Αγάπα τον πλησίον σου
Ο Άνταμ είναι ένας νεαρός (και πολύ γοητευτικός) Καθολικός ιερέας ο οποίος ανακάλυψε , όπως δηλώνει, την ιερατική κλίση του στα 21 του κι αφιερώθηκε στον Θεό. Γοητευτικότατος και απασχολούμενος σ’ ένα κέντρο εφήβων αγοριών με προβλήματα συμπεριφοράς, το οποίο ίδρυσε (η εναλλακτική λύση αποφυγής του αναμορφωτηρίου), έχει προκαλέσει το ενδιαφέρον τουλάχιστον μίας γυναίκας, της Εύας (η Maja Ostaszewska), όμως ο ‘Ανταμ την απορρίπτει ευγενικά, όχι μόνο για τον προφανή λόγο- είναι κληρικός κι έχει ορκιστεί αποχή απ΄το σεξ. Ο αφανής και καλοκρυμμένος λόγος είναι η ομοφυλοφιλία του.
Η ταινία της Malgoska Szumoswska W…IMIE/IN THE NAME OF μπορεί να χαρακτηριστεί gay δράμα αλλά ο χαρακτηρισμός είναι ελλιπής, διότι είναι πολλά περισσότερα. Αυτό που ένιωσα εγώ να υφέρπει σε κάθε πλάνο της, ήταν η δίψα των ανθρώπων για αγάπη/ αποδοχή, ασχέτως φύλου και σεξουαλικού προσανατολισμού. Δεν σπαράσσεται εσωτερικά, μόνο η παγιδευμένη στο ξενέρωτο, πληκτικό πολωνικό χωριό Εύα, αλλά και ο νεαρος, πανέμορφος Λούκας Χάμπτι με τον διανοητικά καθυστερημένο αδελφό.
Η ταινία της Szumoswska θα ήταν βαρετή ίσως, ακόμη κι αν αφορά “αποκλίνοντα” έρωτα, αν είχε άλλους πρωταγωνιστές. Το δίδυμο όμως των Andrzej Chyra- Mateusz Kosciukewicz είναι εξαιρετικό. Σχεδόν παρακαλάς να “συμβεί κάτι μεταξύ τους” γιατί υπάρχει φοβερή χημεία ανάμεσά τους με άκρως επιτυχή αποτελέσματα. Σημειώστε πως ο πανέμορφος 28χρονος Kosciukewicz είναι σύζυγος της σκηνοθέτιδος ήδη απ΄το 2012 και φαινόταν πολύ άνετος στην gay ερωτική σκηνή. Η μεγάλη γοητεία των δύο πρωταγωνιστών, η σπαρακτική ερμηνεία του υπέροχου Chyra (φοβερή η σκηνή όπου ο Άνταμ τύφλα στο μεθύσι λέει την ατάκα: «εσύ ποιόν αγκαλιάζεις; Έχεις κάποιον ν’ αγκαλιάζεις;» κάνουν την ταινία εξαιρετικά ύπουλη σε ό, τι αφορά την επίδρασή της στον ψυχισμό του θεατή. Βρήκα τρομερά ενδιαφέρον το ότι δεν είναι σαφές αν παίρνει θέση απέναντι στο πρόβλημα των “σεξουαλικών σκανδάλων” που έχουν αποκαλυφθεί κατά καιρούς στους κόλπους της Καθολικής Εκκλησίας.
Η ταινία, ενώ αφορά ζήτημα που, τουλάχιστον για το ελληνικό Ποινικό Δίκαιο, αποτελεί κολάσιμη συμπεριφορά (εννοώ το θέμα σεξουαλικής επαφής με ανήλικο-οι νεαροί είναι έφηβοι, πόσο ακριβώς δεν δηλώνεται ) δεν φαίνεται να καταδικάζει τη σχέση του ιερέα Άνταμ με τον Λούκας, τον πανέμορφο, συνεσταλμένο, απομονωμένο νεαρούλη, ίσως επειδή δεν υπάρχει εξαναγκασμός, αλλά ό,τι συμβαίνει γίνεται με τη συναίνεσή του.
Υπάρχει σαφώς μια διάχυτη αίσθηση ότι αυτό που θέλει ο Άνταμ είναι απαγορευμένο κοινωνικά, κι εχει συνέπειες, αλλά η αντιμετώπισή του απ΄τους ανωτέρους του είναι μάλλον ήπια και διακριτική. Ο ίδιος βέβαια κάθε άλλο παρά ως ήπια την εκλαμβάνει. Δεν ξέρω πως θα είχε παρουσιάσει μια ανάλογη περίπτωση ερωτικής επαφής μεταξύ κληρικού και κοπέλας έφηβης, η Szumowska. Σαφώς και η επικινδυνότητα που ενυπάρχει σε σχέσεις εξουσίας (ο κληρικός φροντίζει/διδάσκει εφήβους) μεγεθύνεται σε ομοφυλοφιλικά πλαίσια γιατί οι απαγορεύσεις /φόβος εισπράττονται εις διπλούν. Θεωρώ όμως ότι στη συγκεκριμένη περίπτωση του έρωτα μεταξύ ανδρών υπάρχει τόση άφατη τρυφερότητα, απελπισία και ανάγκη να ουρλιάξει κανείς τη θεμελιώδη ανάγκη του για αγάπη, που το φύλο υποχωρεί, περνάει σε δεύτερη μοίρα.
Η εξομολόγηση του Άνταμ στην αδελφή του, είναι εξομολόγηση ενός ανθρώπου που υποφέρει σιωπηλά επειδή δεν μπορεί να εκφράσει ανοιχτά τη σεξουαλική του προτίμηση. Αυτό όμως, δεν αφορά μόνο τον ομοφυλόφιλο, αφορά ίσως και τον ετεροφυλόφιλο, αν έχει “περίεργες” ή ανορθόδοξες” ερωτικές προτιμήσεις. Το φινάλε με προβλημάτισε πολύ και το θεωρώ αρκετά ομιχλώδες.
Ο Λούκας κοιτάζει προς τον θεατή, ντυμένος τη στολή των μαθητευόμενων ( ; ) κληρικών. Έχει προηγηθεί (πόσο καιρό πριν , δεν προσδιορίζεται ) το ερωτικό του σμίξιμο με τον Άνταμ (ο οποίος, επίσης δεν γνωρίζουμε τι απέγινε). Ο κακοπροαίρετος ή βιαστικός θεατής ίσως σκεφτεί “α! έγινε παπάς επειδή είναι αδελφή, για να μπορεί να αποφεύγει τις γυναίκες χωρίς να κινεί υποψίες” κάτι το οποίο δεν βρίσκω και τόσο αβάσιμο, δεδομένων όσων προηγήθηκαν. Σαν να μας λέει ότι οι άνδρες ιερείς είναι κρυπτο-ομοφυλόφιλοι κι έγιναν κληρικοί για να μπορούν ανενόχλητοι να επιδίδονται στο πάθος τους.
Όποια ερμηνεία κι αν δώσει κανείς, η ουσία της ταινίας βρίσκεται στην ερώτηση που έκανε ο Άνταμ στην αδελφή του, για να εισπράξει μια εντελώς ξενέρωτη και ΜΗ ανακουφιστική απάντηση, και στο τι σκαρφίζεται ο άνθρωπος προκειμένου να κρυφτεί απ΄τις βαθύτερες, ζωτικές και βασανιστικές επιθυμίες του.
Αλίμονο στους “πεινώντες”.
