Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Λοκάρνο: Συνέντευξη με τη βραβευμένη Δήμητρα Βλαγκοπούλου

Ανταπόκριση: M.G.Vagenas

Η Δήμητρα Βλαγκοπούλου τιμήθηκε το Σάββατο 12 Αυγούστου με το βραβείο καλύτερης ερμηνείας του φεστιβάλ του Λοκάρνο για τον ρόλο της Κάλια στην ταινία της Σοφίας Έξαρχου Animal, που παρουσιάστηκε σε παγκόσμια πρεμιέρα στο διεθνές διαγωνιστικό τμήμα της εκδήλωσης. Εν μέσω θερμών χειροκροτημάτων του κοινού η Δήμητρα Βλαγκοπούλου παρέλαβε το πολυπόθητο  Pardo d’Oro  από τα χέρια του γάλου ηθοποιού και προέδρου της κριτικής επιτροπής Lambert Wilson, ένα σημαντικό βραβείο που επάξια επισφραγίζει την βαθιά συγκινητική, γεμάτη ενέργεια και ευαισθησία ερμηνεία της.

Η Δήμητρα Βλαγκοπούλου κατάφερε να δημιουργήσει έναν χαρακτήρα δυναμικό και γενναιόδωρο αλλά εύθραυστο και πονεμένο συγχρόνως. Ο τρόπος με τον οποίο ζωντανεύει την φιγούρα της Κάλιας, μιας 35χρονης γυναίκας που εργάζεται εδώ και πολλά χρόνια ως animateur σε διάφορα all-inclusive ξενοδοχεία Β κατηγορίας, θα μείνει χαραγμένος στις καρδιές και στην μνήμη των θεατών. H ηθοποιός πετυχαίνει μια αξιοθαύμαστη ισορροπία ανάμεσα σε μια  εξαιρετικά απαιτητική σωματική ερμηνεία – η Κάλια χορεύει, τραγουδάει και «τα δίνει όλα» – και μια ευρεία γκάμα συναισθημάτων που εκφράζει μέσα από κάθε πτυχή του προσώπου της. Η χάρη της, το παιχνιδιάρικο και συνάμα μελαγχολικό της βλέμμα μας θυμίζουν την νεαρή Giuglietta Masina στο La Strada ή το Le notti di Cabiria του Federico Fellini.

Για όσους είδαν την ταινία στο Λοκάρνο, το βραβείο αυτό ήταν αμέσως προφανές.

Είχα τη μεγάλη χαρά να συναντήσω και να συνομιλήσω με την ηθοποιό ακριβώς μετά την τελετή βράβευσής της στο Λοκάρνο. Mε μεγάλη απλότητα και ευγένεια δέχτηκε να μου μιλήσει  σε ένα καφέ της περίφημης Piazza Grande, με τη συγκίνησή της να είναι ακόμα νωπή από το ωραίο βραβείο που έλαβε και ενώ το κινητό της είχε κατακλυστεί από συγχαρητήρια μηνύματα από την Ελλάδα. 

Ποιες ήτανε οι πρώτες σας εντυπώσεις από την πρεμιέρα του Animal στο Φεστιβάλ του Λοκάρνο, πριν από εννέα μέρες;

Σε αυτές τις λίγες ημέρες στις οποίες προβλήθηκε οι ταινία στο Φεστιβάλ του Λοκάρνο το πρόγραμμα ήταν εντατικό. Η πρώτη φορά που η ταινία προβλήθηκε στο FEVI, στην μεγάλη οθόνη μπροστά στους θεατές, αυτή η πρώτη συνάντηση ήταν συγκλονιστική, μια πολύ ωραία εμπειρία, εγώ έτσι την βλέπω. Πραγματικά αισθανόμουνα τους ανθρώπους που ήταν εκεί και ένιωσα ότι το κοινό είχε συνδεθεί με αυτό που έβλεπε και αυτό που συνέβαινε. Αισθανθήκαμε όλοι μας την πολύ θερμή υποδοχή που είχε το Animal  και από τις συζητήσεις που έγιναν μετά από την προβολή, και από τις αντιδράσεις του κόσμου που είχε συγκινηθεί και τον είχε αγγίξει πραγματικά η ταινία της Σοφίας και το θέμα της.

