To εναλλακτικό 55ο ΦΚΘ

Μια χρονιά μου έκανε εντύπωση στα εκδοτήρια μια μεγάλης ηλικίας γυναίκα που ζητούσε εισιτήρια στην τύχη, κοιτώντας μόνο την ώρα προβολής, χωρίς να δίνει σημασία στο ποια θα είναι η ταινία…
«Νεαρέ μου, έτσι έχω δει τις καλύτερες ταινίες», μου είπε.

Πέραν από το δυνατό φετινό διαγωνιστικό πρόγραμμα ταινιών και τις ταινίες που χαρακτηρίζονται άξια ως «βαρύ πυροβολικό» του φετινού φεστιβάλ, υπάρχουν και οι άλλες ταινίες, οι εναλλακτικές, οι «κουλτουριάρικες», οι «ψαγμένες», οι λεγόμενες ταινίες «ή τώρα ή ποτέ» ταινίες που μπορεί να μη πάρουν διανομή για τις κινηματογραφικές αίθουσες, που αν δεν τις προλάβει κανείς μπορεί να μη τις βρει ξανά πουθενά. Το φεστιβάλ Θεσσαλονίκης όλους εμάς, τους «συλλέκτες καλού σινεμά», μας έχει καλομάθει με αναπάντεχες συγκινήσεις και ακατέργαστα διαμαντάκια.

Πως να ξεχάσω για παράδειγμα, όταν ως φοιτητής ακόμα στη συμπρωτεύουσα, το 2002, είχα ανακαλύψει τον Άκι Καουρισμάκι μέσα από την προβολή του Ανθρώπου Χωρίς Παρελθόν. Έκτοτε έγινα πιστός φίλος του φεστιβάλ προσπαθώντας να είμαι κοντά του κάθε χρόνο.

Τι μένει όμως στη μνήμη μας από ένα φεστιβάλ; Οι ταινίες που βραβεύτηκαν, ή αυτές των προσκεκλημένων σκηνοθετών; Πολλές φορές τελικά μας μένουν οι «μικρές στο μάτι» ταινίες, που φαινομενικά δεν εκπλήσσουν και μπορεί να μην ήταν καν στο πρόγραμμα μας να τις δούμε. Αυτές που μπορεί να τις είδαμε εκ παραδρομής ή επειδή για την ταινία που θέλαμε είχαν εξαντληθεί τα εισιτήρια. Θυμάμαι από το προτελευταίο φεστιβάλ μου είχε κολλήσει η Αγλαϊα, ενώ από το περσινό η Ώρα του Λίγκα, που αμφότερες δεν προβλήθηκαν στις αίθουσες.  Η’ αν θέλετε, το διαφορετικό ο Τομ στη Φάρμα, την καταπληκτική μεταφορά του θεατρικού από τον Ξαβιέ Ντολάν.

Σε ένα φεστιβάλ οι ταινίες μοιάζουν όλες μαζεμένες, βαλμένες στο ίδιο τσουβάλι κι ο εν δυνάμει θεατής καλείται να… διαλέξει τη σωστή σκοτεινή αίθουσα για να μπει. Σε τελική ανάλυση μιλώντας, οι απόψεις είναι πάντα για υποκειμενικές κι έτσι αυτό που σε κάποιον δεν άρεσε μπορεί να αποτελέσει για κάποιον άλλο κριτήριο για να την επιλέξει. Μπορεί μια ταινία να κάνει σε κάποιον από την αρχή αυτό το «κλικ» για να την επιλέξει από ένστικτο ή ακόμα και μόνο από τον τίτλο… Μέχρι να ανοίξουν πάλι τα φώτα για να κάνει τον απολογισμό του αν του άρεσε ή όχι αυτό που είδε το αποτέλεσμα είναι πάντοτε αμφισβητούμενο. Αυτή η «αμφισβήτηση» κρύβει όλη τη μαγεία των φεστιβάλ.

Μικροί προσκυνητές του κινηματογράφου, που πλησιάζουν ευλαβικά προς το 55ο ΦΚΘ ίσως θελήσουν να δώσουν μια ευκαιρία σε κάποιες από αυτές τις «εναλλακτικές» επιλογές:

August Winds

Σε ένα βραζιλιάνικο παραθαλάσσιο χωριό που δεν υπάρχουν πολλά να κάνει κανείς, μια νεαρή κοπέλα αρέσκεται να ακούει ροκ μουσική, να κάνει έρωτα με το φίλο της πάνω στα βουνά από τις μαζεμένες καρύδες, να εκπαιδεύεται στην τέχνη του τατουάζ πάνω σε γουρούνια.Η ζωή στο χωριό πρόκειται να αλλάξει όταν στην περιοχή έρθει ένας ερευνητής των έντονων ανέμων.

