56ο ΦΚΘ: Ανασκόπηση Πέμπτης 12/11

Όχι τυχαία υποψήφια για βραβείο LUX του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, η ταινία Mustang της Ντενίζ γκάμζε Εργκίβεν είναι ίσως από τις καλύτερες που έχουμε δει στο 56ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης. Το Φεστιβάλ διαθέτει και ένα ενδιαφέρον διαγωνιστικό πρόγραμμα,  καθώς και αρκετές sold out προβολές.

Ατίθασες (Mustang)

Από τις καλύτερες ταινίες του Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, η ταινία της Ντενίζ Γκάμζε Εργκιβέν -ταινία υποψήφια και για βραβείο LUX, μιλά για το τι σημαίνει να είσαι γυναίκα σε μία άκρως συντηρητική κοινωνία. Η Λάλε και οι τέσσερις αδελφές της μένουν με τη γιαγιά τους και τον θείο τους από όταν πέθαναν οι γονείς τους. Ένα απόγευμα, επιστρέφοντας από το σχολείο, θα παίξουν ένα αθώο παιχνίδι με τα αγόρια. Το παιχνίδι δεν θα θεωρηθεί τόσο αθώο από κάποιους «καλοθελητές» και κάπως έτσι ξεκινά το δράμα των κοριτσιών. Σιγά σιγά θα κλειστούν στο σπίτι, θα τους απαγορευτούν όλα αυτά που η πατριαρχική κοινωνία θεωρεί ως περιττές απολαύσεις και θα ξεκινήσει μία διαδικασία για τη μετατροπή τους σε καλές… νοικοκυρές και μελλοντικές σύζυγοι. Καθώς οι περιορισμοί γίνονται όλο και περισσότεροι, τα κορίτσια θα κληθούν να αντιδράσουν. Χωρίς να γίνεται υπερβολικά δραματική, αλλά ποτισμένη από την ενέργεια των πέντε πρωταγωνιστριών της -ειδικά της μικρής Λάλε-, η ταινία της Εργκιβέν θυμίζει σε όλες εμάς πράγματα που θεωρούμε δεδομένα -αλλά το έχουμε ξεχάσει. Την ελευθερία μιας απλής βόλτας στο δάσος, ενός παιχνιδιού, την ανάγκη να βγεις και να ζήσεις. Επιλέγοντας ως πρωταγωνίστρια τη μικρότερη από τις αδελφές, η Εργκιβέν δίνει στην ταινία «ξεροκεφαλιά» και «αθωότητα», συνοδευόμενη από μία συνεχή αναζήτηση της ελευθερίας.

Tyler

Silent

Μία γυναίκα χάνει τη φωνή της. Επιστρέφει από το εξωτερικό -όπου βρίσκεται για μουσικές σπουδές- στην Αθήνα και «κρύβεται» στο παλιό σπίτι της οικογένειάς της. Ένα ένα τα πρόσωπα της ζωής της θα εμφανιστούν μπροστά της για να της μιλήσουν, να τις εκτοξεύσουν κατηγορίες και για να προσπαθήσουν να καταλάβουν εάν λέει αλήθεια ή ψέματα για την πάθησή της. Μετά την Πόλη των Παιδιών, ο Γιώργος Γκικαπέππας επιστρέφει στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης με άλλη μία αξιόλογη ταινία. Γιατί η Διδώ της ιστορίας του μένει σιωπηλή; Σε μία σειρά από διαδοχικές συναντήσεις η Διδώ είναι αναγκασμένη να ακούσει για τη ζωή της και για τις ζωές των άλλων, όσα δεν μπόρεσε ίσως να ακούσει ποτέ. Στις ελάχιστες στιγμές που την ακούμε να μιλάει εμφανίζεται επιθετική, αντιδραστική. Όταν μένει άφωνη δεν μπορεί να κάνει τίποτα άλλο παρά να ακούσει. Σε ένα σπίτι που φέρει τα σημάδια του γαλλικού Μάη -που όπως σημειώνει ο σκηνοθέτης ήταν ένα Μπιγκ Μπανγκ στην ελευθερία του να εκφράζεσαι- ο σκηνοθέτης αναρωτιέται πόση σημασία έχει τελικά ο λόγος. Τα λόγια που εκτοξεύουν οι φίλοι και οι συγγενείς της Διδούς είναι βιτριολικά. Σε ελάχιστες στιγμές θα ακούσεις λόγια στήριξης και συμπόνιας. Το δικαίωμά μου να μιλάω γίνεται κατάχρηση. Μπορεί σε κάποια σημεία να έχουμε ερμηνείες που μοιάζουν περισσότερο θεατρικές παρά κινηματογραφικές (πιο αδύνατη η συνάντηση με τον πατέρα της Διδούς), ωστόσο η εξαιρετική ερμηνεία της Κίκας Γεωργίου γεμίζει την οθόνη. Θεωρούμε ότι είναι πιθανό να κερδίσει ένα από τα βραβεία του Φεστιβάλ -ίσως και για την εν λόγω ερμηνεία της Κίκας Γεωργίου.

