Γιατί στην Αμερική του Τραμπ το «Fantastic Beasts» είναι σημαντικό
(Το κείμενο περιέχει spoiler)
Η Τζόαν Ρόουλινγκ λατρεύει τους αναχρονισμούς. Μπορεί στα «Φανταστικά Ζώα και Πού Βρίσκονται» να μιλά για τον μαγικό κόσμο του 1926, αλλά στην πραγματικότητα αναφέρεται στον δικό μας σύγχρονο κόσμο του 2016. Η επιλογή της χρονολογίας δεν είναι καθόλου τυχαία, ενώ τυχαία δεν είναι ούτε η επιλογή της τοποθεσίας: Νέα Υόρκη, λίγο πριν το Κραχ, σε έναν κόσμο που δεν έχει διαμορφωθεί πλήρως, αλλά κατακλύζεται από τον φόβο. Η Αμερική της Ρόουλινγκ δεν είναι η Αμερική της ελπίδας και της χρυσής ευκαιρίας, αλλά η Αμερική του ρατσισμού και της οικονομικής ανισότητας. Ακριβώς όπως και σήμερα;
Σε αυτή την Αμερική, η Ρόουλινγκ επιλέγει να βάλει ως πρόεδρο της μαγικής κοινότητας (του λεγόμενου MACUSA, του μαγικού Κογκρέσου των ΗΠΑ) μία γυναίκα. Και μάλιστα μία Αφροαμερικανή. Και κατά το παρελθόν, η Ρόουλινγκ δεν έχει φοβηθεί να βάλει γυναίκες σε θέσεις εξουσίας. Η ενήλικη Ερμιόνη είναι υπουργός, ενώ η Τίνα -η νέα ηρωίδα της Ρόουλινγκ- είναι χρυσούχος (πρώην γιατί ένα περιστατικό οδήγησε στην απομάκρυνσή της από τη θέση της). Και ας μην ξεχνάμε την καθηγήτρια ΜακΓκόνακαλ που γίνεται διευθύντρια του Χόγκουαρτς κάποια στιγμή μετά τον θάνατο του Άλμπους Ντάμπλντορ.
Το κυριότερο είναι ότι η συγγραφέας δεν στέκεται υπερβολικά σε αυτό. Μια γυναίκα σε θέση εξουσία είναι κάτι απόλυτα φυσιολογικό στο σύμπαν της Ρόουλινγκ -ακριβώς όπως θα έπρεπε.
Η συγγραφέας του Χάρι Πότερ δεν γράφει αποκομμένη από την κοινωνία όπου ζει: «Η δεκαετία του 1920 αποτελεί έναν παράξενο παραλληλισμό με το σημείο που βρισκόμαστε σήμερα» παραδέχεται ο σκηνοθέτης των «Φανταστικών Ζώων», Ντέιβιντ Γέιτς. «Πρόκειται για ένα μπουκάλι σαμπάνιας με μπουρμπουλίθρες σε έναν κόσμο υπερβολής που βρίσκεται στο όριο μιας μεγάλης κατάρρευσης, οικονομικής και ιδεολογικής. Και στη σκιά περιμένουν σκοτεινές δυνάμεις που ελπίζουν να έρθουν και να το εκμεταλλευτούν αυτό» προσθέτει ο Γέιτς.
Η αναφορά είναι σαφής αν και το πρόσωπο δεν κατονομάζεται.
Στην Αμερική του Ντόναλντ Τραμπ, μετά από μία προεκλογική εκστρατεία που χαρακτηρίστηκε από εντάσεις για τα υποτιμητικά σχόλια που ο Τραμπ έκανε κατά γυναικών, η ταινία της Ρόουλινγκ έχει ιδιαίτερη σημασία. Δεικτικό σχόλιο ή ευχή της συγγραφέως, η παρουσία της Σεραφίνα Πίκερι είναι ανακουφιστική.
Η άνοδος του φασισμού, κυνήγια μαγισσών, διαχωρισμοί και αντιπαλότητες αποτελούν στοιχεία που εξερευνά η Τζόαν Ρόουλινγκ στο έργο της (τόσο στον Χάρι Πότερ όσο και στα Φανταστικά Ζώα). Μάλιστα στο θεατρικό «Ο Χάρι Πότερ και το Καταραμένο Παιδί» ρίχνει μια ματιά στο σκοτάδι: «τι θα συνέβαινε εάν το σκότος κατάφερνε να επικρατήσει;» αναρωτιέται. Η απάντηση τουλάχιστον τρομακτική.
Στα «Φανταστικά Ζώα» λαϊκιστές πολιτικοί υψώνουν τη φωνή τους για να ακουστούν και τα επιχειρήματα των φανατικών δεν ακούγονται καθόλου παράλογα σε έναν κόσμο που βασίζεται στην πολιτική εκμετάλλευση του φόβου. Οι μάγοι και οι μη μάγοι δεν επιτρέπεται να παντρεύονται στις ΗΠΑ -και πάλι η αναφορά είναι σαφής για την απαγόρευση διαφυλετικών γάμων που ίσχυε στις ΗΠΑ σε περασμένες δεκαετίες.
Η Ρόουλινγκ δεν ασχολείται μόνο με αυτά τα ζητήματα. Η ταινία της αναφέρεται στην οικολογία (είναι συγκινητική η αγάπη του Νιούτ Σκάμαντερ για τα πλάσματα που έχει μελετήσει και φροντίζει), και τη διαφορετικότητα (με τους άλλους να τιμωρούν αυτό που δεν κατανοούν). Η ενσυναίσθηση της Ρόουλινγκ για τα πλάσματα που είναι πιο αδύναμα είναι, άλλωστε, το πιο δυνατό σημείο του έργου της -ποιος θα μπορούσε να ξεχάσει τον αγώνα της Ερμιόνης για να βρουν το δίκιο τους τα σπιτικά ξωτικά και ποιος θα μπορούσε να ξεχάσει την συγκινητική θυσία του Ντόμπι;
Η συγγραφέας δεν κουνάει το δάχτυλο στους θεατές της ταινίας ή στους αναγνώστες των βιβλίων. Αντιθέτως, επιλέγει το θέαμα για να μιλήσει για όλα αυτά που την απασχολούν. Όπως ο Τόλκιν μιλούσε για τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο μέσα από ένα έπος φαντασίας, έτσι και η Ρόουλινγκ μιλά για τη σύγχρονη πολιτική σκηνή μέσα από έναν κόσμο μαγείας. Υπήρχε χώρος για κάτι περισσότερο -για παράδειγμα περιμέναμε μια μεγαλύτερη αναφορά στα όσα συνέβαιναν στη Νήσο Έλλις.
Ένα είναι σίγουρο: Καθώς οι προκλήσεις του σύγχρονου κόσμου θα αυξάνονται, μπορούμε να είμαστε σίγουροι ότι αυτές θα βρίσκουν το δρόμο τους μέσα από το πενάκι της Ρόουλινγκ στο χαρτί και έπειτα στην οθόνη. Και αυτό σε μια εποχή ανεγκέφαλων μπλοκμπάστερ δεν είναι καθόλου μικρό…
Διαβάστε περισσότερα για το Macusa εδώ
