Νύχτες Πρεμιέρας: Ανασκόπηση Παρασκευής (30/09/2016)

Ενδιαφέρουσα μέρα η Παρασκευή, με πολλές προτάσεις για το κοινό, όπως το ντοκιμαντέρ για τον Φρανκ Ζάπα, την Επιχείρηση Χιονοστιβάδα, το Evolution και στη Σκιά του Φόβου να προβάλλονται σε επανάληψη. Σε αυτά προστέθηκαν το Νερούδα, το προκλητικό Ωμότητες (παρουσία της σκηνοθέτιδας, που προλόγισε και μετά απάντησε σε ερωτήσεις του κοινού), όπως και η Ευτυχία (Bliss), η πρώτη μεγάλου μήκους ταινία του Χρήστου Πυθαρά.

Neruda / Νερούδα

Σκηνοθεσία: Πάμπλο Λαραίν

Ο Λαραίν μετά το «El Club», ξαναμαζεύει το αγαπημένο του πρωταγωνιστικό τρίδυμο του «No», Γκαέλ Γκαρσία Μπερνάλ, Λουίς Γκνέκο και Αλφρέδο Κάστρο, αυτή τη φορά για να μεταφέρει ένα λυρικό ανθρωποκυνηγητό του χιλιανού πολιτικού και ποιητή, Πάμπλο Νερούδα από έναν φιλόδοξο νεαρό αστυνομικό. Πνεύμα αλλά και απλότητα από τον Λαραίν, που προσεγγίζει ωραία την εποχή, αλλά δεν έχει ως στόχο να αποδώσει ρεαλιστικά την υπόθεση του, αλλά δημιουργικά, σαν να είναι βγαλμένη από το μυαλό του ίδιου του Νερούδα.

Όπως συχνά στα βιβλία, ο διώκτης αστυνομικός προσπαθεί να γίνει αυτός ο κεντρικός ήρωας. Έτσι το κυνήγι των δυο ανδρών, αστυνομικού και ποιητή-πολιτικού, γίνεται μια κόντρα για το ποιος θα είναι ο πρωταγωνιστής του βιβλίου και ποιος θα μείνει με τον δεύτερο ρόλο. Μια κωμικοτραγική καταδίωξη, που δανείζεται συχνά στοιχεία ενός πιο ιντελέξουαλ φιλμ νουάρ. Συνύπαρξη ρομαντισμού ύφους και μαγικού ρεαλισμού, που είναι συνήθης στη χώρα (κουλτούρα εμφανής στις ταινίες του Χοντορόφσκι, ή του Ραούλ Ρουίθ), σε ένα κυνήγι όπου το έπαθλο έρχεται από το βάρος του αντιπάλου και ο αστυνομικός καλείται να μεγαλώσει ώστε να γίνει αντάξιος του ανδρός που καταδιώκει. Παρόλα αυτά, σε σημεία με αργό ρυθμό, που ίσως υπνωτίσει κάποιους.

Ενδιαφέρουσες λήψεις και φωτογραφία, επιδιώκει παιχνίδια με το φως και τις ακτίνες του ήλιου, εμφανίζοντας ηλιαχτίδες και κυκλάκια στο προσκήνιο του φακού  (το λεγόμενο μποκέ), περιβάλλον στατικό, συχνά θεατρικό, ενώ αλλάζει συχνά background στη μέση διαλόγων, ένα εύρημα που δίνει μια διαφορετική αίσθηση του χρόνου. Ο Νερούδα είναι το εθνικό είδωλο, αλλά δε του χαρίζεται, θεοποιώντας τον.  Ο Γκνέκο στο ρόλο του, χτίζει μια ιδιάζουσα προσωπικότητα, ίσως παρόμοια με τον κινηματογραφικό χαρακτήρα του Σερβίλο στο Il Divo του Σορεντίνο. όπου η μυθοποίηση πηγάζει και από την απομυθοποίηση και την παρουσίαση αρνητικών στοιχείων της προσωπικότητας. Διπλή μάχη, με την άλλη να είναι εσωτερική στον κεντρικό χαρακτήρα, όπου ο ποιητής κι ο πολιτικός άλλοτε αλληλοϋποστηρίζονται, άλλοτε αντιμάχονται μέσα του, κάτι που το παρουσιάζει ωραία εναλλάσσοντας τη φωνή του με τη φωνή του ποιητή, όταν απαγγέλλει ποιήματα ή μιλά επίσημα.

