Charlotte Rampling: Εικόνες μιας Θεάς

Με αφορμή τα γενέθλια της Σάρλοτ Ράμπλινγκ που έκλεισε στις 5 Φεβρουαρίου τα 70 της χρόνια, αναδημοσιεύουμε το εξαιρετικό κείμενο-αφιέρωμα του Γιώργου Παππά που πρωτοδημοσιεύτηκε στην ομάδα «…El Exilio…y…El Viaje…» στο Facebook. Η αγαπημένη ηθοποιός είναι φέτος υποψήφια και για Όσκαρ Α’ Γυναικείου Ρόλου για την ερμηνεία της στην ταινία «45 Χρόνια».

Του Γιώργου Παππά

Charlotte Rampling, 70 ετών πια, πενήντα χρόνια καριέρας, με σωρό εξαιρετικών παραγνωρισμένων ταινιών, κοσμοπολίτισσα στο σινεμά και αριστοκράτισσα απίστευτου ακομπλεξάριστου ερωτισμού και αβάσταχτης φωτογένειας.

 

Βρετανίδα, κόρη Ολυμπιονίκη σκυταλοδρόμου, αργότερα στρατιωτικού, οπότε ταξιδεμένη από μικρή η Σάρλοτ, σημαδεμένη η νεαρή ζωή της από την αυτοκτονία της αδερφής της. Λίγο μόντελινγκ και φευγαλέα περάσματα ακόμη και από το A hard day’s night, και ειρωνικά η πρώτη της κανονική ταινία ήταν αυτή όπου την συζήτησαν λίγο για Όσκαρ, αλλά χρειάστηκε να έρθει η τελευταία, όχι 45 Χρόνια, αλλά 50 μετά. 1966, Georgy Girl, το κορίτσι ήταν η Λυν Ρεντγκρέηβ, το 5ο πιο ταλαντούχο μέλος της οικογένειας Ρεντγκρέηβ (κοινώς η ατάλαντη της οικογένειας), η Ράμπλινγκ ήταν η κακιά βιολινίστρια συγκάτοικος που τυλίγει τον καημένο Άλαν Μπέητς και περιμένει και το παιδί του αλλά ο Άλαν ερωτεύεται την Λυν και τους μένει και το παιδί μετά. Μεγάλη επιτυχία της εποχής η ταινία, η Λυν πήγε στα Όσκαρ (κόντρα στην αδερφή της μάλιστα), και ο Τζέημς Μέησον πλούσιος “θείος”, η Ράμπλινγκ δεν μπήκε, αλλά ήρθε (ενώ η Λυν δεν ξαναπήγε πουθενά). Επόμενο βήμα της, διακοσμητική, κομψότατη δίπλα στον Τρέβορ Χάουαρντ στο Long Duel (Χάουαρντ με τον ιθαγενή Μπρύνερ). Ακολούθως έκανε ένα με τον Φράνκο Νέρο και κάτι Σαρδήνιους αυτονομιστές (!), και μετά ήρθε η πρώτη μεγάλη ταινία.

1969-71. Οι Καταραμένοι του Βισκόντι, η μόνη “καθαρή” ομορφιά μέσα στην μπαρόκ ναζιστική παρακμή, ο Βισκόντι της αναδεικνύει για πρώτη φορά την αριστοκρατικότητά της. Την ίδια χρονιά κάνει και το Three, όπου κάνει ωτοστόπ σε δυο Αμερικανούς νεαρούς που ταξιδεύουν στην Ευρώπη (ο ένας ο QED Sam Waterston αυτοπροσώπως!) και τα βλέπουν όλα οι φίλοι -όπως είναι φυσικό. Xαριτωμένο, σαρωτική ομορφιά η Σάρλοτ, βλέπουμε και τοπία, μια χαρά, δεν είναι και το Ζυλ και Ζιμ… Ακολούθως έκανε ένα αξιοπερίεργο ονόματι Ski Bum, δεν το ξέρω, αλλά συμπρωταγωνιστούσε με τον Ζάλμαν Κινγκ (όποιος πει ότι δεν ξέρει ποιος είναι αυτός λέει ψέματα) κι έπαιζε και μουσική live o Jackson Browne.

