Κινηματογραφικός Απολογισμός 2011 – Οι επιλογές του Τάιλερ Ντέρντεν
- Μαύρος Κύκνος
Οπερατικό. Θεατράλε. Σχεδόν εξωφρενικό. Ο Μαύρος Κύκνος δεν προσποιείται ότι είναι κάτι άλλο από αυτό που είναι: μια σύγχρονη τραγωδία-θρίλερ με φόντο πουέντ, πιρουέτες και τον εξοντωτικό κόσμο του μπαλέτου.
- Το Δέρμα που Κατοικώ
Από τον Φράνκενσταϊν στον Δεσμώτη του Ιλίγγου του Χίτσκοκ και από το «Σύνδρομο της Στοκχόλμης» (όπου ο φυλακισμένος δένεται με αυτόν που τον έχει φυλακίσει) στον Ηδονοβλεψία κι από εκεί στο Μάτια Χωρίς Πρόσωπο του Ζορζ Φρανζί και στον Φαντομά, το «Δέρμα που κατοικώ» του Αλμοδόβαρ είναι γεμάτο αναφορές: λογοτεχνικά, κινηματογραφικά, μυθολογικά κλεισίματα του ματιού, τα οποία βοηθούν τον σκηνοθέτη να θέσει μια σειρά ερωτήματα (ακόμα και αν δεν δώσει τις απαντήσεις). Μπορούμε να το «παίζουμε» θεοί; Εάν έχουμε τη δύναμη να το κάνουμε, ξαναφέρνουμε κοντά μας αυτό που κάποτε μάς ήταν οικείο; Τι είναι η εικόνα, η εξωτερική εμφάνιση; Και τελικά, το δέρμα το οποίο κατοικούμε έχει και τόσο μεγάλη σημασία; Ή υπάρχει κάτι άλλο βαθύτερο που μας κάνει να είμαστε… εμείς;
- Drive
Το Drive είναι σαν ένα από εκείνα τα αυτοκίνητα που εξωτερικά δεν σου γεμίζουν το μάτι, ούτε μοιάζουν με τίποτα σπουδαίο, αλλά μέσα η μηχανή είναι έτοιμη να αναπτύξει τρελλές ταχύτητες. Γεμάτο ‘80s αναφορές, βίαιες εξάρσεις και στοιχεία B–movies, η ταινία του Νίκολας Γουίντινγκ Ρεφν είναι μια από αυτές που σταδιακά καταφέρνουν να καθηλώσουν το βλέμμα σου στην οθόνη. Βοηθάει βέβαια και ο Ράιαν Γκόσλινγκ στον ρόλο του πιο cool αντιήρωα που έχουμε δει.
- Senna
Ξέρω ότι κάνω μια μικρή ζαβολιά. Η ταινία προβλήθηκε στις αίθουσες στις Νύχτες Πρεμιέρας και λίγο μετά κυκλοφόρησε στην Ελλάδα σε DVD (οπότε δεν θα βγει στις αίθουσες). Η δεκάδα μου, όμως, θα ήταν σίγουρα ελλιπής χωρίς αυτήν. Κι αυτό γιατί το ντοκιμαντέρ του Ασίφ Καπάντια δεν είναι για τους φαν του Άιρτον Σένα (μόνο). Ούτε για το κοινό της Φόρμουλα 1 (μόνο). Ούτε καν για τους λάτρεις των γρήγορων ταχυτήτων (μόνο). Κι αυτό γιατί το Senna είναι πάνω απ’ όλα μια καλή ταινία με δράμα και χιούμορ και με σπάνιο αρχειακό υλικό.
- Ένας Χωρισμός
Σπάνια οι σκηνοθέτες θεωρούν την καθημερινότητα «κινηματογραφίσιμη». Τις περισσότερες φορές αναζητούν το διαφορετικό, την εξαίρεση για να πουν την ιστορία τους. Ο Ιρανός σκηνοθέτης Ασγκάρ Φαραντί κινηματογραφεί αυτή την καθημερινότητα με τρόπο αριστουργηματικό, διηγούμενος την ιστορία ενός χωρισμού, μιας παρεξήγησης και κάμποσων συγκρούσεων. Είναι από τις ελάχιστες φορές που οι λεπτές συναισθηματικές αποχρώσεις έχουν καταφέρει να καταγραφούν τόσο ξεκάθαρα σε μία ταινία. Όλα τα βλέμματα, οι απογοητεύσεις, η οργή, η θλίψη κάνουν το θεατή να πιστεύει ότι παρακολουθεί μέσα από μία «κλειδαρότρυπα». Την πραγματική ζωή.
