20ΦΝΘ: Όταν η φύση παραδίδει μαθήματα
Εξαιρετικά ενδιαφέρον το ντοκιμαντέρ «Τζέιν» (Jane) για τη ζωή της ευρευνήτριας Τζέιν Γκούντολ, το βρετανικό alter-ego της αμερικανίδας Ντάιαν Φόσεϊ (Γορίλες στην Ομίχλη), που εγκατέλειψε τη χώρα της για να ζήσει για χρόνια στην Αφρική μελετώντας τους χιμπατζήδες. Το ντοκιμαντέρ του National Geographic μάς αποκαλύπτει σπάνιο υλικό που θεωρούταν ως τώρα χαμένο, από τα πρώτα χρόνια της αποστολής της, αλλά και τη μετέπειτα ζωή της, όπως μας την αφηγείται η ίδια μπροστά στην κάμερα. Πριν την προβολή, η καλοστεκούμενη για την ηλικία της, 84χρονη πλέον Γκούντολ απεύθυνε χαιρετισμό στο κοινό του φεστιβάλ, μας είπε ότι θεωρεί ότι αυτό είναι το ντοκιμαντέρ που αποτυπώνει καλύτερα την ψυχοσύνθεση της και ανανέωσε το ραντεβού της για τον Δεκέμβριο του 2018 που θα επισκεφτεί ξανά τη χώρα μας.
Το ντοκιμαντέρ μάς δείχνει τον έντονο ρομαντισμό που διέκρινε την εποχή της μελέτης των μαϊμούδων, που αποτελούσε ακόμα αχαρτογράφητα νερά. Η Τζέιν ήταν η πρώτη που κατάφερε να κερδίσει την εμπιστοσύνη των ζώων και να τα πείσει να την προσεγγίσουν. Ο Τύπος την μίσησε, επειδή ήταν γυναίκα, την λάτρεψε παρομοιάζοντας την -και λόγω ονόματος- με τη Τζέιν του Ταρζάν, ίσως και χάρη στα ωραία πόδια της, όπως δηλώνει και η ίδια. Κατάφερε, πάντως, να στρέψει την προσοχή πάνω της και να κερδίσει χρηματοδοτήσεις που της επέτρεπαν να συνεχίσει τις μελέτες. Εκεί γνώρισε και τον πρώτο της άντρα, φωτογράφο. Μαζί κινηματογραφούσαν τα ζώα και αργότερα στο Σερενγκέτι, εκεί έζησε τα πρώτα χρόνια ο γιος της. Το ντοκιμαντέρ έχει ωραία ροή, ενδιαφέρουσα μουσική ακολουθία από Philip Glass, το μόνο σχετικά αχρείαστο είναι ίσως κάποια «National Geographic» κοντινά πλάνα εντόμων που επαναλαμβάνονται -θεωρώ άνευ λόγου- αρκετές φορές.
Έντονο οικολογικό μήνυμα, που μας καλεί σε ενδοσκόπηση, έχει το ντοκιμαντέρ της Σούζαν Κουσέρα «Στο Χθες του Αύριο» (Living in the Future’s Past). Με αφήγηση Τζεφ Μπρίτζες, ο οποίος πριν την προβολή έστειλε προσωπικό μήνυμα στο κοινό του Φεστιβάλ. To ντοκιμαντέρ της Κουσέρα, μέσα από υπέροχες εικόνες μάς καλεί να αναλογιστούμε το κακό που κάνουμε στον πλανήτη μας και να στραφούμε στο παρελθόν για να αναλογιστούμε πώς θέλουμε να είναι η ζωή μας στο μέλλον. Τι πλανήτη θέλουμε να έχουμε αύριο και σε τι περιβάλλον θέλουμε να ζήσουν τα παιδιά μας; Οι επιλογές του παρόντος διαρκούν μόνο μια στιγμή και μετά γίνονται αναπόσπαστο μέρος του παρελθόντος. Συχνά όμως το μέλλον μοιάζει απόμακρο και οι άνθρωποι θεωρούν ότι αργεί να έρθει. Έτσι όταν καλούνται να πάρουν μια απόφαση συχνά επιλέγουν την πιο βραχυχρόνια λύση και σπάνια έχουν ένα μακροχρόνιο πλάνο.
Η ανθρώπινη φύση λειτουργεί ως μονάδα και ως μονάδα θεωρεί ότι η μόλυνση που δημιουργεί, κάθε φορά που κάποιος βάζει μπροστά το αυτοκίνητο του για παράδειγμα, είναι απειροελάχιστη, συλλογικά όμως αν όλοι βάλουν ταυτόχρονα μπροστά το αυτοκίνητο τους, η ζημιά για το περιβάλλον είναι τεράστια. Διαφόρων ειδικοτήτων επιστήμονες, ερευνητές, κοινωνιολόγοι, ψυχολόγοι και πολιτικοί μιλούν με τρόπο γλαφυρό. Παρόλα αυτά, το ντοκιμαντέρ μένει αρκετά στη γενικότητα, θέλει περισσότερο να είναι τροφή για σκέψη για μία ζωή πιο κοντά στη φύση, παρά να προτείνει συγκεκριμένες πρακτικές λύσεις που μπορεί ο καθένας να ακολουθήσει στην καθημερινότητα του, για παράδειγμα να επιλέξει να πάει με το ποδήλατο αντί για αυτοκίνητο. Σημαντικές πηγές μόλυνσης που προέρχονται κυρίως από μεγάλες βιομηχανίες δεν θίγονται σχεδόν καθόλου, ενώ όταν ακούω τις ΗΠΑ να καλούν σε συνεργασία τις άλλες χώρες, είμαι δυστυχώς καχύποπτος για προθέσεις και τελικό αποτέλεσμα.