Όμοια και ο αστυνομικός έχει δική του εσωτερική διαμάχη, αναζητώντας έναν σπουδαίο άνδρα για να τον δολοφονήσει, μη μπορώντας να κρύψει και τον θαυμασμό του για αυτόν, που συνεχώς αυξάνεται. Στην διαμάχη αυτή στον κόσμο του Νερούδα, ο Πινοσέτ εμφανίζεται μοναχά ως κομπάρσος. Στην πορεία του ανθρωποκυνηγητού ο Νερούδα συναντά εκπροσώπους διάφορων τάξεων, αφήνοντας νοήματα σε δεύτερο επίπεδο. «Ο κομμουνισμός παλεύει για ένα κόσμο όπου όλοι θα είναι σαν κι εσένα ή για ένα κόσμο όπου όλοι θα είναι σαν κι εμένα;» τον ρωτά η μεθυσμένη κομμουνίστρια αγωνίστρια, που καθαρίζει τουαλέτες, σε έναν από τους δυνατούς διαλόγους του έργου.

Ο Αποστάτης

Σκηνοθεσία: Φεντερίκο Βερόζ

Φοιτητής φιλοσοφίας από τη Μαδρίτη αποφασίζει να γίνει άθεος και με πιστοποιητικό. Προσπαθεί να πείσει την Καθολική Εκκλησία να τον ξεγράψει από τα «βιβλία» της, κάτι που θα δυσαρεστήσει τόσο την Εκκλησία, όσο και το οικογενειακό του περιβάλλον. Διαθέτει μπουνιουελικές πινελιές και ξεκινά από μία ενδιαφέρουσα ιδέα, ωστόσο η ταινία του Φεντερίκο Βερόζ δεν αποτελεί μία απολαυστική κωμωδία όπως ευαγγελίζεται, ενώ ο συνδυασμός ρεαλισμού και φιλοσοφίας μπορεί να δίνουν έναν αέρα «διανόησης» στην ταινία, ωστόσο κουράζουν αρκετά τον θεατή. Φιλότιμες προσπάθειες καταβάλλει ο πρωταγωνιστής της ταινίας, Αλβάρο Ογκάλα.

Under the Shadow / Στη Σκιά του Φόβου

Σκηνοθεσία: Μαμπάκ Ανβάρι

Θρίλερ με έντονο πολιτικό συμβολισμό από το Ιράν (που όμως αποτελεί την επίσημη πρόταση της Βρετανίας για τα Όσκαρ), το «Στη Σκιά του Φόβου» αφηγείται την ιστορία μίας μητέρας και ενός μικρού κοριτσιού που μένουν μόνες τους σε ένα διαμέρισμα στην Τεχεράνη του 1988, εν μέσω βομβαρδισμών από το Ιράκ. Μία βόμβα πέφτει στην πολυκατοικία όπου μένουν και ένα παράξενο πλάσμα θέλει να τους παρασύρει μακριά. Το πρώτο μισό της ταινίας είναι γυρισμένο νατουραλιστικά, σαν ταινία του Ασγκάρ Φαραντί, με χρήση στατικής κάμερας. Τίποτα δεν σε προετοιμάζει ότι πρόκειται για μια ταινία τρόμου. Στο δεύτερο μέρος ο Μπαμπάκ Ανβάρι παίρνει την κάμερα στο χέρι και προσφέρει τρόμο που θα σε κάνουν σε στιγμές να πηδήξεις από τη θέση σου, αλλά έχουν και έντονο συμβολισμό: η οντότητα που κυνηγά την μητέρα και την κόρη μοιάζει να φορά μπούρκα, πετάει στα σκουπίδια την κασέτα με τη γυμναστική της Τζέιν Φόντα και προσπαθεί να «κρατήσει» εγκλωβισμένη τη νεαρή μητέρα στον συντηρητισμό. Ένα δείγμα σινεμά είδους χρησιμοποιείται ως πολιτική αλληγορία που ξεπερνά την εποχή της και φτάνει μέχρι το σήμερα, που προσπαθεί στον σκοταδισμό να φέρει αντιμέτωπο το θάρρος.