- The Artist
Η χαριτωμένη αυτή ταινία καταφέρνει να σε κερδίσει: με τον καιρό ή ακαριαία δεν έχει σημασία. Το κάνει πάντως με τον καλύτερο τρόπο, φέρνοντας ξανά και ξανά χαμόγελα στα χείλη. Ο Αρτίστας δεν επιδιώκει την πρωτοτυπία. Αντιθέτως, ψάχνει να βρει και να επαναφέρει όλα τα κλισέ του σινεμά, αυτά που το κάνουν σπουδαίο και σημαντικό σε μια εποχή «κακοφωνίας» και υπερβολικών εφέ χωρίς ψυχή.
- Κοτόπουλο με Δαμάσκηνα
Στο Κοτόπουλο με Δαμάσκηνα οι Βενσάν Παρονό και Μαρζάν Σατραπί μπλέκουν την πολιτική με τον έρωτα. Απαγορευμένοι έρωτες, απογοητεύσεις, μυστικά πάθη διαμορφώνουν αυτή τη δραματική ιστορία, συνδυάζοντας παραμύθι, την παραδοξότητα των γαλλικών αφηγήσεων και την κόμικ αισθητική του Περσέπολις. Το αποτέλεσμα είναι μια ταινία νόστιμη, τρυφερή, πλημμυρισμένη από χρώμα και μουσική.
- BlueValentine
Μια ερωτική σχέση ρεαλιστική. Με τη Σίντι να προσπαθεί να διαφύγει και τον Ντιν να θέλει να μείνει, νεκρώνοντας όμως τις αισθήσεις του. Ο Ντέρεκ Σιανφράνς δεν λαμβάνει θέση. Παρακολουθεί τους ήρωές του από την πρώτη αισιοδοξία της νιότης, στην απότομη ωριμότητα που προκαλεί η έλευση ενός παιδιού και η συνάντηση με τις ευθύνες. Στην αρχή η κάμερα αφήνει χώρο στους ήρωες να αναπνεύσουν. Υπάρχουν, βλέπετε, δυνατότητες. Στο μέλλον δεν τους επιφυλάσσει την ίδια ευσπλαχνία. Τους ακολουθεί στενά, ασφυκτικά. Φτιάχνοντας το χρονικό του θανάτου ενός γάμου.
- Οι Περιπέτειες του Τεν Τεν
Ο Τεν Τεν του Σπίλμπεργκ αποτελεί κλασικό χολιγουντιανό σινεμά. Περιλαμβάνει όλα τα στοιχεία που έπρεπε να περιλαμβάνει κάθε υπερθέαμα των πρώτων δεκαετιών του σινεμά: εντυπωσιακά σκηνικά, εξωτικές τοποθεσίες, πειρατές, κακούς, μυστήρια, ένα γλυκύτατο σκυλάκι και έναν άτεγκτο και ηθικό ήρωα. Η τεχνολογία του motioncapture δίνει στον Σπίλμπεργκ τη δυνατότητα να «ζωγραφίσει» και να επιδοθεί σε αυτό που γνωρίζει καλά: πώς να κάνει τον θεατή να περάσει υπέροχα, να νιώσει και πάλι παιδί.