Το βραβείο ήταν μια έκπληξη;

Πάντα χαίρεσαι όταν έρχεται μια ανταμοιβή, αλλά στην πραγματικότητα δεν λυπάσαι αν δεν έρθει το βραβείο όταν έχεις αισθανθεί την επιβράβευση από το κοινό. Η μεγαλύτερη επιβράβευση για τον κινηματογράφο στην ουσία είναι αυτή: το να μιλήσει μια ταινία και να επικοινωνήσει με τους θεατές. Το μεγαλύτερο βραβείο το πήρε αμέσως η ταινία, φεύγοντας από δω την Τρίτη, ήταν σαν να το έχουμε εισπράξει αυτό. Επίσης ήταν μεγάλη χαρά που ξεκίνησε το Animal από το φεστιβάλ του Λοκάρνο. Ήταν μια πάρα πολύ ωραία αρχή και τα επόμενα, που πιστεύω πως θα έρθουν, θα είναι επίσης καλά. Την πιστεύω πολύ αυτή την ταινία! Βέβαια ευχόμουνα να κερδίσει και κάποιο βραβείο, οποίο και να ήταν αυτό ανήκει στην ταινία, ανήκει σε όλους και φυσικά πρωτίστως στη Σόφια, στην δημιουργό που είχε αυτό το όραμα, έκανε μία συγκλονιστική δουλειά και ενέπνευσε όλους μας. Προσωπικά βίωσα αυτές τις τελευταίες μέρες σε μια αναμονή χαλαρή, ευχάριστη, χωρίς άγχος, μόνο με χαρά. Δεν φανταζόμουνα ότι θα έπρεπε να γυρίσω πάλι, εσπευσμένα στην Ελβετία για να παραλάβω αυτό το βραβείο!

Φαντάζομαι πόσο θα έχουν χαρεί όλοι οι δικοί σου άνθρωποι στην Ελλάδα, αυτή την στιγμή…

Βέβαια έχουν χαρεί όλοι, όμως δεν έχουν έχουνε δει την ταινία ακόμα. Προσπαθώ να μοιραστώ αυτή τη χαρά, αλλά δεν είναι τόσο εύκολο, γιατί μόνο όταν την έχεις δει, τότε συνδέεσαι πραγματικά και μπορείς να μοιραστείς τη χαρά.

Αυτή είναι η δεύτερη συνεργασία σου με την Σοφία Εξάρχου μετά από το Παρκ (2016). Πόσο διαφορετική ήτανε η προετοιμασία και η δουλεία σου για το Αnimal σε σχέση με αυτή την προγενέστερη εμπειρία;

