23aiff: Ανασκόπηση Σαββάτου (30/9/2017)
Μεγάλη βραδιά η σαββατιάτικη για τις 23ες Νύχτες Πρεμιέρας, καθώς εκτός από ωραίες επιλογές ταινιών πραγματοποιήθηκε η τελετή λήξης του φεστιβάλ και ανακοινώθηκαν τα βραβεία των επιμέρους τμημάτων, διαγωνιστικού προγράμματος, μουσικού διαγωνιστικού, ελληνικών ταινιών μικρού μήκους και βραβείου κοινού. > Διαβάστε αναλυτικά εδώ. Μετά την απονομή ακολούθησε η προβολή της νέας ταινίας του Άκι Καουρισμάκι «Η Άλλη Όψη της Ελπίδας» και η βραδιά έκλεισε με πάρτι στον ανανεωμένο πολυχώρο των παλιών γραφείων του περιοδικού Ρομάντσο, όπου τη μουσική επιμελήθηκε ο καλεσμένος του φεστιβάλ Άντι ΜακΚλάσκι των OMD. Στις λοιπές προβολές της ημέρας ανάμεσα σε άλλα, ξεχώρισαν το ντοκιμαντέρ για τον πραγματικό Φρανκ Σέρπικο που ενέπνευσε την γνωστή ταινία και το ταϋλανδέζικο Pop Aye.
Η Άλλη Όψη της Ελπίδας
Σκηνοθεσία: Άκι Καουρισμάκι
Τρυφερή, αστεία και συγκινητική, η νέα ταινία του Άκι Καουρισμάκι έλαβε διθυραμβικές κριτικές στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Βερολίνου όπου προβλήθηκε -ο σκηνοθέτης απέσπασε μάλιστα Αργυρή Άρκτο Σκηνοθεσίας. Η ταινία αφηγείται την ιστορία ενός πρόσφυγα που φτάνει στην Φινλανδία και κάνει αίτηση ασύλου, ο οποίος συναντά έναν πρώην ιδιοκτήτη εστιατορίου και καλείται να εργαστεί στο νέο του εστιατόριο.
Με δόσεις χιούμορ που μερικές φορές παραπέμπουν στον σουρεαλισμό του έτερου Σκανδιναβού σκηνοθέτη Ρόι Άντερσον -αλλά πάντα με τον ανθρωπισμό του Καουρισμάκι-, η ταινία μιλά για τους τρόπους που οι άνθρωποι έρχονται κοντά, για την ανάγκη να βοηθάς τους συνανθρώπους σου, αλλά και για το μίσος και για τον ρατσισμό. Και το κάνει με έναν τρόπο ζεστό, γεμάτο χιούμορ, με σκηνές που συγκινούν και ταυτόχρονα κάνουν το κοινό να γελάσει.
Είναι σημαντικότατο το μήνυμα του Άκι Καουρισμάκι σε μια Ευρώπη που κλείνει τα σύνορά της, σε μια Ευρώπη που προσπαθεί να εμποδίσει τους πρόσφυγες να αναζητήσουν μια καλύτερη ζωή. «Στην πατρίδα μου ήμουν νοσοκόμος» λέει ο φίλος του Χαλίντ. «Όμως εδώ τα πτυχία μου δεν μετράνε» προσθέτει για να συμπληρώσει ότι κάνει δουλειές του ποδαριού για να βγάλει τα προς το ζην. Τον Καουρισμάκι δεν τον ενδιαφέρει η φιλοσοφία του μίσους, αλλά η φιλοσοφία της αγάπης και της κατανόησης. Και γι’ αυτό τοποθετεί ως κεντρικό ήρωά του τον Βίκστρεμ (Σακάρι Κουοσμάνεν από τους σταθερούς συνεργάτες του Καουρισμάκι), έναν άνθρωπο τραχύ, αλλά γεμάτο κατανόηση.
