56ο ΦΚΘ: Ανασκόπηση Σαββάτου 14/11

Το Σάββατο το φεστιβάλ επισκιάστηκε από τα τραγικά γεγονότα, που σημειώθηκαν το βράδι της Παρασκευής, στο Παρίσι. Τα σοκαριστικά γεγονότα δε θα μπορούσαν παρά να αποτελέσουν αντικείμενο συζήτησης, τόσο στη συνεντεύξη τύπου για τα 70 χρόνια ελληνικού animation, όσο και στο Masterclass του μεγάλου φετινού καλεσμένου, Αρνό Ντεπλεσέν, που είναι και ο ίδιος μόνιμος κάτοικος Παρισιού. Στην τελετή λήξης του φεστιβάλ τηρήθηκε ενός λεπτού σιγή για τα θύματα της βαρβαρότητας, πριν ακολουθήσουν τα βραβεία.  Στο κομμάτι των προβολών, η τελευταία επίσημη μέρα του φεστιβάλ ήταν γεμάτη από ενδιαφέρουσες επιλογές και το κοινό για άλλη μια φορά γέμισε τις αίθουσες. Να θυμίσουμε ότι το πρόγραμμα του φεστιβάλ συνεχίζεται και την Κυριακή, με πολλές καλές επαναληπτικές προβολές.

Me and Earl and the Dying girl

Πανέμορφη, φρέσκια ματιά στη νεανική ψυχοσύνθεση, από τον Αλφόνσο Γκόμεζ – Ρεχόν, που έχουμε συνηθίσει να βλέπουμε ως βοηθό δίπλα σε Σκορσέζε, Ινιαρίτου, Έφρον. Βασισμένη στο βιβλίο του Τζέσι Άντριους, η ταινία μας μιλά για ένα σύχρονο λυκειόπαιδο, τον Γκρεγκ. που οι γονείς του αναγκάζουν να κάνει παρέα σε μια συμμαθήτρια του που διαγνώστηκε με λευχαιμία. Ο Γκρεγκ, που ως τότε προσπαθούσε να περνά αόρατος και απολάμβανε μόνο να κάνει διασκευές γνωστών ταινιών με τον κολλητό του Ερλ, ανακαλύπτει μέσα από την «αγγαρεία» της παρέας της Ρέιτσελ, μια δυνατή πρωτόγνωρη φιλία. Το πιο σημαντικό προτέρημα της ταινίας, είναι το πως διαχειρίζεται τη δραματική υπόθεση, τόσο σεναριακά όχι και σκηνοθετικά. Καταρχάς σέβεται την ασθένεια και αποφεύγει να περιπέσει στα γνωστά λάθη. Μπαίνει στην ψυχολογία των σύγχρονων νέων και βλέπουμε από τα μάτια τους, με χιούμορ, ρομαντισμό, κέφι, στοιχασμό αλλά και αβεβαιότητα για ζωή. Όσοι περίμεναν ένα δακρύβρεχτο δράμα είδαν με έκπληξη μια ταινία κοντά στα Garden State, Juno, Stay, Door on the Floor. Ο σκηνοθέτης εκμεταλλεύεται τα έξυπνα ευρήματα των ταινιών για να δημιουργήσει διασκεδαστικά μικρά βιντεάκια και αφίσες, χρησιμοποιώντας παράλληλα μικρές σεναριακές ανατροπές που κρατούν ζεστό το ενδιαφέρον του θεατή. Τα εύσημα σίγουρα ανήκουν στο πρωταγωνιστικό δίδυμο του Γκρεγκ και της Ρέιτσελ. Τόσο ο Τόμας Μαν όσο και η Ολίβια Κουκ δείχνουν ότι μπορούν να έχουν ένα λαμπρό μέλλον μπροστά τους, ο πρώτος έχοντας στοιχεία από νεανικούς ρόλους του Τζεφ Μπρίτζες και του Ράιαν Γκόσλινγκ, η δε νεαρά φέρνοντας στη μνήμη ωραίες παλιές εμφανίσεις της Γουινόνα Ράιντερ, Νάταλι Πόρτμαν ή Κίρα Νάιτλι. Ωραίες ερμηνείες όμως έχουμε και από το υπόλοιπο καστ, όπως του Τζον Μπέρνθαλ του Walking Dead στο ρόλο του καθηγητή, σε έναν πολύ διαφορετικό ρόλο από ότι τον έχουμε συνηθίσει, την Μόλι Σάνον ή του Νικ Όφερμαν. Είναι μια όμορφη ταινία που κατεφέρνει και να μας διασκεδάσει και να μας συγκινήσει και το κάνει με τρόπο υπέροχο.

