου ότι συνέκρινες τον Βαμβακάρη με τον Βαν Γκογκ. Γιατί αυτό; Ποιος είναι ο Βαμβακάρης για σένα; 

Χαίρομαι που μου κάνεις αυτή την ερώτηση, γιατί κάθε φορά που ακούω αυτή τη συνέντευξη ανατριχιάζω και τώρα μου δίνεται η ευκαιρία να ξεκαθαρίσω τι εννοούσα. Η συνέντευξη έγινε για την πρωινή εκπομπή της ΕΡΤ και έπρεπε να γίνει στα ελληνικά (την τρίτη μου γλώσσα), χωρίς καμία προετοιμασία. Με ρώτησαν «ποιος είναι ο Μάρκος για σένα;» μια ερώτηση που ούτε τώρα δεν μπορώ καλά – καλά να απαντήσω, ούτε καν στα ιταλικά, φανταστείτε στα ελληνικά, με μία κάμερα μπροστά μου και χωρίς να γνωρίζω τις ερωτήσεις από πριν. Είπα το πρώτο πράγμα που μου ήρθε στο μυαλό -ίσως επειδή πρόσφατα είδα το Loving Vincent. Μπορεί κανείς να πει ότι τόσο ο Μάρκος όσο και ο Βίνσεντ σε κάποια στιγμή της καριέρας τους εκπροσωπούσαν τον κλασικό φτωχό καλλιτέχνη, ξεχασμένο από όλους, με πολλές συμφορές και μόνη παρηγοριά την τέχνη τους. Σήμερα θα σου έλεγα ότι αυτοί οι δύο χαρακτήρες δεν έχουν τίποτα κοινό. Επομένως ποιος είναι ο Μάρκος για μένα; Για μένα ο Μάρκος είναι φυσικά η μουσική του. Λατρεύω τη μουσική του, γιατί μπορεί να νιώσω ότι συμπάσχω με τα ερωτικά του τραγούδια και τον πόνο του.

• Πώς ασχολήθηκες με το animation και ειδικά με το stop motion animation;

Άρχισα να κάνω stop-motion animation όταν ήμουν 14. Το 2005 είχα το πρώτο μου κινητό τηλέφωνο που έβγαζε φωτογραφίες και βίντεο. Μια μέρα έφτιαξα έναν χαρακτήρα από πλαστελίνη και πατώντας rec και pause και κουνώντας την κούκλα, έφτιαξα ένα βιντεάκι πέντε δευτερολέπτων που ήταν ένα πρωτόλειο stop motion βίντεο, χωρίς να γνωρίζω τίποτα για τη διαδικασία. Κατενθουσιασμένος από το εγχείρημα, έτρεξα στον πατέρα μου και του έδειξα το πέντε δευτερολέπτων βίντεο. Το ίδιο απόγευμα μού έδωσε την κάμερά του και μου έδειξε τα βασικά, οπότε άρχισα να φτιάχνω βίντεο stop-motion. Ποτέ δεν σπούδασα, είμαι αυτοδίδακτος animator και στην πραγματικότητα οι ικανότητές μου στο animation είναι επαρκείς, αν όχι μέτριες, αλλά προσπαθώ να ισοφαρίζω τις ικανότητές μου στο animation με όλα τα άλλα στοιχεία της ταινίας: το συναίσθημα, την παραγωγή, τον φωτισμό κ.λπ. Στην πραγματικότητα το ρεμπέτικο είναι τέλειο, γιατί όλοι κάθονται, είναι μεθυσμένοι και «φτιαγμένοι» και ακούνε μουσική, δεν υπάρχουν πολλά να κάνουν. Εάν θα ήθελε κάποιος να το αναλύσει, θα έλεγε ότι η «κίνηση» είναι εσωτερική και όχι εξωτερική και ότι ο θεατής την προσλαμβάνει με τις κούκλες από πλαστελίνη που τις περισσότερες φορές μένουν ακίνητες.