The Kidnapping of Michel Houellebecq (Η Απαγωγή του Μισέλ Ουελμπέκ)

16 Σεπτεμβρίου 2011: Όλα τα ΜΜΕ αναφέρονται σε μία μόνο ιστορία: ο συγγραφέας Μισέλ Ουελμπέκ, νικητής του περίβλεπτου βραβείου Γκονκούρ έχει πέσει θύμα απαγωγής. Κάποιοι  ισχυρίζονται πως εμπλέκεται η Αλ Κάιντα. Πρόκειται για απαγωγή, για κρίση ταυτότητας, για σχέδιο απόδρασης στο εξωτερικό; Για σχιζοφρενικό ντελίριο; Ο Μισέλ δεν θα δώσει ποτέ λογική εξήγηση για το τι συνέβη.

Viktoria (Βικτορία)

Η Μποριάνα, που ονειρεύεται τη Δύση, είναι αποφασισμένη να μην κάνει παιδί στην κομμουνιστική Βουλγαρία. Ωστόσο, η κόρη της Βικτόρια έρχεται στον κόσμο το 1979, παραδόξως χωρίς αφαλό, κι ανακηρύσσεται το μωρό της δεκαετίας. Χαϊδεμένη ώς τα εννιά της από το κράτος-πατέρα, η φήμη της κατακρημνίζεται μαζί με το καθεστώς. Η κατάρρευση του πολιτικού σκηνικού και οι δυσκολίες της νέας εποχής μπορούν να φέρουν επιτέλους πιο κοντά τη Βικτόρια και την απρόθυμη μητέρα της;

A Street In Palermo (Σ’ένα Δρόμο του Παλέρμο)

Δυο αυτοκίνητα με διαφορετικές κατευθύνσεις. Δυο ανυποχώρητες γυναίκες οδηγοί… Ένα στενό δρομάκι του Παλέρμο.

1001 Grams 

Φρεσκοχωρισμένη γυναίκα ξεκινά από τη Νορβηγία να πάει στο Παρίσι για επιστημονικό συνέδριο κρατώντας το πρότυπο κιλό, δηλαδή την μονάδα που έχει οριστεί ως απόλυτο μέτρο σύγκρισης μέτρησης βάρους. Έχουν όμως όλα τα «κιλά» το ίδιο βάρος;

Three Windows & A Hanging (Τρία Παράθυρα κι ένας Απαγχονισμός)

Σε ένα χωριό του Κόσοβου η δασκάλα μετά από χρόνια σπάει τη σιωπή της και αποκαλύπτει σε δημοσιογράφο ότι κατά τη διάρκεια του πολέμου η ίδια και άλλες τρεις γυναίκες από το χωριό βιάστηκαν από το σέβρικο στρατό. Όταν τα  νέα μαθευτούν στο χωριό η αντίδραση των αντρών θα είναι έντονη.

The Lamb (Ο Αμνός)

Κατά το έθιμο για να κάνει κάθε μουσουλμάνος την τελετή της περιτομής πρέπει η οικογένεια του να σφάξει ένα πρόβατο ως προσφορά. Όταν η οικογένεια του μικρού Τούρκου δεν έχει την οικονομική δυνατότητα να παρέχει το πρόβατο το παιδί αναλαμβάνει την υπόθεση στα χέρια του.

The Way Out (Η Διέξοδος)

Η Ζανέτα ελπίζει σ’ ένα απίθανο μέλλον για μια γυναίκα Ρομά: θέλει να ζήσει μια συνηθισμένη ζωή. Χωρίς να έχει τα απαραίτητα μέσα, παλεύει κόντρα σε μια εχθρική κοινωνία και, παρ’ όλα αυτά, προσπαθεί να προστατεύσει την αγάπη της και να διατηρήσει την αξιοπρέπειά της.