Tyler

Ο δρόμος για το Λα Πας (Road to La Paz)

Ο Σεμπαστιάο, ο οποίος ζει στην Αργεντινή της οικονομικής κρίσης, αισθάνεται ότι δεν έχει τίποτα άλλο δικό του πέρα από το αυτοκίνητό του. Αποφασίζει, λοιπόν, να εργαστεί παράνομα ως ταξιτζής, βρίσκονταν έναν πιστό πελάτη στο πρόσωπο ενός ηλικιωμένου μουσουλμάνου που αρέσκεται στο να μασάει σκόρδα. Ενώ ο Σεμπαστιάο αισθάνεται εγκλωβισμένος σε μία καθημερινότητα που δεν ξέρει πώς να διαχειριστεί, ο ηλικιωμένος άνδρας θα του ζητήσει να τον μεταφέρει από το Μπουένος Άιρες στην Λα Πας της Βολιβίας. Μπόλικες δόσεις χιούμορ, αλλά και αρκετές τρυφερές στιγμές σε μία ταινία που προτρέπει στο δικαίωμα στην διαφορετικότητα. Ο νεαρός σκηνοθέτης της ταινίας βρέθηκε στη Θεσσαλονίκη και περιέγραψε στο κοινό πώς προέκυψε το ιδιότυπο αυτό road movie: «Κατ’ αρχάς εμπνεύστηκα από την οικονομική κρίση που έπληξε την Αργεντινή το 2001. Είχα μόλις αποφοιτήσει από τη σχολή και κανένας φίλος μου δεν είχε δουλειά. Ένας φίλος μου αποφάσισε να εργαστεί σαν ταξιτζής παράνομα. Επίσης, κάποια χρόνια μετά αποφάσισα να κάνω το ταξίδι προς τη Λα Πας με την κοπέλα μου. Και φυσικά τα πάντα πήγαν στραβά, ενώ μέχρι και το αυτοκίνητο καταστράφηκε. Το τρίτο ήταν η συνάντησή μου με έναν γνωστό που ήξερα χρόνια και ο οποίος είχε ασπαστεί το Ισλάμ. Μου έκανε εντύπωση, καθώς στην Αργεντινή έχουμε πολλούς καθολικούς και πολλούς εβραίους, αλλά όχι πολλούς μουσουλμάνους» σημείωσε.