Αγγελική Στελλάκη
Φρανκ Σέρπικο (Frank Serpico)
Σκηνοθεσία: Αντόνιο Ντ’Αμπρόζιο
Συγκλονιστικό ντοκιμαντέρ για τον άνθρωπο που ενέπνευσε την διάσημη ταινία, του μυστικού αστυνομικού της δίωξης, που τόλμησε να τα βάλει με το κατεστημένο και να πολεμήσει τη διαφθορά στην αστυνομία. Ενός ονειροπόλου αστυνόμου-χίππι, που θεωρούσε δεδομένο ότι το αστυνομικό σώμα πρέπει να διακατέχεται από ηθικές αξίες και να έχει κύριο μέλημα να προστατεύει παρά να επιβάλλει αυστηρά και του νόμους. Πόσο κοντά ήταν άραγε ο πραγματικός Φρανκ Σέρπικο στην εικόνα που γνωρίζει ο πολύς κόσμος για αυτόν, μέσα από τη δυνατή ενσάρκωση του από τον Αλ Πατσίνο; Τι του συνέβη μετά τον πυροβολισμό του που παραλίγο να του κοστίσει τη ζωή του και πως ήταν η ζωή του μετά; Τελικά άλλαξε κάτι;
Μεγάλη επιτυχία του σκηνοθέτη να αντιμετωπίσει τόσο πολύπλευρα το θέμα του, με τόση λεπτομερή έρευνα. Αποτυπώνει υπέροχα την εποχή συνδυάζοντας αρχειακό υλικό, κλιπ από ταινίες, σύγχρονη αφήγηση και υπέροχη μουσική. Ξεκινά με το οικογενειακό υπόβαθρο του χαρακτήρα του, σε μια ιστορική αναδρομή στους Ιταλούς μετανάστες στις ΗΠΑ, για να περάσει σιγά σιγά στον ίδιο, τα πρώτα χρόνια στη σχολή, τη μετάθεση στη δίωξη. Ήταν άραγε ένας άνθρωπος που ήθελε να αλλάξει τον κόσμο ή ένας αντιδραστικός νέος που λειτουργούσε ως καρφί των συναδέλφων του; Εκπληκτικό πόσα στοιχεία υπήρχαν διαθέσιμα και πόσοι άνθρωποι του τότε, δέχτηκαν να μιλήσουν υπέρ ή κατά. Μετά περνά στο δεύτερο επίπεδο του χαρακτήρα του, πόσο επηρεάστηκε από την διασημότητα και την ταινία. Ήταν τόσο εντυπωσιακή η ερμηνεία του Πατσίνο να μοιάζει στον Σέρπικο ή και ο Σέρπικο άρχισε να μοιάζει στον Πατσίνο; Πόσο επηρέασε ψυχολογικά τον Σέρπικο όλη αυτή η τραυματική εμπειρία που έζησε και τελικά πόσα πράγματα άλλαξαν από τότε μέχρι σήμερα; Συγκινητικό, πολύπλευρο, εξαιρετικά ενδιαφέρον και πάντα επίκαιρο.
Αντώνης Γκούμας
Ποπαϋ (Pop Eye)
Σκηνοθεσία: Κίρστεν Ταν
Το Ποπαϋ είναι το ταϋλανδέζικο αδερφάκι του American Beauty, στη διαχείριση του middle age crisis με μια εξαιρετική ερμηνεία του κεντρικού πρωταγωνιστή, που μου θύμισε αρκετά αυτή του Κέβιν Σπέισι.