Metamorphoses (Μεταμορφώσεις)

Όταν η Ευρώπη κάνει κοπάνα απ’ το μάθημα για ν’ ανέβει σ’ ένα οκτάτροχο φορτηγό μαζί μ’ έναν σαγηνευτικό νεαρό ονόματι Δία, ούτε που υποψιάζεται το ταξίδι μύησης που θ’ ακολουθήσει. Στην άκρη του αυτοκινητόδρομου βρίσκεται ένας τόπος που κατοικείται από ισχυρούς θεούς, οι οποίοι μπορούν να μεταμορφώσουν τους ανθρώπους σε ζώα ή σε φυτά εν ριπή οφθαλμού…

Land of Storms (Γη της θύελλας)

Νεαρός Βούλγαρος ποδοσφαιριστής φαίνεται να έχει μπροστά του λαμπρό μέλλον στο γερμανικό σύλλογο που τον έχει επιλέξει. Μετά από ένα άσχημο αποτέλεσμα και έναν καβγά με τον κολλητό του τα εγκαταλείπει όλα και πάει στο ερειπωμένο αγρόκτημα του παππού του να βάλει μελίσσια. Εκεί θα γνωρίσει έναν νεαρό και θα ανακαλύψει την σεξουαλική του ταυτότητα που θα κοντραριστεί τόσο με τους άλλους όσο και με τον ίδιο.

Βραβείο LUX: 

Όπως κάθε χρόνο, έτσι και φέτος στο φεστιβάλ Θεσσαλονίκης παρουσιάζονται οι τρεις ταινίες που είναι υποψήφιες για το βραβείο LUX του ευρωπαϊκού κοινοβουλίου. Τα δυο μας είναι ήδη καλά γνωστά, μιας που το δυνατό Class Enemy είναι ο περσινός μεγάλος νικητής του 26ου Πανοράματος Ευρωπαϊκού Κινηματογράφου, ενώ το καλλιτεχνικό ποίημα Ida προβάλλεται ήδη στις αίθουσες αυτή τη βδομάδα. Την τριάδα συμπληρώνει το τρυφερό και γεμάτο φρεσκάδα Girlhood.

Ida

Η σινέ-πρόταση αυτής της εβδομάδας. Ένα ορφανό κορίτσι που μεγάλωσε σε μοναστήρι, προετοιμάζεται να γίνει μοναχή. Λίγο πριν τους όρκους της, επισκέπτεται τον μοναδικό εν ζωή συγγενή της, τη θεία της τη Βάντα, μία αριστερή εισαγγελέας, την πληροφορεί ότι στην πραγματικότητα το όνομά της είναι Ίντα και ότι η οικογένειά της ήταν εβραίοι. Από τις καλύτερες ταινίες της χρονιάς, αν αφεθείτε στη μαγεία της θα σας κάνει να θέλετε να την ξαναδείτε αμέσως μόλις τελειώσει η πρώτη προβολή. Πλούσια σε εικόνες και νοήματα, η Ida είναι ένα υπέροχο δείγμα ευρωπαϊκού σινεμά… >> Διαβάστε περισσότερα

Class Enemy (Ταξικός Εχθρός)

Σε ένα λύκειο οι μαθητές που έχουν καλές σχέσεις με τους καθηγητές και το μάθημα γίνεται σε χαλαρά πλαίσια, η καθηγήτρια γερμανικών φεύγει με άδεια εγκυμοσύνης και την αντικαθιστά ένας αυστηρός καθηγητής που θα πιέσει πολύ τους μαθητές. Μέσα σε αυτό το κλίμα μια μαθήτρια θα αυτοκτονήσει γεγονός που θα μετατρέψει την αντιπάθεια των συμμαθητών της για τον καθηγητή σε μίσος και το μίσος με τη σειρά του σε αγώνα εναντίον του. Η ταινία δε θα αθωώσει ούτε θα καταδικάσει πλήρως κανέναν παρουσιάζοντας ένα πάντα επίκαιρο θέμα και προσφέροντας αμφίδρομη διδασκαλία.  >> Διαβάστε περισσότερα

Girlhood (Τα Κορίτσια)

Η νέα αυτή ταινία της Céline Sciamma (Water Lilies, Tomboy) παρακολουθεί μια παρέα έγχρωμων κοριτσιών ηλικίας λυκείου που ζουν σε στο γαλλικό γκέτο. Στη γειτονιά της Μαριέμ επικρατεί ο νόμος των αγοριών, το σχολείο τελειώνει και η οικογένεια της προκαλεί καταπίεση.Όταν γνωρίζει τρία ανέμελα κορίτσια και γίνεται μέρος της ομάδας, αλλάζει όνομα, τρόπο ντυσίματος και παρατά το σχολείο σε μια προσπάθεια να γίνει αποδεκτή και να βρει το δρόμο προς την ελευθερία.