1971-4, σύμβολο ακραίου ερωτισμού: 1971 το Κρίμα που Είναι Πόρνη, το γνωστό αιμομικτικό θεατρικό σε διόλου τραγική εκδοχή, αλλά με άφθονο ερωτισμό, τι να περιμένεις από τον Πατρόνι-Γκρίφι…. Ξέχασε να ντυθεί και στο επόμενό της σε ιταλικό έδαφος, δίπλα στον Τζιάν Μαρία Βολοντέ ως Τζιορντάνο Μπρούνο στο ομώνυμο, ημι-σοβαρό. Και ακολούθησε η δυάδα του 1974: Ζαρντόζ, υπεράνω κριτικής, θα είναι πάντα καλτ, πολύ ωραίο ζεύγος με τον Κόνερυ, να δεις που κάποτε θα έρθει το ενδυματολογικό/ κομμωτικό της ταινίας στην μόδα και θα ψαχνόμαστε. Και ο Θυρωρός της Νύχτας, αυτό που την επέβαλε ως αιώνια κινηματογραφική φιγούρα, η Καβάνι επίτηδες το τράβηξε στα άκρα, ως πρόκληση πετυχαίνει, ως ταινία τώρα… ας πούμε ότι ζηλεύει ο Χάνεκε.

1975, η μοιραία noir γυναίκα: Έκανε πρώτα το 1975 δυο άσχημα, το κατασκοπικό κακογυρισμένο Caravan to Vaccares και το Yuppi-Du με τον Τσελεντάνο (σόρρυ Αντριάνο, σε αγαπάμε, και είναι και εθιστικό το τραγουδάκι, αλλά βλακεία η ταινία), ακολούθησαν τα δύο πρώτα της ωραιότατα νουάρ, γεννημένη ήταν για το είδος, το ύφος του απρόσιτου ερωτικού μυστηρίου που μπορεί να κάψει 150 ντετέκτιβ στο κοίταγμα. Πιο γνωστό το Farewell My Lovely, επιτομή femme fatale δίπλα στον ολίγο συνταξιούχο Μίτσαμ, αγγούρι σκηνοθέτης ο Ντικ Ρίτσαρντς, αλλά πρόκειται για ταινία produced by George Pappas, οπότε την αγαπάμε, δεν τον ξέρω τον συνονόματο, άσε που παίζει και νεαρός άγνωστος ονόματι Σταλόνε!. Μακράν καλύτερο όμως είναι το La Chair de l’Orchidee/ H Γυναίκα με το Κόκκινο Λουλούδι, σκηνοθετικό ντεμπούτο ολόκληρου Patrice Chereau, η Ράμπλινγκ είναι η ημίτρελη κληρονόμος που την έχει αμπαρωμένη η κακιά θεία, το σκάει και συναντά και τον έρωτα με άλλον κυνηγημένο τον Bruno Cremer, κάπου εμφανίζεται και η Σινιορέ, κάπου σκάει μύτη και ως τρελή που αναγνωρίζει την άλλη τρελή η Αλίντα Βάλι, απολαυστικότατο ψυχονουάρ.

1976-82, Αγγλόφωνα χρόνια. Κάνει το 1976 το Foxtrot, με Πήτερ Ο’ Τουλ και Μαξ Φον Σύντωφ, όμορφα παράξενο, και πολύ γοητευτικό ταίριασμα με τον Ο’ Τουλ, πρώην ευγενείς σε ερημονήσι, η decadance οδηγεί σε πείνα και ερωτικές τριβές, σκηνοθεσία ο Αρτούρο Ριπστάιν ο γνωστός (Γιώργος Λάνθιμος: ποιος είναι αυτός, δεν τον ξέρω). Ακολουθεί η Όρκα το 1977, γνωστό ως “Όχι ο Βυθός, το άλλο που δεν ήταν καλό”, εξυπακούεται ότι το μόνο ωραίο της ταινίας είναι αυτή (μα τον Ρίτσαρντ Χάρις; Πού τον βρήκαν;). Στο ωραιότατο Μωβ Ταξί του 1978, με Νουαρέ, Ασταίρ, Ουστίνωφ αναστατώνει αυτοεξόριστους κάπου στην Ιρλανδία με τον ερχομό της, και το 1980 ευφυής η περιγραφή του Γούντι Άλεν γιατί την επέλεξε για το Stradust Memories, “she is so beautiful and so sexy and so interesting, she has an interesting neurotic quality” (είναι τόσο όμορφη και τόσο σέξι και τόσο ενδιαφέρουσα, έχει μία ενδιαφέρουσα νευρωτική ποιότητα). Και 1982, η μεγαλύτερη στιγμή της καριέρας της έως φέτος, το Verdict, να μην τα ξαναλέμε, συγκλονιστική εν μέσω συγκλονιστικών, η σκηνή της αποκάλυψης της προδοσίας οφείλει να διδάσκεται, κλοπή που δεν ήταν υποψήφια για Όσκαρ.