Tyler

Our Little Sister

Όταν ο πατέρας τους πεθαίνει, τρία κορίτσια θα πάνε στην κηδεία του, όπου θα γνωρίσουν τη μικρότερη ετεροθαλή αδελφή τους, της οποίας την ύπαρξη δεν γνώριζαν. Θα της ζητήσουν να έρθει να μείνει μαζί τους στο σπίτι τους, στο σπίτι της γιαγιάς τους. Η συγκατοίκηση, η αδελφική αγάπη, η απουσία των γονιών είναι θέματα με τα οποία ασχολείται στην ταινία του ο Χιροκάζου Κορε-έντα, ο οποίος μάς είχε φέρει το Like Father, Like Son. Η τρυφερή ματιά του Κόρε-εντα επιστρέφει και εδώ για να αναφερθεί και πάλι σε αμαρτίες γονέων και στα απροσδόκητα μέρη που βρίσκουμε την αγάπη. Πιστός στο ρεαλιστικό σινεμά που αγαπά, δίνοντας έμφαση στις ερμηνείες, ο Κόρε Έντα επιτυγχάνει κάτι δύσκολο: να καταφέρει να κάνει την καρδιά σου να γεμίσει συναισθήματα, να συγκινηθεί ακόμα και με τα πράγματα που φαίνονται απλά. Να σε κάνει να νοιαστείς για τους ήρωές του και να κατανοήσεις τα λάθη τους, να τους αγαπήσεις και να ζήσεις μαζί τους δύο ώρες.

Tyler

SMAC

H νέα ταινία του Ηλία Δημητρίου αποτέλεσε για εμένα μια ευχάριστη έκπληξη, κυρίως για το έξυπνο σενάριο της και το πως χειρίζεται το θέμα της σε πρώτο και δεύτερο επίπεδο. Διότι έχουμε δει πάμπολλες ταινίες τελευταία για τον καρκίνο, αλλά με μόνη εξαίρεση το Me and Earl and the Dying Girl, όλες κατέληγαν ένα ψυχοπλακωτικό μελόδραμα. Αυτό το SMAC το αποφεύγει αριστοτεχνικά, περιλαμβάνει και χιούμορ και γρήγορο ρυθμό, ενώ ασχολείται και με άλλα θέματα, όπως των σημερινών αστέγων, της εργασίας στην κρίση, των παράνομων μεταναστών. Διότι το βασικό θέμα της ταινίας είναι οι καθημερινές ανθρώπινες σχέσεις, ο αλτρουισμός κόντρα στον φόβο. Το SMAC παίρνει ένα φανάρι και αναζητά την καλοσύνη στους σύγχρονους συμπολίτες μας, την ώρα που η μεγαλούπολη βυθίζει τους πάντες στην πεζή καθημερινότητα και τις τυπικές σχέσεις. Ο καρκίνος κάνει τη μοναχική Ελένη να δει με άλλο βλέμα τη ζωή. Ο φόβος του θανάτου τελικά ξεπερνά και τελικά σβήνει το φόβο προς τον άστεγο μεσήλικα, ή τους αφρικανούς παράνομους μετανάστες. Φυσικά κρατά τις ισορροπίες, ούτε ωραιοποιεί ούτε χαρίζεται. Βλέπουμε όμως ένα σημαντικό στοιχείο να αντικατοπτρίζεται, ότι πολλοί σημερινοί άστεγοι είναι μορφωμένοι και γλυκομίλητοι. Είναι οι νέοι άστεγοι της πρώην μέσης τάξης που συνέτριψε η κρίση. Ισορροπίες κρατά η ταινία και στην ελπίδα και την απογοήτευση, στην αλήθεια και το ψέμα. Το μεγάλο προτέρημα της ταινίας είναι ο ρυθμος και οι ζεστοί και με χιούμορ διάλογοι, έναντι των αργόσυρτων μελοδραματικών που συνηθίζονται σε αντίστοιχες ταινίες. Υπάρχουν σημεία που ο σκηνοθέτης τα κινηματογράφησε με μαεστρία, αλλά δυστυχώς και κάποια πιο τηλεοπτικά, που θα ήθελα να ήταν φρέσκα, όμως κάνουν την ταινία προσιτή και σε μεγαλύτερες ηλικίες.