Evolution / Εξέλιξη

Σκηνοθεσία: Λουσίλ Χατζιχαλίλοβιτς

Το δεύτερο φαβορί, μετά το Closet Monster. Ένα ταραγμένο παραμύθι. Ο μικρός Νίκολας μεγαλώνει σε ένα ηφαιστειογενές νησί, με άσπρα σπίτια και κατάμαυρο χαλίκι, όπου ζουν μόνο μικρά αγόρια με τις μητέρες τους. Μια περίεργη συνθήκη μητριαρχίας. Δεν υπάρχουν ούτε μεγάλοι άντρες, ούτε μικρά κορίτσια. Η ιδιόμορφη καθημερινότητα τους δείχνει μια λαχτάρα για το υγρό στοιχείο, σχεδόν τελετουργική. Κάτι πολύ περίεργο μοιάζει να κρύβεται πίσω από όλα αυτά, ανάμεσα στα βράχια που τα χτυπάει το κύμα, πίσω από τα όμοια άσπρα σπίτια, που θυμίζουν ελληνικό νησί, στο μαύρο χαλίκι των δρόμων, στις μυστικές βραδινές συναντήσεις των μανάδων.

Σαφής επιρροή από το δικό μας weird cinema, το Evolution διαθέτει μια κινηματογράφιση υπνωτιστική, σχεδόν ονειρική, ενώ διαθέτει ξεχωριστή φωτογραφία και όμορφη χρωματική παλέτα, κάνοντας το τελικό αποτέλεσμα περισσότερο art project. Όσο κυλά ο χρόνος το όνειρο μετατρέπεται με γοργά βήματα σε αρρωστημένο εφιάλτη. Η ιδέα της ταινίας είναι ενδιαφέρουσα και διαθέτει μια άγρια ομορφιά που σαγηνεύει, -ίσως όχι τόσο όσο αντίστοιχα στο Goodnight Mommy. Αξιόλογες είναι και οι ερμηνείες, ιδιαίτερα των μικρών αγοριών πρωταγωνιστών. Σε δεύτερο επίπεδο υπάρχουν πράγματα που φαίνεται να έχει πρόθεση να θίξει, στη σχέση ανθρώπου με τη φύση, την καταπιεστική υπερπροστατευτικότητα των μανάδων προς τα αρσενικά τέκνα και τον ευνουχισμό τους, τη βίαιη αποκοπή του ομφάλιου λώρου, θέματα που δυστυχώς όμως δεν βγαίνουν τόσο ξεκάθαρα προς τα έξω. Διατηρεί όμως την εικαστική αξία του ανέπαφη, ως εξαιρετικό δείγμα μίξης πειραματικού και art σινεμά.

