Γυναίκες πίσω από τις κάμερες

Ημέρα της γυναίκας η 8η Μαρτίου, αλλά στο σινεμά οι γυναίκες παλεύουν να πάρουν τη θέση του σκηνοθέτη και ιδιαίτερα σε μεγάλες παραγωγές.

Όταν πρόσφατα η Λένα Ντάνχαμ παρέλαβε δύο Χρυσές Σφαίρες για την επιτυχημένη τηλεοπτική της σειρά Girls, δήλωσε: «Αυτό είναι για κάθε γυναίκα που αισθάνθηκε ότι δεν υπάρχει χώρος γι’ αυτήν».

Το Κέντρο Μελέτης Γυναικών στον Κινηματογράφο και την Τηλεόραση του Πανεπιστημίου του Σαν Ντιέγκο, βρήκε σε έρευνά του ότι από τις 250 ταινίες με το μεγαλύτερο box office στο Χόλιγουντ το 2012, μόλις το 9% ήταν σκηνοθετημένο από γυναίκες.

Παρά το χαμηλό ποσοστό, σημειώθηκε αύξηση 4%, σε σχέση με το ποσοστό του 2011.

Σύμφωνα με την έρευνα, οι γυναίκες αποτελούν το 18% των σκηνοθετών, παραγωγών, σεναριογράφων και μοντέρ στο Χόλιγουντ, ενώ έδειξε πως θεωρείται πιθανότερο να ασχοληθούν με το ντοκιμαντέρ, τις δραματικές ταινίες ή τις ταινίες κινουμένων σχεδίων.

Στο ανεξάρτητο σινεμά οι γυναίκες τα πάνε καλύτερα. Σύμφωνα με στοιχεία από το Φεστιβάλ του Σάντανς, τα τελευταία δέκα χρόνια οι γυναίκες αποτελούν το 29,8% των περίπου 11.000 κινηματογραφιστών.

Παρά το ότι είναι λίγες, εμείς επιλέγουμε 20 γυναίκες σκηνοθέτιδες, ρίχνοντας μια ματιά στο έργο τους.

Μαρζάν Σατραπί  

Κομίστρια, συγγραφέας και εσχάτως σκηνοθέτις, η Μαρζάν Σατραπί είναι ένα πολυτάλαντο πλάσμα. Μαζί με τον Βενσάν Παρονό συνσκηνοθέτισαν τα Persepolisκαι Κοτόπουλο με Δαμάσκηνα, ενώ συμμετέχει στις σπονδυλωτές ταινίες The Prophet και Tales from the Hanging Head.

Άντρεα Άρνολντ  

Αποτελεί μία από τις σημαντικότερες σκηνοθέτιδες του σύγχρονου σινεμά. Η Βρετανίδα Άντρεα Άρνολντ γύρισε την πρώτη της μεγάλου μήκους ταινία Red Road το 2006, προσελκύοντας τα βλέμματα. Το Fish Tankαπέσπασε εξαιρετικές κριτικές, ενώ η δική της εκδοχή για τα ανεμοδαρμένα ύψη ήταν βρώμικη και ρεαλιστική.

Κάθριν Μπίγκελοου

Ήταν η πρώτη γυναίκα σκηνοθέτις που απέσπασε βραβείο Όσκαρ. Hπρώην κυρία Τζέιμς Κάμερον δεν έμεινε στη σκιά του συζύγου της. Αντίθετα ξεχώρισε, τόσο με το StrangeDaysτο 1995, όσο και με το The Hurt Lockerτο 2008. Επιτυχία σημείωσε και η ταινία της για τον Μπιν Λάντεν με τίτλο Zero Dark Thirty.

 

Τζούλι Τέιμορ

Οι εικόνες στις ταινίες της Τζούλι Τέιμορ είναι εξαιρετικής ομορφιάς. Η σκηνοθέτης γεννήθηκε στη Μασσαχουσέτη και είναι υπεύθυνη για ταινίες όπως η Frida, το μιούζικαλ με τα τραγούδια των Μπιτλς Across the Universe (2007) και πιο πρόσφατα το Tempest με την Έλεν Μίρεν.