Η διαφορά ήταν μεγάλη για μένα γιατί είχα έναν άλλο ρόλο στα χέρια μου. Το ότι έχουμε ξαναδουλέψει μαζί θεωρώ ότι ήταν καθοριστικό στο να διανύσουμε αυτή την διαδρομή και να πάμε ακόμα πιο μακριά, γιατί είχαμε πολύ μεγαλύτερη εμπιστοσύνη μεταξύ μας, οπότε μπορούσαμε να πάρουμε και μεγαλύτερο ρίσκο, να βουτήξουμε ακόμα πιο βαθιά χωρίς φόβο και στηρίζοντας η μια την άλλη με απόλυτη πίστη. Για μένα πραγματικά ήταν ένα δώρο το ότι μου εμπιστεύθηκε αυτό τον χαρακτήρα, γιατί ακριβώς δεν είναι ένας χαρακτήρας που ιδιοσυγκρασιακά ταιριάζει με την προσωπικότητά μου και όντως αυτό είναι τελικά κάτι που θέλει κανείς να παίξει, δηλαδή ρόλους και χαρακτήρες πολύ διαφορετικούς, που του επιτρέπουν να ζήσει ζωές που δεν θυμίζουν τον εαυτό του. Η Σοφία με τίμησε πραγματικά δίνοντάς μου έναν τέτοιο ρόλο, γιατί σε αυτόν υπήρξε πρόκληση και για μένα σαν ηθοποιό να ανακαλύψω πράγματα και να πάω σε περιοχές που δεν μου είναι οικείες, σε αχαρτογράφητα νερά, να σκάψω πιο βαθιά μέσα μου. Από την πρώτη στιγμή που διάβασα το σενάριο της και είδα αυτό τον χαρακτήρα ήθελα να τον παίξω. Ο τρόπος που δουλέψαμε με την Σοφία, ακόμα κι αυτόν τον εξερευνήσαμε εκ νέου και τον διαπραγματευτήκαμε γιατί όντως θέλαμε να πάμε ακόμα πιο μακριά μαζί απ’ ότι με το Παρκ. Η Σοφία είμαι φοβερά γενναιόδωρη σκηνοθέτης, επιτρέπει στους ηθοποιούς της και σε όλους τους συνεργάτες της να υπάρξουν και σαν αυτόνομοι καλλιτέχνες μέσα στο δικό της καλλιτεχνικό έργο. Και αυτό δεν είναι δεδομένο. Για αυτό ακριβώς την ευχαριστώ πάρα πολύ, γιατί μου επέτρεψε να βάλω και ένα δικό μου κομμάτι μέσα στο δικό της χαρακτήρα, σε αυτόν τον χαρακτήρα που η ίδια γέννησε, έγραψε και οραματίστηκε.

Και εγώ το ένιωσα αυτό σαν θεατής τόσο με τον χαρακτήρα της Κάλιας όσο και με τους υπόλοιπους χαρακτήρες που συνθέτουν το γκρουπ των animateurs στην ταινία. Οι ερμηνείες είναι τόσο πηγαίες και αυθεντικές, που θα μπορούσε κάνεις να πιστέψει ότι βλέπει ντοκυμαντέρ.

Ωστόσο, δεν είναι! Είναι αυτό ακριβώς που έλεγα και πριν, η Σοφία επιτρέπει στην προσωπικότητα του καθενός να υπάρξει, να έχει υπόσταση, τον εμπιστεύεται και του δίνει αυτή τον χώρο. Όταν βάζεις κάτι προσωπικό μέσα σε ένα ρόλο, αυτό αντανακλά την αλήθεια, σε αυτό ακριβώς νομίζω πως βρίσκεται και το κομμάτι της επιτυχίας και της δικής μου ερμηνείας. Την επιτυχία την οφείλω σε αυτό.

O ρόλος της Κάλιας είναι πολυσύνθετος και ιδιαίτερα απαιτητικός όχι μόνο στο υποκριτικό κομμάτι αλλά και σε όλες τις χορευτικές σκηνές που πρέπει να εκτελέσει. Θα μπορούσατε να μου μιλήσετε για την καλλιτεχνική σας πορεία;

Είχα ξεκινήσει τις σπουδές μου για να γίνω χορεύτρια – έχω τελειώσει την Κρατική Σχολή Χορού- ωστόσο, κάπως το θέατρο και η υποκριτική τέχνη με τράβηξαν πάρα πολύ και μετά συνέχισα τις σπουδές μου στη Δραματική Σχολή του Εθνικού οπότε από εκεί και έπειτα είμαι ηθοποιός, απλά σίγουρα όλη η προηγούμενη διαδρομή και η επαφή μου με την τέχνη του χορού με έχει βοηθήσει πολλές φορές και σε ρόλους που απαιτούν ένα σώμα παρόν, δυνατό ή με μεγαλύτερες σωματικές απαιτήσεις – ικανότητες. Το σώμα είναι πραγματικά ένα σημαντικό εργαλείο για τον συγκεκριμένο χαρακτήρα. Το σώμα επίσης αφηγείται μια δική του ιστορία και η αλήθεια είναι ότι όταν πράγματα έχουν καταγραφεί στο σώμα μας σαν εμπειρίες, το ίδιο το σώμα μπορεί να τα πει σε στιγμές που ο λόγος δεν επαρκεί. Το πάντρεμα της σωματικής υπόστασης αυτής της ηρωίδας και όλη η δουλειά που κάναμε στο υποκριτικό κομμάτι, νομίζω συνέθεσαν αυτόν τον πιο τρισδιάστατο χαρακτήρα.