Η ζωή του ευκατάστατου αρχιτέκτονα, Θάνα (Thaneth Warakulnukroh, δεν επιχειρώ καν να γράψω το όνομα του στα ελληνικά), μοιάζει εγκλωβισμένη σε μόνιμο τέλμα, λίγο πριν την οριστική κατάρρευση, όπως του κτιρίου μεγάλου εμπορικού κέντρου που είχε κατασκευάσει, το οποίο μετά από μεγάλες ζημιές που υπέστη από σεισμό πρέπει να κατεδαφιστεί. Ο Θάνα βλέπει τους νεότερους στη δουλειά του να πάνε να τον καπελώσουν και τη γυναίκα του να έχει γίνει μια στριμμένη και απόμακρη γυναίκα που συνεχώς θέλει λεφτά για να ψωνίζει, σκιά του γελαστού κοριτσιού που είχε γνωρίσει και ερωτευτεί. Η συνεχώς αυξανόμενη πίεση που νιώθει μέσα του θα κάνει μια απότομη παύση, όταν βλέπει έναν ελέφαντα στο κέντρο της μεγαλούπολης που μοιάζει με τον ελέφαντα που είχε μικρός όταν ζούσε φτωχικά στην επαρχία με το θείο του και που τον είχε ονομάσει Ποπάϊ.
Ο Θάνα θα αγοράσει τον ελέφαντα και θα ξεκινήσει ένα γλυκόπικρο (πραγματικό αλλά και συμβολικό) οδοιπορικό προσπαθώντας να επιστρέψει τον ελέφαντα στο αγρόκτημα του θείου του, όπου στην πορεία θα γνωρίσει πολλούς καλόκαρδους ανθρώπους, έναν ελαφρόμυαλο άστεγο, μια φάλτσα τρανσέξουαλ κι ένα ηλικιωμένο φορτηγατζή και την κόρη του. Ο μεγάλος συμπρωταγωνιστής του όμως είναι ο όμορφος ελέφαντας με τα τρυφερά μάτια, σε μια feelgood δραματική ταινία που σε στιγμές γίνεται κωμωδία καταστάσεων.
Αντώνης Γκούμας
Νίκο, 1988 (Nico’88)
Σκηνοθεσία: Σουζάνα Νικιαρέλι
Πέρα από τα μουσικά ντοκιμαντέρ εντός και εκτός συναγωνισμού, το Φεστιβάλ μας επιφύλαξε φέτος και την ολοκαίνουργια βιογραφία της Νίκο, της θρυλικής Γερμανίδας μούσας του Άντι Γουόρχολ και τραγουδίστριας των Velvet Underground. Φρεσκοβραβευμένο στο τμήμα Ορίζοντες του Φεστιβάλ Βενετίας, το φιλμ της Σουζάνα Νικιαρέλι Nico, 1988 καταπιάνεται με τα τελευταία χρόνια της μεγάλης εναλλακτικής ροκ σταρ, τα χρόνια της εξάρτησης και της παρακμής που την οδήγησαν στο περιθώριο-μακριά από τη θέση που της άξιζε στο ροκ πάνθεον-και τελικά σε ένα τυχαίο θάνατο κατά τη διάρκεια των διακοπών της στην Ίμπιζα το καλοκαίρι του 1988. Το δύσκολο ερμηνευτικό καθήκον ανέλαβε η διασημότερη σήμερα Σκανδιναβή σταρ, η Δανέζα Τρίνε Ντίρνχολμ του Κοινόβιου, που τσαλάκωσε την ομορφιά της για το ρόλο και μάλιστα τραγουδάει η ίδια τα ιδιόρρυθμα τραγούδια της Νίκο (ή Κρίστα Πάφγκεν όπως ήταν το αληθινό της όνομα με το οποίο ήθελε να τη φωνάζουν).
Ιδιαίτερα συγκινητικό για όσους έζησαν τα ροκ 80s το φιλμ θα μπορούσε να είναι πιο σφιχτοδεμένο αλλά το σώζει η δαιμονική ερμηνεία της Ντίρνχολμ που, παρά το ότι δεν μοιάζει φυσιογνωμικά καθόλου στην Νίκο, καταφέρνει να συλλάβει την ουσία της, την ψυχή μιας γυναίκας που μεγάλωσε στις στάχτες του πολέμου, περιπλανήθηκε σε όλο τον κόσμο και έγινε σύμβολο μιας εποχής αλλά δεν σταμάτησε ποτέ να αναζητά, όπως έλεγε η ίδια, τον «ήχο της ήττας».