Gimli

Land of Mine (Under sandet)

Μετά το τέλος του Β′ Παγκοσμίου Πολέμου, μία ομάδα νεαρών γερμανών στρατιωτών -σχεδόν παιδιά- στέλνονται ως αιχμάλωτοι πολέμου στη Δανία, όπου καλούνται να καθαρίσουν τις χιλιάδες νάρκες που είχαν τοποθετήσει οι Γερμανοί στη διάρκεια του πολέμου. Ο Δανός λοχίας που είναι υπεύθυνος για αυτή τη δουλειά αρχικά απεχθάνεται τους νεαρούς που του έχουν στείλει. Σιγά σιγά τα πράματα αλλάζουν, καθώς αντιλαμβάνεται το πόσο εύθραυστη είναι η ανθρώπινη φύση. Ναι, το Κάτω από την Άμμο όπως είναι ο ελληνικός τίτλος της ταινίας αποτελεί μία μάλλον mainstream αντιπολεμική ταινία. Την ίδια ώρα, όμως, προσπαθεί να δει πίσω από το μίσος που διχάζει τους λαούς μετά από μία πολεμική σύρραξη. Στα παράλια της Δανίας, ο Δανός λοχίας και οι στρατιώτες του μοιάζουν να μην διαφέρουν. Κινδυνεύουν να σκοτωθούν από τις νάρκες, φοβούνται, έχουν ανάγκη από τροφή. Ο θάνατος είναι καθημερινή συνθήκη. Μη φοβούμενος να μας τον δείξει, ο δανός σκηνοθέτης αφήνει τους ήρωές του σε έναν δικό τους «πλανήτη», σε μια αμμουδιά σπαρμένη θάνατο… Στέκεται στο γεγονός ότι οι Γερμανοί αυτοί ήταν απλά μικρά αγόρια στην ηλικία, που κλήθηκαν να φορτωθούν στους ώμους τους τις αμαρτίες ενός ολόκληρου έθνους. Ο σκηνοθέτης Μάρτιν Πίτερ Ζαντβλιέτ τοποθετεί σκηνές που θα περίμενες να έχει μία τέτοια ταινία, χωρίς αυτό να μειώνει το συγκινητικό τους βάθος.

Tyler

SMAC

H νέα ταινία του Ηλία Δημητρίου αποτέλεσε για εμένα μια ευχάριστη έκπληξη, κυρίως για το έξυπνο σενάριο της και το πως χειρίζεται το θέμα της σε πρώτο και δεύτερο επίπεδο. Διότι έχουμε δει πάμπολλες ταινίες τελευταία για τον καρκίνο, αλλά με μόνη εξαίρεση το Me and Earl and the Dying Girl, όλες κατέληγαν ένα ψυχοπλακωτικό μελόδραμα. Αυτό το SMAC το αποφεύγει αριστοτεχνικά, περιλαμβάνει και χιούμορ και γρήγορο ρυθμό, ενώ ασχολείται και με άλλα θέματα, όπως των σημερινών αστέγων, της εργασίας στην κρίση, των παράνομων μεταναστών. Διότι το βασικό θέμα της ταινίας είναι οι καθημερινές ανθρώπινες σχέσεις, ο αλτρουισμός κόντρα στον φόβο. Το SMAC παίρνει ένα φανάρι και αναζητά την καλοσύνη στους σύγχρονους συμπολίτες μας, την ώρα που η μεγαλούπολη βυθίζει τους πάντες στην πεζή καθημερινότητα και τις τυπικές σχέσεις. Ο καρκίνος κάνει τη μοναχική Ελένη να δει με άλλο βλέμα τη ζωή. Ο φόβος του θανάτου τελικά ξεπερνά και τελικά σβήνει το φόβο προς τον άστεγο μεσήλικα, ή τους αφρικανούς παράνομους μετανάστες. Φυσικά κρατά τις ισορροπίες, ούτε ωραιοποιεί ούτε χαρίζεται. Βλέπουμε όμως ένα σημαντικό στοιχείο να αντικατοπτρίζεται, ότι πολλοί σημερινοί άστεγοι είναι μορφωμένοι και γλυκομίλητοι. Είναι οι νέοι άστεγοι της πρώην μέσης τάξης που συνέτριψε η κρίση. Ισορροπίες κρατά η ταινία και στην ελπίδα και την απογοήτευση, στην αλήθεια και το ψέμα. Το μεγάλο προτέρημα της ταινίας είναι ο ρυθμος και οι ζεστοί και με χιούμορ διάλογοι, έναντι των αργόσυρτων μελοδραματικών που συνηθίζονται σε αντίστοιχες ταινίες. Υπάρχουν σημεία που ο σκηνοθέτης τα κινηματογράφησε με μαεστρία, αλλά δυστυχώς και κάποια πιο τηλεοπτικά, που θα ήθελα να ήταν φρέσκα, όμως κάνουν την ταινία προσιτή και σε μεγαλύτερες ηλικίες.

Gimli

Sworn Virgin

Μια γυναίκα στην επαρχία της ορεινής Αλβανία αδυνατεί να συμβιβαστεί με τον ασφυκτικό κοινωνικό ρόλο της γυναίκας και δίνει τον όρκο της αιώνιας παρθένας, περνώντας τη ζωή της σαν άντρας. Χρόνια μετά, πηγαίνοντας ως «ο ξάδερφος Μαξ» στην αδερφή της στην Ιταλία θα μπορέσει να αναπνεύσει ξανά ελεύθερα, απλώνοντας το χέρι και προς την ξεχασμένη θηλυκή της πλευρά. Κλασική παραδοσιακή φεστιβαλικά αργή σκηνοθεσία, από την Λάορα Μπισπούρι, την οποία συναντήσαμε στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Λονδίνου (BFI LFF). Έχει όμως το ενδιαφέρον κοινωνικό (και LGBT) θέμα της.  Η ειδοποιός διαφορά, που κάνει την ταινία να ξεχωρίζει είναι αυτή η διπλή μεταμόρφωση της πρωταγωνίστριας της. Είναι και ο ρόλος που χάρισε στην πρωταγωνίστρια πολλές θετικές αναφορές. Tην Άλμπα Ροχβάχερ, όπως μας αποκάλυψε η εκκεντρική σκηνοθέτης, είχε από την αρχή στο μυαλό της για το ρόλο, από όταν το έγραφε και η οποία αναγκάστηκε να μάθει αλβανικά ειδικά για το ρόλο. Ως δάσκαλος επιλέχθηκε ένας φίλος της ιταλός ποιητής αλβανικής καταγωγής που γνώριζε τη συγκεκριμένη διάλεκτο των βουνών. Αρχικά δούλευε χρονικά την ταινία και πολύ αργότερα, προς το τέλος αποφάσισε να χωρίσει χρονικά με κάποια cuts, χρησιμοποιώντας flashbacks, για να αποκτήσει περισσότερο ενδιαφέρουσα παρουσίαση, το αρχικό της structure ήταν ενιαίο. Προβληματισμούς είχε και για το τέλος, η δημιουργός, που μας αποκάλυψε ότι είχε πολλά εναλλακτικά κλεισίματα. Τελικά, κατέληξε σε αυτό που είχε το πιο happy end. Ενδιαφέρον επίσης έχει ότι υπάρχουν δυο βέρσιον της ταινίας, η έκδοση του Βερολίνου που είναι 70% αλβανικά και 30% ιταλικά και η ιταλική έκδοση που είναι 50-50.

Gimli

Sparrows

Ο Αρι αναγκάζεται να πάει να μείνει με τον πατέρα του σε μία επαρχία της Ισλανδίας, όταν η μητέρα του πάει στην Αφρική. Η ζωή εκεί είναι δύσκολη και ο Άρι αισθάνεται μοναξιά, ενώ έχει δυσκολία να έρθει κοντά με τον αλκοολικό και μονίμως απόντα πατέρα του. Ο Ισλανδός Ρούναρ Ρούναρσον δημιουργεί μία ταινία βασισμένη σε ένα σενάριο που έχει τα απολύτως απαραίτητα και βασισμένος περισσότερο στις εκφράσεις, το τοπίο και τους ήχους. Αρκετά πεσιμιστικό, αλλά με έναν πολύ καλό νεαρό πρωταγωνιστή, η ταινία του Ρούναρσον γίνεται αρκετά κουραστική. Έχει την τύχη, όμως, να έχει ένα πολύ «δυνατό» τέλος που αποζημιώνει τον θεατή.

