Editorial: Η άνοδος της ακροδεξιάς, ο Ντέρεκ και το μήνυμα της ανοχής
Του Τάιλερ Ντέρντεν
Είναι να τρίβεις τα μάτια σου. Στην Γαλλία των τεχνών και των γραμμάτων, στη Γαλλία της nouvelle vague, το ακροδεξιό Εθνικό Μέτωπο βγαίνει πρώτο με 25%. Στη Βρετανία το ευρωσκεπτικιστικό Ukip κρατά τα σκήπτρα αφήνοντας πίσω του τις παραδοσιακές πολιτικές δυνάμεις. Στην Ελλάδα η ναζιστική Χρυσή Αυγή βγαίνει τρίτο κόμμα. Σε όλη την Ευρώπη τα αντιμεταναστευτικά, ορισμένες φορές, φασιστικά μηνύματα βρίσκουν πρόσφορο έδαφος ανάπτυξης.
Προχτές στο τρένο κρυφάκουσα δύο αγόρια να μιλούν. Έλεγαν για έναν φίλο τους.
«Άσε ρε αυτός είναι τρελός. Έχει πάει και έχει χτυπήσει στο μπράτσο ναζιστικό θυρεό. Τον έπιασα και του είπα: “Ποιος είσαι ρε μαλάκα; Ο Ντέρεκ;»
Ο άλλος γελάει. Η αναφορά είναι σαφής. Ο Ντέρεκ, ο ήρωας του American History X, ο άνθρωπος που ο Έντουαρτ Νόρτον ερμήνευσε με όλη την τρέλα και την μεταμέλεια που θα μπορούσε να ερμηνεύσει, έχει γίνει πια σύμβολο. Σύμβολο μιας κοινωνίας που θα θέλαμε να αλλάζει, αλλά δεν αλλάζει. Έχουν περάσει 16 χρόνια από τότε που στις οθόνες μας εμφανίστηκε ο Ντέρεκ. Αλλά η εμφάνισή του στη ζωή μας είναι πλέον φαινόμενο καθημερινό. Στην πόλη μας, στη γειτονιά μας, στο χωριό μας. Στο χωριό μου, όπου οι αγρότες του συγχρωτίζονται με τους μετανάστες, με τους δεύτερους να ρίχνουν όλη τη σκληρή δουλειά στα χωράφια για μια μπουκιά ψωμί, ανασφάλιστοι, στο χωριό μου όπου η Χρυσή Αυγή πήρε 15 ψήφους (από πού; πώς; γιατί;)
Το σινεμά μάς διδάσκει την ανοχή, δείχνοντάς μας ξεκάθαρα το πώς μπορεί το μίσος να εξαπλωθεί στις καρδιές μας. Στο Μίσος του Ματιέ Κασοβίτς, τρεις φίλοι-μετανάστες, με τον φίλο τους στο νοσοκομείο λόγω αστυνομικής βίας, υπόσχονται να σκοτώσουν έναν αστυνομικό εάν αυτός πεθάνει. Η βία ως απάντηση στη βία.
Στο Κύμα του Ντένις Γκάνσελ, ένα «αθώο» πείραμα για τη σαγήνη του ολοκληρωτισμού έχει διαφορετικά αποτελέσματα από αυτά που θα περίμενε κανείς, ενώ επί ελληνικού εδάφους, το Red Hulk κέρδισε γιατί αφηγείτο την ψυχολογία της ομάδας και το πώς αυτή επιβάλλεται σε έναν νεαρό.
Σε όλα αυτά τα φαινόμενα, που το σινεμά έχει καταγγείλλει ή καταδείξει με τον πλέον ανατριχιαστικό τρόπο, έρχεται η ανοχή να δώσει μαθήματα. Στο Xenia ο ομοφυλόφιλος και Αλβανός Ντάνι θέλει απλά να υπάρξει: αυτός, το γλιφιτζούρι του και το κουνέλι του, να υπάρξει απέναντι στους μαυροφορεμένους που λυμαίνονται την Αθήνα.
Το σινεμά μας διδάσκει την ανοχή: Μας δείχνει ότι ο έρωτας είναι όμορφος είτε είναι ανάμεσα σε άτομα του ίδιου φύλου είτε ανάμεσα σε άτομα διαφορετικού φύλου. Μας δείχνει τι σημαίνει να ανοίγεσαι, να προσεγγίζεις τον άλλο είτε πρόκειται για ξένο, είτε για δικό σου. Μας δείχνει το δράμα της μετανάστευσης, τον φόβο, την αδυναμία που είναι τελικά ο ρατσισμός και η μισαλλοδοξία. Το σινεμά το στέλνει το μήνυμα. Εμείς δεν ξέρω αν το λαμβάνουμε.