Gimli  

Τετάρτη 04:45

Ο Στέλιος είναι ένας ιδιοκτήτης τζαζ μπαρ. Σύντομα μαθαίνουμε ότι δεν είναι τόσο επιτυχημένος όσο θέλει να δείχνει. Τα χρέη του είναι μεγάλα και πρέπει να τα πληρώσει. Καθώς καλείται να βρει έναν συμβιβασμό, ο χρόνος τελειώνει, η σχέση του με τη σύζυγό του έχει και αυτή ξεφτίσει και η κατάσταση θα αρχίσει να ξεφεύγει από τον έλεγχό του. Αρκετά καλό δείγμα νουάρ μεταφερμένο στην Αθήνα, με μία ιστορία που μπορεί να την έχουμε ξαναδεί στη μεγάλη οθόνη, αλλά τώρα τη βλέπουμε με εγχώρια υλικά και μία εξαιρετική φωτογραφία.
>> Διαβάστε αναλυτική κριτική της ταινίας

Tyler

Light Years

Η Ρόουζ θεωρεί ότι η οικογένειά της είναι σαν αστερισμός που τον ενώνει μια τρομερή δύναμη. Στη διάρκεια μιας ημέρας, θα διαπιστώσει τι πραγματικά σημαίνει αυτό, καθώς η ίδια και τα αδέλφια της έρχονται αντιμέτωπα με την τραγωδία που έχει πλήξει την οικογένειά τους. Τα αδέλφια καλούνται να βρουν τρόπο να ξανασυνδεθούν μεταξύ τους και με την άρρωστη μητέρα τους. Ποιητική διάθεση και δυνατές ερμηνείες στην ταινία της Έστερ Μέι Κάμπελ από τη Βρετανία.

Tyler

Χίλιες και μία Νύχτες Volume 1, Ο Ανήσυχος

Ο Πορτογάλος κινηματογραφιστής, Μιγκέλ Γκόμες, αποφασίζει να μιλήσει για την οικονομική και κοινωνική κρίση στην οποία έχει βυθιστεί η χώρα του. Επιλέγει να το κάνει με μία πρωτότυπη αφήγηση, αντλώντας έμπνευση από τις ιστορίες της Σεχραζάτ στις 1.001 Νύχτες. Ακόμα και η τρόικα κάνει την εμφάνιση της στην ταινία, που ξεκινά μάλλον αργά, αλλά όσο περνά η ώρα αποκτά όλο και μεγαλύτερη δυναμική. Ποιητική διάθεση με πινελιές χιούμορ, σε μία ταινία που χωρίζεται σε τρία μέρη.

Tyler

Το Σύμπτωμα

Είχα μάλλον υψηλές προσδοκίες για τη νέα ταινία του Άγγελου Φραντζή -όπως έχω πάντοτε υψηλές προσδοκίες αφού μου είχε αρέσει πολύ το Όνειρο του Σκύλου. Το Σύμπτωμα είναι μία ταινία που γύρισε με χαμηλό προϋπολογισμό σε Αμοργό και Τήνο. Ένα παράξενο πλάσμα με φωτεινά μάτια και μάσκα με κέρατα εμφανίζεται σε ένα απομονωμένο νησί. Οι κάτοικοι θα το θεωρήσουν δαίμονα και θα προσπαθήσουν να το διώξουν, με πρώτη μία κοπέλα από το νησί. Ποιος είναι, όμως, αυτός ο δαίμονας και από πού έχει έρθει; Η ιδέα του Φραντζή είναι εξαιρετικά ενδιαφέρουσα. Τι νομίζουμε ότι είναι ο διάβολος; Πρόκειται για μία ταινία γεμάτη ενδιαφέροντες συμβολισμούς -αν και σχετικά απλοϊκούς. Η ένστασή μου έγκειται στην εκτέλεση. Χρησιμοποιώντας τους κώδικες του weird cinema -ελάχιστες λέξεις, τουλάχιστον στο πρώτο μέρος της ταινίας, έντονος και απίστευτα καθαρός ήχος, κινήσεις που μοιάζουν να μην έχουν νόημα και που δοκιμάζουν την αντοχή του θεατή-, ακολουθούμενο από μία σκηνή φυσιολογικής αφήγησης, μία κουβέντα σε μία παρέα ανθρώπων που εξηγεί όλα αυτά που μοιάζουν να συμβαίνουν σε ένα ασυνείδητο επίπεδο. Στη θεωρία λειτουργεί. Στην πράξη, όμως, νιώθεις μονίμως ότι κάτι της λείπει. Κι είναι κρίμα, γιατί με τα κατάλληλα υλικά θα μπορούσε να απογειωθεί (για παράδειγμα τα τελευταία χρόνια όταν το θρίλερ παντρεύεται με τον συμβολισμό, έχουμε δει διαμαντάκια). Παρ’ όλα αυτά είναι δύσκολο να μην εντυπωθούν στο μυαλό σου οι γοητευτικές εικόνες της ταινίας του Φραντζή. Ο τρόπος που στήνει τα κάδρα του και κινηματογραφεί τους χώρους είναι υπέροχος, ενώ έχει γίνει εξαιρετική δουλειά στη φωτογραφία (Ηλίας Αδάμης), αλλά και στον ήχο. Όσο για τις ερμηνείες, αν εξαιρέσουμε εκείνη της υπέροχης και άκρως κινηματογραφικής Κάτιας Γκουλιώνη, είναι μάλλον αμήχανες.