Tyler

White People / the Deposit (Λευκοί Άνθρωποι)

Η Λίσα Άσαν πλάθει ένα εναλλακτικό σύμπαν για να μιλήσει για την ελευθερία, τους περιορισμούς και την διαφορετικότητα. Στο White People (Det vita folket), το σκηνικό είναι ο δεύτερος πρωταγωνιστής. Από τη μια το απέραντο χιονισμένο τοπίο, από την άλλη το ψυχρό, νεοβιομηχανικό κτήριο, σκοτεινό και μυστηριώδες. Χωρίς να εξηγεί πολλά, εκεί μια γυναίκα προσπαθεί να ζήσει ελεύθερη με την κόρη της, όταν την συλλαμβάνουν και την κρατούν τρόφιμη στις περίεργες εγκαταστάσεις τους. Παίζει με τους όρους και τους περιορισμούς. Έτσι η λευκή ξανθιά γαλαζομάτα γυναίκα απειλείται να απελαθεί, ενώ ο έγχρωμος φρουρός της αποτελεί μέρος του συστήματος. Σαν τοποθέτηση, το σύμπαν της ταινίας έχει κάποιες ομοιότητες με το σύμπαν του Αστακού του Λάνθιμου. Λείπουν όμως τόσο το χιούμορ, όσο και η σεναριακή φαντασία, ενώ η υπόθεση της αναλώνεται γρήγορα και ακολουθεί πολύ αναμενόμενα μονοπάτια θυμίζοντας τηλεταινία ή σίριαλ. Αν κρατάμε κάτι είναι κάποια ατμοσφαιρικά της πλάνα και την κεντρική ερμηνεία της Βέρα Βιτάλι (που είχαμε δει πέρσι και στο Blind) που είναι καλή.

Gimli

Invisible (Αόρατος)

 

Η νέα ταινία του Δημήτρη Αθανίτη έχει ένα εντυπωσιακό Γιάννη Στάνκογλου, σε ένα One Man Show, από τις καλύτερες ερμηνείες του. Για ένα φτωχό εργάτη σιδηρουργείου όλα μοιάζουν να πάνε χάλια στη ζωή του, έχει χωρίσει με τη γυναίκα του, έχει χάσει την κηδεμονία του γιού του και χρωστάει διατροφές μηνών, ενώ χρωστάει και αρκετά ενοίκια για το σπίτι του. Ο πενιχρός μισθός του ήρωα όταν τον βλέπουμε δε μπορεί ήδη να τα καλύψει. Όταν η επιχείρηση που δουλεύει λόγω περικοπών τον απολύει, τότε ο πρωταγωνιστής πραγματικά χάνει τη γη κάτω από τα πόδια του. Στις επόμενες δραματικές μέρες θα προσπαθήσει να αποδεχτεί την αδικία που ζει, η οποία θα προστεθεί στην αδικία και το φθόνο που έχει συσσωρευτεί τόσα χρόνια μέσα του. Στην ταινία δε θα τον δούμε να είναι ευτυχισμένος ή ήρεμος ούτε μια στιγμή, παρά ένας άνθρωπος περιθωριοποιημένος από το σύστημα, στιμμένος σαν λεμονόκουπα, πραγματικα σχεδόν αόρατος. Αντίστοιχα αόρατος μέσα στην απελπισία του είναι και ο γιος του ήρωα για αυτόν, με το παιδί να βιώνει ουσιαστικά την απόρριψη και των δυο του γονιών. Ο Στάνκογλου με κοντοκουρεμένο μαλλί και σχεδόν μόνιμο σκούφο στο κεφάλι του θυμίζει τον Γιούαν ΜακΓκρέγκορ του Trainspotting, ενώ μοιάζει να δούλευε σε σιδηρουργεία για χρόνια. Η ταινία διαθέτει ωραία φωτογραφία, ιδιαίτερα στα συχνά αμόρσα διαδρομών με το μηχανάκι και ωραίο soundtrack από τους papercut, έχει όμως λίγα σεναριακά θέματα, καθώς και ορισμένους ξύλινους διαλόγους, που δεν την απογειώνουν. Ίσως πάλι, έτσι αποφεύγεται η υπερδραματοποίηση, έναντι του πιο φαντασιακού, που δείχνει τις διεργασίες που γίνονται στο μυαλό ενός ανθρώπου σε απόγνωση.