Operation Avalanche/ Επιχείρηση Χιονοστιβάδα

Σκηνοθεσία: Ματ Τζόνσον

H νέα προσθήκη στις ταινίες του διαγωνιστικού τμήματος, είναι το Operation Avalance, ένα ενδιαφέρον σκηνοθετικό εγχείρημα, με έξυπνο σενάριο και δεμένη πλοκή, δίνει νέα πνοή στις θεωρίες συνωμοσίας περί μη άφιξης των Αμερικάνων στη Σελήνη. Έχουν κατά καιρούς δει το φως της δημοσιότητας πολλές θεωρίες ή στοιχεία που υποδηλώνουν ότι η προσσελήνωση του Apollo 11 του 1969 πιθανόν να ήταν ένα μεγάλο φιάσκο, μάλιστα με ανάμιξη και του Κιούμπρικ στην κινηματογράφηση της. Ο Ματ Τζόνσον σύλλεξε όλα αυτά τα στοιχεία και έφτιαξε αυτή την ταινία, σαν ψευδοντοκιμαντέρ. Ο πρόεδρος Κένεντι κηρύττει ουσιαστικά τον ψυχρό πόλεμο και ξεκινά ένας αγώνας δρόμου για την κατάκτηση του Φεγγαριού, μέχρι το 1969, αλλά τα προβλήματα δείχνουν ότι θα είναι σχεδόν αδύνατο κάτι τέτοιο να επιτευχθεί. Μια ομάδα πρακτόρων αναλαμβάνουν να εισχωρήσουν στη NASA, υποτίθεται για να κινηματογραφήσουν ένα εκπαιδευτικό ντοκιμαντέρ της προσπάθειας, με απώτερο σκοπό να βρουν ποιος διαρρέει στοιχεία προς τη Σοβιετική Ένωση. Στην πορεία όμως υποκλέπτοντας συζητήσεις, αντιλαμβάνονται ότι η αποστολή δεν θα επιτύχει και η αποστολή τους μετατρέπεται στο να φτιάξουν ένα ψευτοβίντεο προσσελήνωσης για να ξεγελάσουν όλη την ανθρωπότητα.  Μια διαφορετική αντίστροφη μέτρηση μέχρι τις 21 Ιουλίου 1969 έχει μόλις ξεκινήσει.

Ο Ματ Τζόνσον στη δεύτερη του σκηνοθετική δουλειά, μετά το the Dirties του ’13, σκηνοθετεί, συνυπογράφει το σενάριο και πρωταγωνιστεί στο Operation Avalanche. Χωρίς να εκτοξεύσει το budget στον αέρα καταφέρνει να χτίσει την εποχή, δίνοντας αέρα 60’s με τα κουστούμια, κάποια παλιά αυτοκίνητα και θεόπαλιους υπολογιστές και σε γενικές γραμμές τα πάει καλά. Έντονο καφέ, καμένο φίλτρο σε όλη τη διάρκεια της ταινίας δίνει μια αίσθηση παλιού super8 φιλμ και πόλαροϊντ. Από την άλλη, χρησιμοποιεί αρκετά σκοτεινά πλάνα, αλλά το μεγάλο μειονέκτημα, την τεχνική ρεαλιστικής κινηματογράφισης, που έγινε γνωστή στο ευρύ κοινό με το Blair Witch Project και έχουν υιοθετήσει αρκετές ταινίες τρόμου ύστερα, όπως τα Rec. Η κάμερα στο χέρι δεν είναι τόσο ενοχλητική, αλλά το ότι υποτίθεται ότι κάποιος τους κινηματογραφεί συνέχεια καταντά εντελώς μη πιστευτό, ιδιαίτερα όταν κατά περιόδους στην ταινία καταστρέφουν όλα όσα κινηματογραφούν. Σαν τεχνική αν τη χρησιμοποιούσε σε λίγα σημεία θα προσέδιδε στο τελικό αποτέλεσμα, αλλά το συνεχόμενο είναι κουραστικό και μάλλον κόβει από την ταινία παρά προσθέτει.