• Πριν από μερικά χρόνια κάνατε το «Δε Λες Κουβέντα» με τη μορφή μικρού μήκους animation. Ήταν αυτή η αρχή του ταξιδιού;

Για να είμαι ακριβής, το πρώτο βίντεο ήταν το Ρεμπέτικο και ναι, αυτή ήταν η αρχή των animation για το ρεμπέτικο, αν και πριν φτάσω σε αυτό το σημείο έπρεπε να εσωτερικεύσω μεγάλο μέρος της ελληνικής κουλτούρας, κάτι που μπορώ να πω ότι μου ήρθε φυσικά, δεν χρειάστηκε κόπος. Πολύ μουσική, πολύ ρακή και πολύς πόνος στην καρδιά. Όταν με ρωτούν πόσο χρόνο χρειάστηκα για να γυρίσω αυτά τα βίντεο, η απάντηση είναι πιο περίπλοκή από το να πω απλά “3 εβδομάδες” ή “3 μήνες” κι αυτό γιατί χωρίς την εμπειρία ζωής και τις αναρίθμητες ώρες που πέρασα σε ταβέρνες ακούγοντας ρεμπέτικο μέχρι τις 4 τα ξημερώματα, αυτά τα βίντεο δεν θα υπήρχαν.

• Πότε περιμένουμε να δούμε την ταινία για τον Μάρκο Βαμβακάρη και ποια είναι τα όνειρά σου για το μέλλον; 

Όπως είπα και πριν, η ταινία βρίσκεται σε πολύ αρχικό στάδιο: σε στάδιο προ-παραγωγής. Κάποιος θα μπορούσε να πει προ- προ – παραγωγής. Τα πράγματα κινούνται αργά, αλλά κινούνται και είμαι πολύ ευχαριστημένος με το πώς πηγαίνουν. Είμαι αισιόδοξος και θα μπορούσα να πω ότι θα τη δούμε μέχρι το 2020, αλλά αυτή είναι απλά μια τυπική ημερομηνία και είναι πολύ νωρίς για να απαντήσω σε αυτή την ερώτηση. Όσο για το όνειρό μου… Εκτός από το να δω αυτή την ταινία έτοιμη και στις αίθουσες, όνειρό μου είναι να πάω ως καλεσμένος στην τηλεοπτική εκπομπή «Στην υγειά μας ρε παιδιά». Θα μου άρεσε να κάτσω, να πιω ένα ποτό, να χειροκροτήσω, να πω μερικά τραγούδια και να πετάξω μερικά πιάτα. Νομίζω ότι είναι ένα είδος προσωπικού στόχου, δεν χρειάζεται να έχει νόημα για όλους. Αλλά για μένα αυτό θα ήταν φανταστικό.

• Αυτή την περίοδο ζεις στην Αθήνα. Πώς είναι η ζωή στην Ελλάδα;

Εδώ και μερικούς μήνες ζω στην Αθήνα. Τα τελευταία τρία χρόνια ερχόμουν και έφευγα για τη Ρώμη, την πατρίδα μου. Κάθε φορά περνούσα έναν, δυο, τρεις μήνες εδώ. Μιλάω ελληνικά και βρίσκω την Αθήνα πολύ συναρπαστική πόλη, από πολλές απόψεις. Περνάω τον χρόνο μου μεταξύ Παλαιού Φαλήρου και Νέας Φιλαδέλφειας καθώς οι φίλοι μου ζουν εκεί. Είμαι Ιταλός, επομένως ο ελληνικός τρόπος ζωής δεν μου φαίνεται τόσο διαφορετικός από τον δικό μας. Φυσικά, υπάρχουν πολλές διαφορές και αυτό κάνει τα πράγματα πιο ενδιαφέροντα, αλλά συνολικά περνάω πολύ καλά στην Αθήνα.

Δείτε το βίντεο του Τόμας Κούνστλερ με το «Δε Λες Κουβέντα»: