Ο Γητευτής, ή συντρέχον πνεύμα;

Πως πάει εκείνο το κλισέ; “κορίτσι της παντρειάς , με γαλλικά και πιάνο”. Ε, στην ταινία της Lone Scherfig An Education, (βασισμένη σε ομότιτλα απομνημονεύματα της Lynn Barber, και σεναριο του Νικ Χόρνμπυ, παρακαλώ) εχουμε μία μουσική παραλλαγή: το πιάνο είναι τσέλο.
Η νεαρή 16χρονη Τζένυ(έξοχη αποκάλυψη η φατσούλα Carey Mulligan) ,μεγαλώνει σε λονδρέζικο προάστιο των ΄60s, αρκετά ευκατάστατη για να μπορεί να φοιτά σε ιδωτικο παρθεναγωγειο, όχι αρκετά ευκατάστατη για να γλιτώνει τις επιπλήξεις του μπαμπά( ο Alfred Molina απολαυστικός όπως πάντα), σε περίπτωση που δεν φέρνει καλούς βαθμούς οι οποίοι θα της εξασφαλίσουν την είσοδο στην Οξφόρδη, με κίνδυνο να πάει χαμένη η “επένδυση” πάνω της… ‘Ολα καθαρά, τακτοποιημένα και εν εγγλέζικη τάξη.. Με μία Τζένυ πανέξυπνη, ετοιμόλογη, cool όλως περιέργως μέσα στην αγκαλιά της οικογένειας( ήδη καπνίζει σαν έμπειρη ενήλικη, κι όχι σαν φοβισμένη μην την τσακώσουν , έφηβη). Που αγαπάει τη μουσική, έχει ψύχωση με ο,τιδήποτε γαλλικό και θέλει διακαώς να γίνει μία χειραφετημένη, κομψή Γαλλιδα. ‘Ωσπου μία βροχερή μέρα, εκτός απ΄το νερό με το τουλούμι ερχεται και ο Ντέιβιντ(Peter Sarsgaard), με το σικάτο του αυτοκίνητο, τον γνήσιο(;) ενθουσιασμό/θαυμασμό του για την έφηβη που θέλει να κατακτήσει τον κόσμο, με την ευφράδειά του που ξέρει να κρύβει πολύ καλά την έλειψη ακαδημαϊκής παιδείας, Εβραίος στην καταγωγή ,εξόχως γαλαντόμος με τις κυρίες , και με μιά αμφιβόλου νομιμότητας απασχόληση. ‘Ενας απατεώνας είναι ο Ντέιβιντ. Οπως επ΄σιης και καθ’ εξιν play-boy. Εχει μία ταλαίπωρη σύζυγο και γιό ,τους οποιους φροντίζει να μην βαριέται , μέσα από επαναλαμβανόμενες εξωσυζυγικές σχέσεις εμ φρασκαδούρες, σαν τη Τζένυ. Μεγαλύτερος σε ηλικία απ΄αυτήν, “ψημμένος”, και με ευγλωτία που κατορθώνει να παραπλανήσει γοητεύοντας και τους υγιώς καχύποπτους γονείς της. Ιδίως τον μπαμπά. ‘Ενας τσόγλανος με baby face. Πως ήταν ο Τζόναθαν Ρις Μέγιερς στο καταπληκτικό Match Point; Έτσι!