Τάσος Ντερτιλής
(grandmagazine.gr)
Ποιος Τράβηξε τη Σκανδάλη;
Σκηνοθεσία: Τράβις Γουίλκερσον
Ο Τράβις Γουίλκερσον μετά τις δολοφονίες Αφροαμερικανών ανδρών επιστρέφει στην πατρίδα του, την Αλαμπάμα για να διερευνήσει μια άκρως προσωπική ιστορία: τη δολοφονία ενός νεαρού μαύρου από τον προπάππου του. Θα βρεθεί αντιμέτωπος με την απροθυμία γνωστών και συμπατριωτών να μιλήσουν για αυτή την υπόθεση, το νήμα της οποίας επιχειρεί να ξετυλίξει ο ίδιος.
Αν και η κεντρική ιδέα είναι ενδιαφέρουσα (πώς αντιμετωπίζουμε τα εγκλήματα που έχουν κάνει οι δικοί μας άνθρωποι), το ντοκιμαντέρ αδυνατεί να «απογειωθεί», κυρίως λόγω της έλλειψης πληροφορίας. Ελάχιστα μαθαίνουμε για την υπόθεση στην οποία επικεντρώνεται ο σκηνοθέτης, ο οποίος συμμετέχει ενεργά στο ντοκιμαντέρ μέσα από ένα μάλλον «επιθετικό» voice over. Το αποτέλεσμα είναι ότι περίπου στη μέση του το ντοκιμαντέρ αρχίζει να ασχολείται με το ευρύτερο ζήτημα του αγώνα των Αφροαμερικανών για ίσα δικαιώματα, χωρίς όμως να ερευνήσει βαθύτερα το θέμα. Εξαιρετικό είναι, πάντως, το τέλος της ταινίας, όπου ο Τράβις συγκεντρώνει όλα τα στοιχεία που έχει για την υπόθεση και βγάζει έναν πύρινο λόγο για το τι είναι ρατσισμός μέσα από το παράδειγμα δύο οικογενειών: της οικογένειας του θύτη και της οικογένειας του θύματος.
Αγγελική Στελλάκη
Άβα (Ava)
Σκηνοθεσία: Λέα Μίσιους
Η 13χρονη Άβα ανυπομονεί να περάσει ένα ξέγνοιαστο καλοκαίρι. Όταν, όμως, μαθαίνει πως χάνει σταδιακά την όρασή της, τα σχέδιά της φαίνεται να χαλάνε. Εκείνη δεν το βάζει κάτω. Θα ερωτευτεί, θα επαναστατήσει και θα προσπαθήσει να ζήσει κάθε στιγμή αυτού του καλοκαιριού. Θα γνωρίσει τον Χουάν, έναν νεαρό Ρομά και τον σκύλο του και θα τον ερωτευτεί.
Σεξουαλική αφύπνιση, η επιθυμία να δεις και να σε δούνε κυριαρχεί στο σκηνοθετικό ντεμπούτο της Λέα Μίσιους, μια ενδιαφέρουσα κινηματογραφικά πρόταση. Η Μίσιους εμπνέεται από τη Νουβέλ Βαγκ, χρησιμοποιεί στοιχεία κάποιες φορές ονειρικά, ενώ άλλες βασίζεται στον ρεαλισμό. Τα διαφορετικά σκηνοθετικά ύφη δημιουργούν ένα παιχνίδισμα, το οποίο αν και κρατά το ενδιαφέρον του θεατή φαντάζει μερικές φορές υπερβολικό. Το πρόβλημα εντείνεται στην τρίτη πράξη (όταν η Άβα θα κληθεί να πάρει τα κλειδιά του αυτοκινήτου του Χουάν), όπου έχεις συχνά την αίσθηση ότι παρακολουθείς μία διαφορετική ταινία από ό,τι παρακολουθούσες μέχρι εκείνη τη στιγμή.