10. Χθες το βράδυ
Σίγουρα όχι η καλύτερη ταινία της χρονιάς. Πιθανότατα δεν θα έπρεπε να βρίσκεται καν σε αυτή τη δεκάδα (ειδικά εάν σκεφτεί κανείς ότι η πρώτη επιλαχούσα ήταν Το Παιδί με το Ποδήλατο). Και όμως. Το LastNight είναι η μικρή μου «αμαρτία» για το 2011 (μαζί με το X–Men). Δύο ζευγάρια εραστών, η έννοια της απιστίας ως θεωρία και ως πραγματικότητα, ένας χορός σε μια ταράτσα, βόλτες στη Νέα Υόρκη, μερικά δάκρυα που κυλούν για στιγμές που δεν πρόλαβαν να βιωθούν, συντροφιά με αισθήματα ασφυκτικά. Συν μία
Το Γάλα
Όταν έφτιαξα τη λίστα, οι φίλοι Σινεπιβάτες που την είδαν με ρώτησαν: «Και το Γάλα;» Αυτοί ξέρουν… Δεν θα μπορούσα να το κατατάξω σε καμία θέση απλά και μόνο γιατί (και τις δύο φορές) που το είδα, με συγκίνησε, με μάγεψε, μου έφερε δάκρυα στα μάτια. Γι’αυτό και για τον Παραστάτοφ, λοιπόν…Έντεκα κινηματογραφικές στιγμές
- «Youalwayshurttheoneyoulove» τραγουδά αμήχανα ο Ράιαν Γκόσλινγκ στην Μισέλ Ουίλιαμς, προβλέποντας την εξέλιξη της σχέσης τους στο BlueValentine.
- Η Νάταλι Πόρτμαν μετατρέπεται από λευκό σε μαύρο κύκνο στη διάρκεια μιας μεγάλης πρεμιέρας. Στον Μαύρο Κύκνο του Ντάρεν Αρονόφσκι.
- Ένα ποτήρι ακουμπά στο τραπέζι και ο βωβός Artist αποκτά (για λίγο) ήχο.
- Ένα πόδι τσαλαπατά ένα πειρατικό σκάφος στο βροχερό Λονδίνο του Τεν Τεν.
- Οι Μαγκνίτο (Μάικλ Φασμπέντερ) και Καθηγητής Εξέβιερ (Τζέιμς ΜακΆβοϊ) αναζητούν μεταλλαγμένος. Μέχρι που συναντούν τον Γούλβεριν και το πανηγυρικό του «Άντε και γαμηθείτε».
- Ο Νάσερ Αλί-Χαν βγάζει από τη θήκη το καινούριο του βιολί. Παίζει μερικές νότες. Ύστερα το κλείνει, ανοίγει μια άλλη θήκη, όπου μέσα βρίσκεται ένα σπασμένο βιολί. Και αποφασίζει να πεθάνει (Κοτόπουλο με Δαμάσκηνα).
- Η Μισέλ Ουίλιαμς χορεύει με τις διάσημες κινήσεις της Μέριλιν στα γυρίσματα της ταινίας Η Χορεύτρια και ο Βασιλιάς. Το κοινό παρακολουθεί εκστατικά. Στο Επτά Μέρες με τη Μέριλιν.
- Ο Γκιλ περιμένει να χτυπήσουν μεσάνυχτα στο Παρίσι. Για να εμφανιστεί το αυτοκίνητο που θα τον μεταφέρει στο 1920.
- Η σκηνή στο ασανσέρ. Η πρώτη φορά που η βίαιη περσόνα του Ράιαν Γκόσλινγκ αποκαλύπτεται πίσω από τη φαινομενική ηρεμία.
- Ο υπολοχαγός Καραμανίδης αγκαλιάζει το νεκρό σκυλί που φροντίζει.
- Οι Σιμίν και Ναντίρ χωρίζουν οριστικά. Η κόρη τους καλείται να επιλέξει με ποιον από τους δύο θα ζήσει. (Ένας Χωρισμός).
Χειρότερη ταινία: Εργένηδες για μια εβδομάδα. Προσβλητικό. Χωρίς χιούμορ. Βαρετό. Κλισέ. By far ό,τι χειρότερο είδα φέτος.
Καλύτερη ανδρική ερμηνεία: Ράιαν Γκόσλινγκ (Drive). Ο ηθοποιός που χάρισε όχι μία, αλλά τέσσερις εξαιρετικές ερμηνείες (οι άλλες τρεις είναι στο Blue Valentine, στο Crazy, Stupid, Love και στο Αι Ειδοί του Μαρτίου) ερμήνευσε τον οδηγό του Drive με ένταση και τρόπο υπόκωφο και απέδειξε ότι δεν χρειάζεται υπερβολή για να είναι κάποιος εξαιρετικός ηθοποιός.