1983-1986, στην Γαλλία. Εγκαθίσταται εκεί λόγω γάμου με τον Ζαν Μισέλ Ζαρ, και ουσιαστικά χαλαρώνει πλήρως την καριέρα της. Κορυφαίο εδώ το εκπληκτικό νουάρ On ne meurt que deux fois του Ζακ Ντερέ με τον Μισέ Σερώ να προσπαθεί να βρει τον δολοφόνο αλλά κύρια ύποπτη να είναι η Ράμπλινγκ, θανάσιμης γοητείας εδώ, ήταν και η πρώτη της υποψηφιότητα για Σεζάρ. Κάνει επίσης τον απαραίτητο Λελούς με το Viva la Vie το 83, ακολουθεί το ενδιαφέρον ψυχόδραμα Tristesse and Beaute το 85 όπου ζει με την ερωμένη της την Μύριαμ Ρουσέλ (την Μαρία του Γκοντάρ), μετά μπαίνει στην μέση ο πρώην της, τον οποίο υποδύεται ο… Αντρέι Ζουλάφσκι! Ακόμη πιο ακραίο το Max Mon Amour όπου υποτίθεται ότι ο Ναγκίσα Οσίμα καυτηριάζει την μπουρζουαζία και η Σαρλότ ερωτεύεται μαϊμού (Ακούς Ντενέβ; εμείς τα κάναμε αυτά πριν 30 χρόνια, όχι που ήρθες εσύ τώρα στο Brand New Testament, άσε που το ύφος μου λέει πως εγώ είμαι ικανή ακόμη και γι’αυτό, εσένα σουρεαλιστικό χιούμορ ήταν).

1987-98, οι δεύτεροι ρόλοι, τα παράδοξα και η εξαφάνιση. Το 1987 παρούσα στον Δαιμονισμένο Άγγελο, και το ότι είναι αυτή η Μάργκαρετ Κρούζμαρκ κι όχι κάποια άλλη είναι ένας από τους λόγους που παραμένει χρόνια η αγαπημένη μου ταινία από καταβολής κινηματογράφου. Ενδιαφέρον ήταν και το μυστηριώδες Paris by Night του 1988, όπου είναι πολιτικός μπλεγμένη σε φόνους, από τις ιδιότροπες αλλά έξυπνες ταινίες που έκανε ο David Hare. Αντίθετα κακό είναι ένα θρίλερ με τρανσέξουαλ, το Mascara, ενώ ήταν κομψή στο ακαταλαβίστικο Rebus του 90. Και μετά… εξαφανίστηκε! Ουσιαστικά μέσα στα 90ς έκανε ελάχιστες ταινίες, κάποιες τηλεοπτικές. Από αυτά που έκανε σημειώνουμε μόνο το Hammers over the Anvil του 1993 όπου γνώρισε παράνομο έρωτα στην Αυστραλία με νεαρό μπρατσωμένο αγρότη ονόματι Russell Crowe στο αξιοπερίεργο (λόγω ζεύγους- Ο Κρόου σε φάση μαμά έχω ακμή), και την δεσποτική παρουσία της στο αξεπέραστο Wings of the Dove του 1997. Κάποια στιγμή αυτής της εποχής συνειδητοποιεί ότι αρχίζουν να την κοιτάνε περίεργα στο δρόμο ενώ ξεφυλλίζουν περιοδικά, έτσι μαθαίνει ότι ο Ζαν Μισέλ είχε περισσότερες φιλενάδες κι απ’ τον Ολάντ, αυτή στον ύπνο του δικαίου στο σπίτι- ακολουθεί διαζύγιο και μακρά κατάθλιψη.