Tyler

Madame Courage (Μαντάμ Κουράγιο)

H νέα ταινία του γνώριμου σκηνοθέτη σε Κάννες, Βερολίνο και τώρα Βενετία, Μερζάκ Αλουάχε. Ο τίτλος αναφέρεται στο υποκοριστικό της πλέον διαδεδομένης ναρκωτικής ουσίας στους νέους στη σημερινή Αλγερία. Παρακολουθούμε έναν νεαρό χρήστη, που επιτήθεται σε ανυποψίαστες γυναίκες στο δρόμο και τους κλέβει τις τσάντες ή τα χρυσαφικά τους. Σε ένα από τα θύματα του, την Σέλμα, συναντά το αφοπλιστικό αθώο βλέμα και μέσα του αισθάνεται πράγματα για το νεαρό κορίτσι που αρχίζει να το ακολουθεί. Παράλληλα στην παράγκα που μένει, όπου δεν είναι καλοδεχούμενος, η αδερφή του έχει πρόβλημα με έναν μαφιόζο που έβγαινε. Ενδιαφέρον κεντρικός χαρακτήρας, σε μια προσέγγιση που μας θυμίζει κάτι από το Αγόρι Τρώει το Φαγητό του Πουλιού. Τα «εξοντωτικά» αμόρσα, ίσως κάνουν αρκετούς να σιχαθούν να βλέπουν την πλάτη του νεαρού σχεδόν στο μισό έργο. Έντονη η κόντρα συναισθημάτων με το κήρυγμα του Αλλάχ που ακούγεται συχνά στις γειτονιές από όπου περνά ο νεαρός.

Gimli

Land and Shade (Η γη και η σκιά)

Ένας πατέρας επιστρέφει σε μία φυτεία ζαχαροκάλαμου που εγκατέλειψε χρόνια πριν, για να δει τον άρρωστο γιο του. Εκεί θα συναντήσει την πικραμένη πρώην σύζυγό του, καθώς και τη σύζυγο του γιου του και τον εγγονό του. Ενώ η κατάσταση της υγείας του γιου του χειροτερεύει από τις φωτιές στα ζαχαροκάλαμα, ο ίδιος θα αρχίσει να έρχεται πιο κοντά στα μέλη της αποξενωμένης οικογένειάς του. Στην ταινία του, ο Σέζαρ Ασεβέδο κινείται σε υπερβολικά αργούς ρυθμούς, δοκιμάζοντας την υπομονή του θεατή. Παράλληλα, φτιάχνει ένα τόσο ασφυκτικό δράμα που δεν επιτρέπει στον θεατή να αναπνεύσει -και αυτό δεν είναι κοπλιμέντο, καθώς η ταινία εξελίσσεται ακριβώς όπως έχεις φανταστεί, αλλά πολύ πιο αργά από ό,τι έχεις φανταστεί…

Tyler

Neon Bull (Ταύρος από νέον)