Καλύτερη γυναικεία ερμηνεία: Πριν δω τη Μέριλιν θα έλεγα την Νάταλι Πόρτμαν. Και όμως, η Μισέλ Ουίλιαμς καταφέρνει και δίνει ζωή σε έναν μύθο, δίνοντας την καλύτερη ερμηνεία της χρονιάς και της καριέρας της. Στο Επτά Μέρες Με τη Μέριλιν.
Καλύτερη σκηνοθεσία: Το Δέντρο της Ζωής δεν μου άρεσε. Δεν γίνεται, όμως, να μην αναγνωρίσω το τεράστιο ταλέντο του Τέρενς Μάλικ στο να φτιάχνει εικόνες.
Καλύτερη ελληνική ταινία: WastedYouth/Tungsten. Αν και εδώ οι επιλογές ήταν πολλές (για παράδειγμα βλ. παραπάνω το Γάλα), η «νεανική» ενέργεια και το νεύρο που αποπνέουν αυτές οι δύο ταινίες αποτελεί μια ιδιαίτερη πρόταση που αξίζει να προσέξει κανείς.
Καλύτερη σκηνή σεξ: η Μίλα Κούνις αποπλανά τον «άσπρο κύκνο» που ακούει στο όνομα Νάταλι Πόρτμαν (ή ίσως πάλι και όχι). / Ο Ράιαν Γκόσλινγκ ξέρει να ικανοποιεί μια γυναίκα. Στο Blue Valentine.
Καλύτερη μάχη: ο Έρικ Μπάνα τα βάζει με τους κακούς σε έναν υπόγειο σταθμό μετρό. Στο Hanna.
Καλύτερο outfit: Το τζάκετ με τον σκορπιό του Ράιαν Γκόσλινγκ στο Drive.
Καλύτερος «κακός»: Μπέρνι Ρόουζ (Αλμπερτ Μπρουκς) στο Drive. Σφάζει με το γάντι (σχεδόν κυριολεκτικά). Είναι επικίνδυνος γιατί μοιάζει τόσο ευγενικός.
Καλύτερο soundtrack: Κλιφ Μαρτίνεζ (Drive)
Καλύτερο πόστερ: Μαύρος Κύκνος (δείτε εδώ το θέμα για τα καλύτερα πόστερ)
Υποτιμημένη ταινία της χρονιάς: Το Ταξίδι του Μάικλ Γουιντερμπότομ
Υπερεκτιμημένη ταινία της χρονιάς: Το Δέντρο της Ζωής. Αλήθεια ποιος κατάλαβε;
Καλύτερες ατάκες:
Μαν Ρέι: Ένας άνδρας ερωτευμένος με μία γυναίκα από άλλη εποχή. Βλέπω μια φωτογραφία!
Λουί Μπουνιουέλ: Εγώ βλέπω μια ταινία!
Γκιλ: Βλέπω ένα τεράστιο πρόβλημα!
Σαλβαντόρ Νταλί: Βλέπω ρινόκερους!
(Μεσάνυχτα στο Παρίσι)
«Μπορείς να πεις ψέμματα, μπορείς να κλέψεις, μπορείς να ξεκινήσεις πόλεμο, να οδηγήσεις τη χώρα σε χρεοκοπία. Αλλά δεν μπορείς να πηδάς τις μαθητευόμενες. Σε πιάνουν γι’ αυτό» Αι Ειδοί του Μαρτίου.
«Και τι δεν θα ‘δινα να σε είχα βαρεθεί» Τζοάνα, Χθες το Βράδυ
Τα πέντε πρόσωπα του 2011:
- Ράιαν Γκόσλινγκ
- Μάικλ Φασμπέντερ
- Χείλι Στάινφελντ (True Grit)
- Τζέσικα Τσαστέιν
- Έζρα Μίλερ (Πρέπει να μιλήσουμε για τον Κέβιν)
Συν ένα: ο Άγκι, το χαριτωμένο σκυλάκι του Ζορζ Βαλεντίν στο TheArtist.