Νομιζω πως η ταινία ασκεί φοβερή γοητεία με την εξαιρετική μουσική του Paul Englishby τα κοστουμια και την όλη ατμόσφαιρα της δεκαετίας του ’60 που εχει κατορθωσει να στήσει, και σου αφήνει, εμένα τουλάχιστον μου άφησε, για ενθύμιο μιά σειρά ερωτημάτων: Τελικά έπρεπε οι γονείς της Τζένυ, να έχουν υπάρξει πιό αυστηροί μαζί της, πιό σταθεροι στα “όχι” τους όταν αυτή τους ικέτευε να την αφήσουν να δοκιμάσει ολα αυτα τα πρωτόγνωρα που της έδειχνε ο Ντέϊβιντ; Μήπως παραήταν εύπιστοι και αφελείς, όπως ευθέως τους κατηγορεί η μικρή “ατιμασμένη” όταν έχει αποκαλυφθεί, πάλι χάρη στην παρατηρητικότητά της, ποιός ακριβώς είναι ο Ντέιβιντ; Η’ μήπως η μικρή -θα το ξαναπώ- ευφυής που εκμεταλλεύται πλήρως το εκπαιδυετικό σύστημα για να μάθει κι όχι αν κωλοβαρέσει με τα λεφτά των γονιών της- βγάζει μόνη της τα ματάκαι με τα χεράκια της, όταν ζητάει απ΄τον μπήχτη με το λούστρο καλλιεργημένου: ” treat me as a grown up”;
Συνήθως οι ε΄φηβοι είναι οι θεόκουφοι/ θεόστραβοι στα κελεύσματα της διαίσθησής τους, όταν τους λεει να την κάνουν από κάποια κατάσταση με ελαφρά, γιατι κάτι βρωμάει εδώ. Ενώ οι γονείς αναλαμβάνουν να συγκρατήσουν το αφηνιασμένο άλογο που ονομάζεται “παιδί τους”. ‘Αλλωστε στα καθήκοντά τους, περιλαμβάνεται ,καλώς ή κακώς, και αυτό…
Εδώ υπάρχει μία σταδιακή κάμψη των γονεϊκών αντιδράσεων απ΄τον γαλαντόμο Ντέϊβιντ, και είναι πραγματικά δύσκολο να πείς αν μπορούσαν διανοητικά οι γονείς να διαβλέψουν το τσογλάνι και να προστατέψουν την κόρη τους. Και δεν εννοώ τη δαινοητική ανικανότητα ως νοητική υστέρηση, αλλά ως στενομυαλιά που απορρέει από μιά ορθόδοξη και συμβατική σκέψη με κρυφό απωθημένο έναν καλό γάμο… Κι ερχόμαστε στην “ταμπακέρα”. Από τί ακριβώς όφειλαν να την προστατεύσουν; Προφανώς, όπως καταλαβαίνουμε στην πορεία, από έναν απατεώνα και ήδη παντρεμένο. Γιατί η προστασία απ ΄το σεξ, ο ρητός ή άρρητος φόβος όλων των γονέων, δεν μου φαίνεται και τόσο μείζον θέμα αν και σαφέστατα υπάρχει μέριμνα ακόμη κι απ΄το σχολείο της Τζένυ(παρθεναγωγείο γαρ) για την δαιτήρηση ασύλητου του “πολυτιμότερου αγαθού τους”. Αλλά η Τζένυ βρίσκεται κι εδώ, ενα βήμα μπροστά. ‘Εχει ήδη αποφασίσει ότι θα κανει σεξ μολις κλείσει τα 17 της χρόνια. Και το κάνει. Με τον Ντέιβιντ, ο οποίος είναι πολύ πονηρός(ή ερωτευμένος) ώστε να της δώσει αρκετό χρόνο για να ωριμάσει η αποφαση μεσα της , και να το ζητήσει μόνη της.
Κλείνω εδώ, με μιά αλλη δεσμη ερωτημάτων, γιατί τελικά οι σπουδαίες ταινιες, όπως καιτα σπουδαία βιβλία, είναι αυτές που δεν σ’αφηνουν να ησυχάσεις και μετά το τέλος τους αλλά ανοίγουν καινούργια πεδία εσωτερικής εξερεύνησης και διαλογου με τον εαυτό:
Τα παθήματά μας, όποια κι αν είναι αυτά, αποτελούν αμιγώς αρνητικο “κεφάλαιο”; Αν όχι, κάτι που εγώ εμπειρικά μιλώντας, το πιστευω κατά 50% , πρέπει να ευχαριστούμε τα καθάρματα, πάσης φύσεως, που μας εξέθεσαν σ’αυτες τις χρήσιμες γιατην διαμόρφωση του χαρακτήρα μας , εμπειρίες;
Οι τελευταίες ατάκες της Τζένυ η οποία πλεον ειναι φοιτήτρια στην Οξφόρδη,ειναι ενδεικτικές της αμφιθυμίας με την οποία αντιμετωπίζουμε όλοι ό,τι κακό μας συνέβη…
Μήπως το υπερβολικά προστατευμένο άτομο, αποτελει και το πιο προσφορο πρόβατο για σφαγή; Η κοινωνία είναι ένα σύνολο πληγωμένων/ εξαπατημένων , οι οποίοι συνειδητά ή ασυνείδητα, αναπαράγουν πάνω σε “φρέσκο κρέας” όσα υπέστησαν οι ίδιοι ως άπειρα αρνάκια; Τουτ΄εστιν: “θα βρω κι εγω εναν ομορφο ,εξυπνο νεαρούλη, ενθουσιώση με  τα πάντα και θα τον “πλάσω” οπως ακριβως επλασε εμενα εκείνο το καθίκι” ,σκέφτεται ίσως η κάθε Τζένυ αυτου του κόσμου. Τις απαντήσεις ακόμη τις ψάχνω.

Φράνσις