Gimli

Krisha (Κρίσα)

Μια ιδιόμορφη, στην προσέγγιση της, ταινία. Αρχίζει και δε μπορείς να καταλάβεις αν πρόκειται για ψευτοντοκιμαντέρ, κωμωδία ή δράμα. Γιατί το Κρίσα τα περιλαμβάνει όλα αυτά μαζί, με το ψυχολογικό δράμα να επικρατεί. Η Κρίσα, μια ταλαιπωρημένη μεσήλικη γυναίκα επιστρέφει μετά από δεκαετή εγκλεισμό για εθισμό σε ουσίες και αλκοόλ στην οικογένεια της για το τραπέζι των Ευχαριστιών (Thanksgiving). Το «ευχαριστώ» όμως δεν θα το πάρει έτσι εύκολα από του συγγενείς και τα παιδιά της που έχουν συσσωρεύσει πολύ φθόνο και πικρία από την προηγούμενη ζωή της. Ουσιαστικά πρόκειται για τη βραβευμένη μικρού μήκους του σκηνοθέτη Τρέι Έντουαρτ Σούλτς, την οποία μεταφέρει σε μεγάλου μήκους. Επ’ευκαιρίας, προσθέτει ερασιτέχνες ηθοποιούς – συγγενείς στην πραγματικότητα, για να προσδώσει αληθοφάνεια στην ταινία του. Το αποτέλεσμα είναι ένα χαμηλού προϋπολογισμού φιλμ, μίγμα αυτοσχεδιασμών και προσεγμένων πλάνων και αυτό, δυστυχώς, φαίνεται στην ταινία του. Υπάρχουν όμως κάποια σημεία ωραία σκηνοθετημένα, που η ψυχολογική ένταση μεταφράζεται σε ηλεκτρισμένο θρίλερ, καθώς και μερικές ενδιαφέροντες σουρεαλιστικές και ακατέργαστες ρεαλιστικές καταστάσεις. Ο χαρακτήρας του «κουνιάδου» ψυχολόγου Dr. Baker (Κρις Ντούμπεκ), με την σαρκαστική συζήτηση και τα πολλά σκυλιά κερδίζει τις εντυπώσεις.

Gimli

Entertainment (Διασκέδαση)

Οτιδήποτε άλλο εκτός από αυτό που λέει ο τίτλος του. Όχι ότι δεν είχε αγνές προθέσεις, τόσο από το σκηνοθέτη όσο και τον κεντρικό πρωταγωνιστή Γκρεγκ Τούρκινγκτον. Ακόμα κι ο Τζ. Σ. Ράιλι το πίστεψε κι είπε να συμμετάσχει. Έχετε διαρωτηθεί ποτέ γιατί οι περισσότερες από αυτές τις απόπειρες μεταφοράς του δράματος των stand up comedians είναι εξαρχής καταδικασμένες να χαντακωθούν από το κοινό; Όπως και να έχει κάποια ταινία έπρεπε να πάρει τον τίτλο της χειρότερης ταινίας της ημέρας και τελικά ο κλήρος έπεσε σε αυτήν. Ξέρω θα σας εκπλήξει αυτό που θα γράψω και όμως, αυτή η ταινία κέρδισε προ λίγο καιρού βραβείο στο Λοκάρνο. Ήταν σίγουρα μια ταινία δύσκολη, απαιτητική από τους θεατές, χωρίς εμφανές σενάριο, με υπερβολικά αργούς ρυθμούς και βοητά, κρυμμένους συμβολισμούς, πρόσωπα παρελθόντος και παρομοιώσεις του πρωταγωνιστή σε παρελθόν και μέλλον, που τελικά είναι τόσο κουραστικά, περισσότερο δε γιατί μένουν ανεκμετάλλευτα και δεν έχουν πραγματικά καμία σημασία στη ροη της αφήγησης. Αρκετές αποχωρήσεις και νευρικά ξεσπάσματα γέλοιου από το κοινό, που οφείλουμε να πούμε ότι αναγνώρισε την προσπάθεια και οι εναπομείναντες χειροκρότησαν στο τέλος.

Gimli