1999-2000, τα Ελληνικά. Το 1999 ξανασυναντά τον Άλαν Μπέητς στον Βυσσινόκηπο του Κακογιάννη, είναι μεγάλα μεγέθη και οι δυο τους, ώστε και η ταινία να αντέχει. Το 2000 κάνει το Signs and Wonders, γυρισμένο στην μισή Ελλάδα, βασισμένο στο ίδιο βιβλίο που χρησιμοποιεί ο Ζουλάφσκι για τη νέα του ταινία, το Cosmos, ο Stellan Skarsgard σύζυγός της, άγεται και φέρεται από σημεία και θαύματα μεταξύ της οικογένειας και της ερωμένης Debora Karah Unger, στο μεταξύ η Ράμπλνγκ τα φτιάχνει με ντόπιο αριστερό (ο Καταλειφός αν θυμάμαι καλά), σκηνοθετεί με το ιδιάζον ύφος του ο Τζόναθαν Νόσιτερ, από τις ταινίες που χρήζουν επανασυζήτησης. Με τον Σκάρσγκαρντ έκανε την ίδια χρονιά και το Aberdeen, ένα καλούλι με την Lena Headey να είναι η κόρη, η Ράμπλινγκ ασθενής, ωραία θεματάκια, ο Πράισνερ στην μουσική.

2000-2003, η επιστροφή με μεγάλους ρόλους. Οφείλουμε να είμαστε υπόχρεοι στον ταλαντούχο βλαμμένο Φρανσουά Οζόν γιατί επανέφερε την Ράμπλινγκ εκεί που της άξιζε με το Sous le Sable του 2000, εξαφανίζεται ο σύζυγος κι αυτή πέφτει σε άρνηση, από τις μεγαλύτερες στιγμές της, την επανέφερε υποψήφια και στα Σεζάρ, έως και στα Όσκαρ χωρούσε αντικειμενικά. Αυτός την σκηνοθέτησε και στην Πισίνα του 2003 κόντρα στην Λουντιβίν Σανιέ, εξαιρετική σπουδή των ερωτικών παραμέτρων της τρίτης ηλικίας από την Ράμπλινγκ, οι υπόλοιποι κοιτούσαν-κοιτούσαμε το στήθος της Σανιέ, ξανά στα Σεζάρ υποψήφια, και βραβείο από την Ευρωπαϊκή Ακαδημία, μεγάλος της ρόλος κι αυτός. Την ίδια περίοδο έκανε ένα πέρασμα από το Spy Game (θα ήταν ωραίο να την βλέπαμε κόντρα στον Ρέντφορντ κανονικά σε κάποια ταινία), φιλήθηκε ηδυπαθώς με την Κάρολ Μπουκέ στο χαριτωμένο Embrassez qui vous voudrez του 2002 (η Μπουκέ ήταν ομορφότερη εδώ πάντως), έκανε ένα καίριο πέρασμα ως πρώην του Μάικλ Κέην στο Statement του 2003 (κι αυτό του Νόρμαν Τζούισον θέλει επανεκτίμηση όσο το σκέφτομαι, πολύ σπουδαία ταινία πάνω στο παρελθόν και την ατομική ευθύνη), και ήταν επιβλητικότατη και μοιραία δίπλα στον Clive Owen στο I’ll Sleep When I’m Dead του 2003, το ωραιότατο ευθύτατο σύγχρονο νουάρ, ουσιαστικά επαν-ανάγνωση του Get Carter που είχε σκηνοθετήσει ο ίδιος ο Μάικ Χότζες 22 χρόνια πριν.