Όπως είπαμε, σε κάθε μέρα του φεστιβάλ υπάρχει -αναγκαστικά- και μια ταινία που ήταν η χειρότερη της ημέρας. Σήμερα ο κλήρος έπεσε στο Neon Bull. Όχι ότι επρόκειται για μια κακή ταινία, όσο διότι φάνηκε ξεκάθαρα ότι δεν είχε αποφασίσει, ούτε το ίδιο, τι ήθελε να κάνει και χάθηκε μέσα σε ένα αόριστο θέμα που τραβούσε προς διάφορες κατευθύνσεις,  χωρίς να καταλήγει πουθενά. Αν θέλαμε με μια λέξη να περιγράψουμε αυτό το πειραματικό βραζιλιάνικο δείγμα, που συνδυάζει ρεαλισμό, μυθοπλασία, ψευτοντοκιμαντέρ και βίντεο-αρτ, η λέξη αυτή θα ήταν «απενοχοποίηση». Απενοχοποιημένη παρουσίαση σεναριακά, της υπόθεσης και των χαρακτήρων, με χιουμοριστικά στοιχεία και νίξεις ή υπονοούμενα που αργότερα θα καταρίψει. Όπως την ομοφυλοφιλία ή όχι, του κεντρικού πρωταγωνιστή που καθαρίζει όλη μέρα ουρές ταύρων και μετά πάει στο καμαρίνι του και σχεδιάζει και ράβει γυναικεία φορέματα. Πειραματικά πλασμένοι είναι όλοι οι χαρακτήρες, με έντονο υποβόσκων μαύρο χιούμορ, διασκεδάζοντας με προκαταλήψεις. Σίγουρα απενοχοποιημένη παρουσίαση έχουμε επίσης σε τολμηρά πλάνα, που χρησιμοποιεί είτε για ρεαλισμό, είτε για να σοκάρει, είτε για να κρατά το ενδιαφέρον. Περιλαμβάνει από τις σκληρές σκηνές κακομεταχείρισης ζώων του ροντέο, στο ρίξιμο των ταύρων τραβώντας τους από την ουρά, το πρωινό κατούρημα του πρωταγωνιστή μπροστά στην κάμερα, την αποτρίχωση ευαίσθητης περιοχής της κοπέλας με ταινία, τη δεκάλεπτη ερωτική σκηνή με την έγκυο γυναίκα και φυσικά τον live αυνανισμό και εκσπερματισμό του αλόγου. Μεγάλα του μειονεκτήματα, η έλλειψη δομής στο σενάριο και οι αργοί ρυθμοί που απλά ανέφεραν πράγματα αλλά δεν έριξαν τελικά βάρος σε τίποτα. Ίσως και μερικά ερασιτεχνικά λάθη, όπως το ότι σε κάθε σκηνή που ο πρωταγωνιστής δείχνει το μόριο του, «φροντίζει» να είναι σε ημι-στύση. Αν αφήσουμε στην άκρη το «δήθεν» μπορούμε να πούμε ότι η ιδέα είχε ενδιαφέροντα στοιχεία, που με καλύτερη παρουσίαση θα είχαν αναδειχθεί περισσότερο.

Gimli

Στη Σκιά των Γυναικών

Ο Πιέρ και η Μανόν γυρίζουν ντοκιμαντέρ με ελάχιστα χρήματα. Ο Πιέρ θα γνωρίσει την Ελιζαμπέτ και θα αποκτήσει ερωτική σχέση μαζί της, αλλά δεν θέλει να αφήσει τη Μανόν. Όταν ανακαλύπτει πως και η Μανόν έχει εραστή, τότε θα θελήσει να γυρίσει πάλι στη συζυγό του. Νέο-νουβέλ βαγκ ή μήπως μία κατά κάποιον τρόπο παρωδία της νουβέλ βαγκ; Ο θεατής ποτέ δεν θα μάθει σε μία ανάλαφρη, αλλά και αδιάφορη ταινία για τις σύγχρονες ερωτικές σχέσεις στη Γαλλία. Προσθέστε σε αυτά και ένα α λα Γούντι Άλεν τέλος.

Tyler