Eat That Question: Frank Zappa in His Own Words / Βγάλε τον Σκασμό: Ο Φρανκ Ζάπα με δικά του Λόγια

Σκηνοθεσία: Τόρστεν Σέτε

Σίγουρα η πιο δυνατή στιγμή του μουσικού διαγωνιστικού προγράμματος, μέχρι στιγμής. Έχουμε βέβαια ένα ντοκιμαντέρ στο οποίο ο μεγάλος εκκεντρικός μουσικός, που έφυγε από τη ζωή το 1993, μιλά ο ίδιος για τον εαυτό του, μέσα από συνεντεύξεις του, τηλεοπτικές εμφανίσεις του, αρχειακό υλικό, επομένως είναι λογικό ότι θα έχουμε αναγκαστικά αποσπάσματα βίντεο 4:3 εικόνα. Εκεί όμως κρύβεται και η δύναμη του, δηλαδή στο υλικό του, πως το επεξεργάστηκε και πως το παρουσίασε. Ο Σέτε κατά τα άλλα δεν επιχείρησε καμία επιπλέον επέμβαση στο ντοκιμαντέρ του, παρά έκανε την έρευνα, οργάνωσε το πολύ υλικό που βρήκε σε χρονολογική σειρά, πήρε τα κομμάτια που τον ενδιέφεραν, τα έκοψε και τα σύρραψε μαζί, για να βγει το τελικό αποτέλεσμα. Όλη η δύναμη του έργου του βρίσκεται εκεί ακριβώς, στο υλικό του. Ο Φρανκ Ζάπα, παρεξηγημένος από πολλούς μουσικός, ακόμα και από κάποιους οπαδούς του, υπήρξε μια φοβερή προσωπικότητα, με σκέψεις και αντιλήψεις πολύ μπροστά από την εποχή του. Ετοιμόλογος και σαρκαστικός, δίνει απλόχερα αφοπλιστικές απαντήσεις σε όλους, που μπορεί τότε να φαίνονταν αιρετικές ή επαναστατικές, έχουν όμως τετράγωνη λογική και δε μπορείς από το να συμφωνήσεις μαζί του.

Παρακολουθούμε τον καλλιτέχνη από τις πρώτες του τηλεοπτικές εμφανίσεις, στα τέλη των ’50, όπου εμφανίστηκε ως πρωτοπόρος μουσικός σε εκπομπή για να παίξει «ποδήλατο» (!), μέχρι την τελευταία συνέντευξη που έδωσε το 1993, λίγο πριν το θάνατο του, από καρκίνο του προστάτη. Σίγουρα η επιλογή μουσικής ήταν από τις πιο δύσκολες, μιας και ο προοδευτικός μουσικός έχει περάσει από πολλά είδη, από ροκ’ν’ρολ και τζαζ μέχρι κλασική μουσική, όπερα, συνεχώς πειραματιζόμενος με τη μουσική του. Ακούμε κάποια μουσικά αποσπάσματα, από συναυλίες του, συμφωνίες του και την ταινία που γύριζε, όμως το βάρος πέφτει περισσότερο στον ίδιο και τις απόψεις του από το ίδιο το έργο του. Έτσι με το καθαρό, διαπεραστικό του μάτι, μας λέει τις κοινωνικοπολιτικές του απόψεις, απόψεις για τη δημιουργία και την έμπνευση, την ελευθερία λόγου και τη λογοκρισία. Μπορεί να είναι ντοκιμαντέρ «παλιάς κοπής» σαν νοοτροπία παρουσίασης, αυτά που ακούγονται όμως είναι και σήμερα τόσο επίκαιρα που μας επιβεβαιώνουν ότι ο Ζάπα είναι ακόμα μπροστά από την εποχή μας. Ένα ντοκιμαντέρ που πρέπει να δουν όσοι ασχολούνται με μουσική και όσοι δεν ασχολούνται με αυτή.