Η πορεία που διανύει η Κάλια μέσα στην ταινία, όλη αυτή η ενέργεια που έχει στην αρχή και που σιγά, σιγά αρχίζει να θρυμματίζεται μέσα της, να φθίνει και να την εγκαταλείπει, είναι δοσμένη με πολύ ενσυναίσθηση.

Όλο αυτό διανύει σαν νήμα, εσωτερικά, το χαρακτήρα της Κάλιας με μια φοβερή αντίσταση που είχαμε δουλέψει πολύ προσεκτικά με τη Σοφία. Ήταν ένα πολύ ωραίο κομμάτι της έρευνας αυτού του χαρακτήρα, που τόσο σιγά και υποδόρια σπάει, έτσι ώστε να είναι κάτι απρόσμενο και για το κοινό. Νομίζω ότι οι θεατές μαζί με την Κάλια, ακολουθώντας την, βιώνουν την ίδια βραδυφλεγή εμπειρία αυτής της κατάρρευσης.

Λόγω των συμβάσεων της δραματουργίας είμαστε μαθημένοι να περιμένουμε ότι κάποια στιγμή κάτι τρανταχτό θα συμβεί στην πρωταγωνίστρια, όμως αυτή η αλλαγή γίνεται, όπως λέγατε, σιγά – σιγά μέσα της και δεν είναι άμεσα οφθαλμοφανής.

 Έτσι συμβαίνουν στην ζωή τα πράγματα, οι αλλαγές μέσα μας συνήθως δεν είναι απαραίτητα κάτι τρανταχτό, είναι εσωτερικές, τις βιώνουμε όλοι μέσα μας σαν μικρά, μικρά, κομμάτια, είναι μικρές ρωγμές. Τελικά όταν ένας άνθρωπος έχει μέσα του αυτές τις ρωγμές πραγματικά μέσα σε μία στιγμή, σχεδόν αναπάντεχα, μπορεί κάτι να τελειώσει.

Κάτι ανάλογο έλεγε και ο Κρένοντας μιλώντας στην Αντιγόνη: «Μα ξέρε πως τα πείσματα τα πιο σκληρά λυγίζουν, ακόμα ως κι αυτό τ’ ατσάλι που είναι ψημένο στη φωτιά μπορείς να το δεις να ραγίζει και να κόβεται στα δύο.»

Αυτός ο χαρακτήρας, πραγματικά, έτσι όπως τον φανταζόμασταν, αν ήταν υλικό θα ήταν φτιαγμένος σαν ατσάλι. Αυτό που αρχικά βλέπουμε στην Κάλια είναι ένας πάρα πολύ δυνατός χαρακτήρας, με σώμα, αντοχή και κέφι, κάτι αστείρευτο που δεν τελειώνει ποτέ. Όμως αυτός ο χαρακτήρας τελικά θα χαθεί, θα εξαϋλωθεί σαν κάτι εύθραυστο.

Ποια ήταν η μεγαλύτερη πρόκληση και δυσκολια για σένα σαν ερμηνεύτρια στο να ενσαρκώσεις αυτό τον τόσο πολυσύνθετο ρόλο;