Αγγελική Στελλάκη
O Θεριστής (Le Semeur / The Sower)
Σκηνοθεσία: Μαρίν Φρανσέν
Η βοηθός σκηνοθέτης των Χάνεκε και Ολιβιέ Ασάγιας αποφασίζει να μεταφέρει ένα μυθιστόρημα εποχής που περιγράφει τη ζωή ενός επαρχειακού χωριού που αλλάζει όταν κατ’εντολή του μονάρχη συλλαμβάνονται όλοι οι άντρες και μένουν οι γυναίκες μόνες. Ένα χρόνο μετά, κάνοντας μόνες τους όλες τις δουλειές και μη ξέροντας αν και πότε θα επιστρέψουν οι άντρες τους αποφασίζουν ότι θα μοιραστούν οι νεότερες όποιον άνδρα βρουν. Οι προσευχές τους εισακούγονται και ένας ευπαρουσίαστος άντρας ξεπροβάλλει. Αυτός κι η νοστιμούλα του χωριού ερωτεύονται, όμως η κοπέλα θα πρέπει να τηρήσει τον λόγο της στις άλλες γυναίκες και να του ζητήσει να τον μοιραστεί με τις άλλες γυναίκες, με σκοπό να μείνουν έγκυες… για να διασφαλίσουν τη διαιώνιση του είδους.
Αποτίοντας φόρο τιμής σε κλασικές γαλλικές ταινίες (Μανών των Πηγών, Καμίλ Κλωντέλ κτλ), σε καρέ 4/3, πετυχαίνει να αναπλάσει αξιοπρεπώς κάποιες στιγμές θερισμού που μοιάζουν βγαλμένες από πίνακες ή ταινία των αδερφών Ταβιάνι. Χάνει όμως στο να αποτυπώσει την ιδιοσυγκρασία, το ύφος, τη γλώσσα, νοοτροπίες της εποχής, ιεραρχίας στη γυναίκες, ως κουτσομπολιά και τραγούδια. Αυτό πιθανώς γίνεται επίτηδες, θέλοντας να δώσει ένα σύγχρονο αέρα ελευθερίας στις γυναίκες. Έχει όμως ένα θέμα άνισο, που μοιάζει αναποφάσιστη προς τα που να το πάει και πως να το διαχειριστεί, ίσως έτσι να είναι και το βιβλίο… Έλειπε όμως το έντονο πάθος, η σεξουαλική επιθυμία που αναβλύζει ή περισσότερα κωμικά στιγμιότυπα. Πάμπολλα παραδείγματα από τις γνωστές κωμωδίες Αριστοφάνη, στον κωμικό εφιάλτη της Τεστροστερόνης, ή τη φεμινιστική Μητριαρχία κι από εκεί στο The Beguiled που έγινε πρόσφατα ριμέικ, ο Θεριστής θα μπορούσε να αποτελέσει μια ευχάριστη παραλλαγή που πρόσθετε και την έννοια «βιολογικό ρολόι» στα προηγούμενα. Όμως η Φρανσέν θέλησε να προσδώσει «ποιότητα» έναντι χιούμορ, ενώ τελικά δείχνει ατολμία και επικεντρώνεται περισσότερο στο ειδύλλιο της κεντρικής ηρωίδας παρά σε ισότητα ή δικαιώματα γυναικών, θυμίζοντας σε στιγμές περισσότερο τηλεοπτικό σίριαλ. Και, επειδή υπάρχουν άπειρες ιστορίες που άνθρωποι, άντρες ή γυναίκες υπέμεναν την απομόνωση για χρόνια ο ένας από τον άλλο, συγνώμη, αλλά ερωτική επιθυμία και ανάγκη εγκυμοσύνης για τη να συνεχιστεί η ζωή είναι δυο εντελώς διαφορετικά πράγματα.
Αντώνης Γκούμας