Σοφία Κόπολα

Στο Αυτόχειρες Παρθένοι αποκάλυψε ότι το κληρονόμησε το ταλέντο του μπαμπά της, Φράνσις Φορντ Κόπολα. Η μεγάλη επιτυχία ήρθε με το εξαιρετικό Χαμένοι στη Μετάφραση. Ακολούθησε η μάλλον αδιάφορη Μαρία Αντουανέτα, ενώ επανήλθε δριμύτερη με το Somewhere. Η επόμενη ταινία της έχει τίτλο The Bling Ringκαι αποτελεί πραγματική ιστορία για μια παρέα νεαρών που χρησιμοποιεί το Διαδίκτυο για να ανακαλύψει τα σπίτια διασημοτήτων. Για πρωταγωνίστριες επιλέγει πάλι την Κίρστεν Ντανστ και την Έμμα Γουότσον.

Τζέιν Κάμπιον

HΤζέιν Κάμπιον γεννήθηκε στη Νέα Ζηλανδία. Κατάφερε να κατακτήσει το παγκόσμιο κινηματογραφικό στερέωμα με τα Μαθήματα Πιάνου. Έγινε η πρώτη γυναίκα σκηνοθέτις που κέρδισε Χρυσό Φοίνικα στις Κάννες. Τη μεγάλη της επιτυχία ακολούθησαν το μάλλον αδιάφορο Πορτραίτο μιας Κυρίας, το προκλητικό In the Cutκαι το ενδιαφέρον Bright Star.

Σάρα Πόλεϊ

Τη γνωρίσαμε ως ηθοποιό, αλλά τα τελευταία χρόνια έχει στραφεί στη σκηνοθεσία. Ξεχώρισε με το Υστερόγραφο μιας Σχέσης (2006), συνέχισε με την ταινία Το δικό μας Βαλς (2011), ενώ το 2012 είδαμε στις αίθουσες το ντοκιμαντέρ Ιστορίες της Ζωής Μας.

Μίρα Ναΐρ

Μία πολύ σημαντική σκηνοθέτις. Η Μίρα Ναΐρ έχει σκηνοθετήσει ταινίες όπως τα  Salaam Bombay (1988) και Monsoon Wedding  (2001), τα οποία προτάθηκαν και έλαβαν πολλά σημαντικά βραβεία. Η επόμενη ταινία της είναι το The Reluctant  Fundamentalist με τους Κέιτ Χάντσον, Λιβ Σράιμπερ και Κίφερ Σάδερλαντ.

Νόρα Έφρον

Γνωστή για τις ρομαντικές της κομεντί, η Νόρα Έφρον έχει υπογράψει μεγάλες επιτυχίες. Ως σεναριογράφος υπήρξε υπεύθυνη για το Όταν ο Χάρι γνώρισε τη Σάλι, ενώ σκηνοθέτησε το Άγρυπνος στο Σιάτλ, το Έχετε Μήνυμα στον Υπολογιστή σας και το Τζούλι και Τζούλια, ανάμεσα σε άλλα. Το τελευταίο υπήρξε και η τελευταία της ταινία πριν από τον θάνατό της.

Αν Φλέτσερ

Τις ταινίες της τίς βλέπεις αγκαλιά με την κουβέρτα. Η Αν Φλέτσερ εξειδικεύεται στις ρομαντικές κομεντί. Έχει σκηνοθετήσει την Πρόταση με τη Σάντρα Μπούλοκ και το 27 Dresses πριν από αυτό. Τώρα ετοιμάζει τη Μαγεμένη 2 με την Έιμι Άνταμς, ενώ σύντομα θα δούμε στις αίθουσες το The Guilt Trip με την Μπάρμπρα Στράιζαντ και τον Σεθ Ρόγκεν.

Σάλι Πότερ

Σκηνοθέτις του Ορλάντο με την Τίλντα Σουίντον, η Σάλι Πότερ υπηρετεί πιστά τη σκηνοθεσία. Έχει σκηνοθετήσει, μεταξύ άλλων, τα: The Tango Lessons, The Man Who Cried, Rage, και το πρόσφατο Ginger and Rosa.