2004-2006, ευτυχισμένη εργασιομανία. Ο μεγάλος της ρόλος εδώ ήταν το Vers le Sud του 2005, όπου πηγαίνει στην Καραϊβική να αγοράσει ερωτικές υπηρεσίες από μαύρα αγοράκια, άλλη μια ωραία και άνευ κόμπλεξ μελέτη του ερωτισμού στην τρίτη ηλικία, ωραία την κάνει αυτή και όχι ο γνωστός μίζερος σκηνοθέτης Λωράν Καντέ. Στα Σεζάρ την ίδια χρονιά έπαιξε και για το Lemming ως τρελαμένη σύζυγος του αφεντικού, πικρή σάτιρα των τρωκτικών της μπουρζουαζίας, όχι πάντα επιτυχημένη. Στα Ευρωπαϊκά βραβεία έπαιξε και για το Immortel του 2004, την χαοτική επιστημονική φαντασία του Μπιλάλ (του γνωστού), χάλια μαλλί έχω να πω. Την ίδια περίοδο παρούσα και στο Βασικό Ένστικτο Νο2 το οποίο όλοι συμφωνούμε ότι είναι κακό, αλλά πέστε μου άρρενες, βλέπετε αυτή την φωτογραφία με Σάρον Στόουν και Σάρλοτ Ράμπλινγκ και δεν σας έρχεται κάπως; Μην σου πω αυτό το ξαναβλέπω, το Lemming όχι. Ξαναβλέπεται άνετα αντίθετα το κεφάτο Désaccord parfait του 2006, απολαυστικό δίδυμο με τον Ζαν Ροσφόρ ως πρώην καλλιτεχνικό ζευγάρι που ξανασυναντιέται. Είχε κι ένα βαρυτικό πέρασμα από Τα Κλειδιά του Σπιτιού του Αμέλιο.

2007-2013, κι άλλη ευτυχισμένη εργασιομανία, παρούσα σε δεύτερο ρόλο στο Caotica Ana του Μέντεμ (που όποιος δεν το έχει δει να σκιστεί να το ψάξει γιατί είναι μια από τις μεγαλύτερες ταινίες όλων των εποχών), και στο Angel παρούσα (βρε, ο Φασμπέντερ!), μαμά της Κίρα στο Duchess (όπως πάντα στα κοστούμια αριστοκρατικότατη), μαζί της και στο κομψοτέχνημα Never Let Me Go, μετακινούμενη άνετα και επιβλητικά παντού, από το, τι σπουδαίο, Night Train to Lisbon μέχρι τον Τοντ Σόλοντζ στο Life During Wartime και την Μελαγχολία του Τρίερ, μέχρι απέναντι από τον Βίνι Ντίζελ στο Babylon AD (μπας και δεν είναι τόσο κακό αυτό τελικά όσο θυμούνται όλοι; Σημείωση να το ξαναδώ), μέχρι ένα Streetdance (τα βλέπουμε αυτά τα μπαλετικά στο σπίτι- βλέπε όμως τι παράστημα που έχει στην φωτογραφία, να σε διδάξει αυτή να μάθεις τι εστί πα ντε ντε).

2010-2015, τέσσερα (και ένα) σημαδιακά έργα: Το The Mill and the Cross του 2011 είναι η χαρά των κριτικών τέχνης, καθώς αναπαράγει τον καλλιτεχνικό βίο του Μπρύγκελ (μην εκτιθέμεθα εμείς οι άτεχνοι, δεν εννοούμε το αριστερό μπακ της Γερμανίας το 82), τρομερά εντυπωσιακό οπτικά ακόμη και για εμάς τους άτεχνους. Το I, Anna του 2012 είναι ένα μυστήριο φτιαγμένο πάνω της, με συνοδεία γλυκιάς κούρασης από τον Gabriel Byrne, θα έπρεπε να είναι καλύτερο, είναι όμως σκηνοθεσία του γιού της. Το Eye of the Storm του 2011 ήταν η πολυαναμενόμενη συνάντηση τιτάνων, αυτή μητέρα, η Τζούντι Ντέηβις και ο Τζέφρεϋ Ρας παιδιά της, πώς κατάφερε ο Fred Schepisi να βγάλει μέτρια ταινία ουδείς ξέρει, η Ράμπλινγκ πάντως ήταν η καλύτερη, οι άλλοι το ερμήνευσαν λάθος. Και το υπέροχο Rio Sex Comedy του 2010, μαζί με την Ιρέν Ζακόμπ σε κωμικές περιπέτειες στην Βραζιλία, ανελέητα όμως στήνεται η κωμωδία καταστάσεων πάνω σε μια ανοιχτή κριτική όλων όσων βρίσκονται πίσω από την βιτρίνα, τις φαβέλες, τις πλαστικές εγχειρήσεις, θαυμάσιο είναι. Κι έτσι φτάσαμε στο 45 Years, να μην τα ξαναλέμε, να πάνε η Μπλανσέτ, η Λάρσον, η Ρόναν, και η Λώρενς, και να υποκλιθούν μπροστά της πρέπει σε 15 μέρες.