Grave / Ωμότητες

Σκηνοθεσία: Ζουλιά Ντουκουρνό

Η Τζαστίν, μια χορτοφάγος από κούνια, περνά την πρώτη εβδομάδα των παθών στην Κτηνιατρική σχολή. Η αδερφή της Αλεξία, που σπουδάζει στην ίδια σχολή σε μεγαλύτερο έτος, την συμβουλεύει και την προστατεύει. Μέσα από την διαδικασία προσαρμογής της Τζαστίν στην νέα της ζωή θα ανακαλύψει μια νέα ορμή του σώματος της, την λαχτάρα της να τραφεί με ανθρώπινη σάρκα.

Η πρώτη ταινία της Ζουλιά Ντουκουρνό βραβεύτηκε με το βραβείο FIPRESCI στο φεστιβάλ των Καννών και προκάλεσε το κοινό με τις σκηνές ανθρωποφαγίας. Μην αναρωτιέστε, φυσικά και υπάρχουν σκηνές που είναι ικανές να προκαλέσουν νευρικότητα σε ευαίσθητους θεατές, με κανιβαλισμό έχουμε να κάνουμε. Πρόκειται για μια ταινία με νεαρά κορίτσια που το αγαπημένο τους έδεσμα προέρχεται απο το είδος Homo sapiens, ενώ ταυτόχρονα προσπαθεί να ενσωματώσει στην αφήγηση στοιχεία αντιθέσεων προκειμένου να εντείνει το εύρος της εξέλιξης του χαρακτήρα της Τζαστίν. Στοιχεία που απλά τα αναλώνει χωρίς να τους δίνει την ανάλογη νοηματική αξία, η χορτοφαγία της πρωταγωνίστριας, ο γκέι χαρακτήρας αλλά και τα ζώα της κτηνιατρικής σχολής, όπως ναρκωμένα άλογα και νεκρά πτώματα σκύλων. Τελικά παραμένει σε μια μάχη μεταξύ καλού κανίβαλου και κακού κανίβαλου, με αποτέλεσμα να κερδίζει απλά μια υψηλή θέση στην κατάταξη των ταινιών που είναι βαμμένες με αίμα.

Bliss / Ευτυχία

Σκηνοθεσία: Χρήστος Πυθαράς

Η Άννα, μια νεαρή κοπέλα που ζει μόνη της, αρχίζει να ανησυχεί από τα post-it που της αφήνει άγνωστος στην πόρτα της. Στην προσπάθεια της να ανακαλύψει ποιος κρύβεται πίσω από την αντίστροφη μέτρηση στα κίτρινα χαρτάκια αρχίζει να υποπτεύεται τους γύρω της και σταδιακά οδηγείται σε ψυχική κατάρρευση.

Η πρώτη ταινία μεγάλου μήκους του Χρήστου Πυθαρά, εισηγητή των σεμιναρίων του Filmschool, είναι μια βουτιά σ’ ένα γυναικείο μυαλό που σταδιακά χάνει την επαφή του με την πραγματικότητα. Και τα 80 λεπτά της ταινίας βασίζονται στις πλάτες της Ξανθής Σπανού που καταφέρνει να κρατήσει την προσοχή του θεατή καθ’ όλη την διάρκεια. Το παρανοϊκό της βλέμμα και η στιγμιαία μετάβαση  από την ηρεμία στην έκρηξη ενσαρκώνουν την κύλιση ενός κοριτσιού από την λογική στην τρέλα. Η Ευτυχία όμως βασίζεται και στην σκηνοθετική ανησυχία του δημιουργού της. Ο Χρήστος Πυθαράς τολμά να πειραματιστεί στις λήψεις των πλάνων αλλά κυρίως στο μοντάζ. Εμβόλιμα καρέ που εισβάλλουν στην ροή της ταινίας, εναλλαγές καμερών στην ίδια σκηνή αλλά και παγίδες που στήνει στον θεατή μέσα από μονταζιακή παραπλάνηση είναι όλα δείγματα μιας σκηνοθετικής άποψης που δεν θέλει απλά να αφηγηθεί αλλά να έχει σε εγρήγορση τον θεατή. Διαβάστε περισσότερα >>>