Ανίες Βάρντα

Είναι μία από τις σημαντικότερες γυναίκες σκηνοθέτιδες. Η Βαρντά σπούδασε στη Σορβόννη και στο Λούβρο και για χρόνια ήταν η επίσημη φωτογράφος του Εθνικού Λαϊκού Θεάτρου στη Γαλλία. Το 1961 γυρίζει την ταινία Κλεό 5-7, η οποία την έκανε γνωστή σε παγκόσμιο επίπεδο. Η Βάρντα έχει εκφράσει τη γαλλική Νουβέλ Βαγκ και έχει γυρίσει σπουδαία ντοκιμαντέρ και ταινίες μυθοπλασίας. Ανάμεσα τους τα Δυο ώρες στη ζωή μιας γυναίκας, L’une chante, l’autre pas ή το Δίχως στέγη, δίχως νόμο. Το 2008 γυρίζει την αυτοβιογραφική ταινία Οι παραλίες της ζωής μου.

Λόνε Σέρφιγκ

Η Λόνε Σέρφιγκ γύρισε αρκετές ταινίες στη Δανία πριν περάσει στις αγγλόφωνες παραγωγές. Το Ο Γουίλμπουρ θέλει να πεθάνει εντυπωσίασε, ενώ το Μια Κάποια Εκπαίδευση απέσπασε εξαιρετικές κριτικές και βραβεία. Το Μία Ημέρα είναι μια κάπως πιο συμβατική ταινία, παρ’ όλα αυτά η Σέρφινγκ παραμένει εξαιρετική στο να κινηματογραφεί απλές, ανθρώπινες ιστορίες.

Σαμ Τέιλορ Γουντ

Η σύντροφος του Άαρον Τζόνσον (και αρκετά χρόνια μεγαλύτερή του) είναι υπεύθυνη για το πολύ ενδιαφέρον Nowhere Boy. Από τότε περιμένουμε την επόμενη ταινία της.

Λίσα Τσολοντένκο

Πριν από την ταινία Τα Παιδιά είναι Εντάξει που την εκτόξευσαν στο παγκόσμιο κινηματογραφικό στερέωμα, η Λίσα Τσολοντένκο είχε διακριθεί για το High Art, το οποίο είχε προβληθεί στο Δεκαπενθήμερο των Σκηνοθετών στις Κάννες. Στο ίδιο τμήμα προβλήθηκε και η επόμενη ταινία της Laurel Canyon με τη Φράνσις ΜακΝτόρμαντ.

Λιν Ράμσεϊ

Το σινεμά της Λιν Ράμσεϊ το διακρίνει το θάρρος. Η σκηνοθέτης εντυπωσίασε με το Morvern Callar, καθώς και με το Πρέπει Να Μιλήσουμε για τον Κέβιν, ταινία που απέσπασε σειρά βραβείων, κυρίως για την ερμηνεία της Τίλντα Σουίντον. Το επόμενο πρότζεκτ της θα είναι μάλλον το JaneGotAGunμε τη Νάταλι Πόρτμαν. Σε αυτό η Πόρτμαν θα ερμηνεύσει μια γυναίκα που όταν ο σύζυγός της επιστρέφει πληγωμένος σπίτι, θα κληθεί να ζητήσει βοήθεια από έναν πρώην εραστή για να υπερασπιστεί τη φάρμα της και τα παιδιά της από τη συμμορία του συζύγου της.

Ντέμπρα Γκράνικ

Μόλις δύο ταινίες μεγάλου μήκους έχει σκηνοθετήσει η Ντέμπρα Γκράνικ και ήδη θεωρείται ιδιαίτερα ανερχόμενη και ικανή να αποσπάσει δυνατές ερμηνείες από τις πρωταγωνίστριές της. Ο λόγος για τα Down to the Bone με τη Βέρα Φαρμίγκα που κέρδισε βραβείο σκηνοθεσίας στο Σάντανς και το Winter’s Boneπου εκτόξευσε την καριέρα της Τζένιφερ Λόρενς.

Λουκρέτσια Μαρτέλ

Σημαντική εκπρόσωπος του σινεμά της Αργεντινής, η Λουκρέτσια Μαρέλ έχει εντυπωσιάσει με τις ταινίες της The Swamp (2001), The Holy Girl (2004) και The Headless Woman(2008).