 Η σκηνή που για μένα ήταν το κέντρο, η καρδιά της Κάλιας είναι η τελευταία της σκηνή, το τελευταίο καραόκε όπου χορεύει και ερμηνεύει το Yes Sir, I can Boogie, γιατί εκεί υπάρχει σε μια μεγάλη συμπύκνωση όλο αυτό που, στιγμή στην στιγμή, κομματάκι, κομματάκι χτίζεται κατά την διάρκεια της ταινίας. Δεν θα πω πως ήταν η σκηνή που φοβόμουν, αλλά ήταν η μεγαλύτερη πρόκληση για μένα κυρίως επειδή τη γυρίσαμε σχετικά νωρίς και δεν είχα ακόμα ζεσταθεί από το φορτίο όλων των άλλων σκηνών, όμως χάρη στην προετοιμασία που είχαμε κάνει, ένιωθα πραγματικά ότι ο χαρακτήρας της Κάλιας υπήρχε μέσα μου ακόμα και τόσο νωρίς στα γυρίσματα. Ένιωθα ότι θα την βρω, ότι θα την συναντήσω. Οπότε όταν ήρθε αυτή η σκηνή  και ένιωσα και από τη Σοφία και από την φωτογράφο και από όλους ότι την κατάφερα, από εκείνο το σημείο και μετά αισθάνθηκα ότι μπορώ γι’αυτόν το χαρακτήρα να παίξω ότι και να σκεφτεί η Σοφία γι’αυτήν. Ήξερα πως αναπνέει, ήξερα τα πάντα για αυτήν και ένιωθα πια δυνατή για να συνεχίσουμε.

Κρίνω ότι υπάρχει και μια άλλη δυσκολία, το γεγονός ότι ο χαρακτήρας της Κάλιας πρέπει να ενσωματωθεί με όλο το γκρουπ των animateurs που είναι, κατά κάποιο τρόπο, ο δεύτερος πρωταγωνιστής της ταινίας.

Το μεγαλύτερο στοίχημα και μια τεράστια επιτυχία ακόμα της Σοφίας είναι ότι κατάφερε και συνέθεσε αυτή την ομάδα των animateur που πραγματικά δημιουργεί το σύμπαν μέσα στο οποίο και ο καθένας ατομικά και η Kαλια και η Εύα θα ξεδιπλωθούν  στην πορεία της ταινίας. Αν δεν έχεις την ατμόσφαιρα, τους ανθρώπους που πλαισιώνουν αυτό τον κόσμο, δεν νομίζω πως μπορεί να υπάρξει μονάδα. Και μεταξύ μας δέσαμε πραγματικά, είναι όλοι εξαίρετοι καλλιτέχνες, ο καθένας στη δική του τέχνη, και τροφοδοτούσαν συνέχεια αυτό το όραμα. Ακολουθώντας έναν χαρακτήρα η ταινία μιλάει για κάτι πολύ μεγαλύτερο και εκεί πέρα είναι που η δύναμη που έχει το σύνολο είναι πάρα πολύ σημαντική. Για μένα ήταν πολύ βοηθητικό το να βρω τις συσχετίσεις με όλους και με τον καθένα ξεχωριστά και να αισθανθώ την ενέργεια όλου αυτού του συνόλου. Πραγματικά αφέθηκα σε αυτή την δυνατή ομάδα και θέλω να πιστεύω ότι και εγώ την στήριξα. Ο καθένας ξεχωριστά αντιλήφθηκε τόσο σε βάθος το σενάριο της Σοφίας, αυτό που πραγματικά ήθελε να πει, που ο καθένας μάς άφησε σε αυτή την ιστορία και κάτι ακόμα, προσωπικό, δικό του, εμπλουτίζοντας την ουσιαστικά.

Πέρα από τις επόμενες παρουσιάσεις του Animal σε διαφορά φεστιβάλ,  όπως τις επόμενες μέρες στο Sarajevo, ποια είναι τα επαγγελματικά σας project ?

Ναι, έχω κάποια project στο θέατρο, σε αυτό δηλαδή που κυρίως κάνω. Θα βρίσκομαι σε μια παράσταση για την οποία είμαι πολύ χαρούμενη πάνω στον Γλάρο του Άντον Τσέχωφ, σε σκηνοθεσία Δημήτρη Καρατζά. Οπότε και εκεί θα συναντηθώ με έναν σπουδαίο χαρακτήρα και είμαι σίγουρη ότι κάθε εμπειρία, ακόμα και ότι έζησα με αυτή την ταινία, κάπως θα εμπλουτίσουν και τα επόμενα πράγματα και θα συνδεθεί η Μίνα του Τσέχωφ ίσως και με ένα κομμάτι της Κάλιας που έγραψε η Σοφία Εξάρχου!