Σουζάν Μπίερ

Η ταινία της Ίσως, Αύριο κέρδισε Όσκαρ καλύτερης ξενόγλωσσης ταινίας. Η Δανή σκηνοθέτης Σουζάν Μπίερ είχε προλάβει ήδη να εντυπωσιάσει με τα Brothers, Μετά τον Γάμο και Ουκ Επιθυμήσεις την Γυναίκα του Πλησίον σου. Η επόμενη ταινία της Love is All You Need είχε πρωταγωνιστή τον Πιρς Μπρόσναν, ενώ ετοιμάζει ήδη και το Serena που εκτυλίσσεται στη Βόρεια Καρολίνα της οικονομικής ύφεσης της δεκαετίας του 1930. Στην ταινία πρωταγωνιστούν οι Τζένιφερ Λόρενς, Μπράντλεϊ Κούπερ και Ρις Ίφανς.

Γκίλιαν Άρμστρονγκ  

Αν και έχει αρκετά χρόνια να κάνει καλή ταινία, η Αυστραλή Γκίλιαν Άρμστρονγκ ήταν μία από τις σημαντικότερες γυναίκες σκηνοθέτιδες και οι ταινίες της σημείωναν μεγάλη επιτυχία. Είναι γνωστή για τις ταινίες Μικρές Κυρίες (1994), Όσκαρ και Λουσίντα (1997), Σάρλοτ Γκρέι (2001). Επόμενη ταινία της το The Great με πρωταγωνίστρια την Ανέτ Μπένινγκ.

Ανιέσκα Χόλαντ

Η Ανιέσκα Χόλαντ γεννήθηκε στη Βαρσοβία. Η φιλμογραφία της περιλαμβάνει πολυβραβευμένες ταινίες. Έχει σκηνοθετήσει τα Europa, Europa (1990), Μυστικός Κήπος (1993), Καταραμένη Σχέση (1996), Το Τρίτο Θαύμα (1999). Αυτή τη στιγμή σκηνοθετεί μια ταινία με τίτλο The American Heart.

Λένι Ρίφενσταλ

Με τον Θρίαµβο της θέλησης (1934) και το Ολύµπια (1938), η Λένι Ρίφενσταλ θα γινόταν μισητή, καθώς θα υμνούσε την αισθητική του ναζισμού. Ταυτόχρονα, όμως, θα έµενε στην ιστορία της 7ης Τέχνης ως κορυφαία δηµιουργός.

Μιράντα Τζουλάι

Η Μιράντα Τζουλάι είναι ένα πλάσμα ταλαντούχο. Καλλιτέχνις, συγγραφέας, σκηνοθέτης, είναι υπεύθυνη για το Εγώ Εσύ και Όλοι οι Γνωστοί. Δυστυχώς, το The Future δεν απέσπασε και τόσο καλές κριτικές.

Αθηνά Ραχήλ Τσαγγάρη

Αλλά και στην Ελλάδα οι γυναίκες δημιουργοί ξεχωρίζουν. Η  Κατερίνα Ευαγγελάκου –και πρόεδρος της ΕΑΚ πλέον-, η Πένυ Παναγιωτοπούλου (Δύσκολοι αποχαιρετισμοί: Ο μπαμπάς μου), η Στέλλα Θεοδωράκη (Παρά λίγο, παρά πόντο, παρά τρίχα), αλλά και η Αντουανέτα Αγγελίδη, η Κωνσταντίνα Βούλγαρη, η Λάγια Γιούργου έχουν ασχοληθεί με το σινεμά με μεγάλη επιτυχία. Και φυσικά η Αθηνά Ραχήλ Τσαγγάρη της οποίας το Attenberg γύρισε τα Φεστιβάλ και απέσπασε πλήθος βραβείων και θετικών σχολίων. Η σκηνοθέτις της ταινίας Η Διαρκής Αναχώρηση της Πέτρα Γκόινγκ ετοίμασε το πολύ ιδιαίτερο The Capsule.

Όλγα Μαλέα

Μία από τις γνωστότερες ελληνίδες σκηνοθέτιδες. Η Όλγα Μαλέα ήταν γνωστή για τις ιδιαίτερες ρομαντικές κομεντί και κωμωδίες της, μέχρι που αποφάσισε να ασχοληθεί με το… θρίλερ. Ο Οργασμός της Αγελάδας, Η διακριτική γοητεία των αρσενικών, Ριζότο, Λουκουμάδες με μέλι, Πρώτη Φορά Νονός ανήκουν κατά κάποιο τρόπο στην πρώτη της περίοδο. Σύντομα έρχεται στις αίθουσες η Μαντζουράνα, ένα ψυχολογικό θρίλερ.