Όταν η Εργατική Πρωτομαγιά ενέπνευσε τον κινηματογράφο

Η Εργατική Πρωτομαγιά έχει αποτελέσει πηγή έμπνευσης για κάποιους αξιόλογους σκηνοθέτες που θέλησαν να προσεγγίσουν το θέμα των εργατικών διεκδικήσεων μέσα από τη δική τους κινηματογραφική ματιά.

Ιστορικά, η επέτειος της Πρωτομαγιάς αφορά την ανάμνηση της μεγάλης απεργίας των εργατών του Σικάγου την Πρωτομαγιά του 1886, που είχε τραγική κατάληξη, με αρκετά θύματα και την τιμωρία των υποκινητών της εξέγερσης, όταν η αστυνομία άνοιξε πυρ κατά των εργατών που διεκδικούσαν οκτάωρη εργασία και καλύτερες συνθήκες δουλειάς. Σαν παγκόσμια ημέρα, η Πρωτομαγιά καθιερώθηκε στις 14 Ιουλίου του 1889 και στην Ελλάδα γιορτάστηκε για πρώτη φορά την Κυριακή 2 Μαΐου του 1893.

Η Απεργία (Ρωσία 1925)

Η πρώτη ταινία που μας έρχεται στον νου είναι η «Απεργία» του πρωτοπόρου Σοβιετικού σκηνοθέτη, Σεργκέι Αϊζενστάιν. Η πρώτη μεγάλου μήκους ταινία του είναι γεμάτη συμβολισμούς – όπως σχεδόν όλες του οι ταινίες – αλλά και αντιθέσεις, που μέσω του μοντάζ, γεννά εντυπώσεις και προβληματισμούς στον θεατή. Η «Απεργία» αφορά τους εργάτες ενός εργοστασίου που συσπειρώνονται και απεργούν, διεκδικώντας τα αιτήματά τους. Όλες αυτές οι εικόνες είναι εξίσου επίκαιρες, ακόμα και 93 χρόνια μετά το εξαιρετικό δημιούργημα του Αϊζενστάιν.

Η Γη Τρέμει (Ιταλία 1948)

Είκοσι τρία χρόνια μετά τον Αϊζενστάιν, ο Ιταλός Λουκίνο Βισκόντι δημιουργεί την ταινία «Η Γη τρέμει», που αξίζει να την παρακολουθήσει κανείς για τα μοναδικά της πλάνα. Ο Βισκόντι, που βασίστηκε στο μυθιστόρημα του Τζοβάνι Βέργκα «Οι Μαλαβόλιε», χρησιμοποίησε για την ταινία αυτή μη επαγγελματίες ηθοποιούς και έκανε εξωτερικά γυρίσματα (παραθαλάσσια περιοχή Άρτσι Τρέτσα στη Σικελία), ακολουθώντας τις επιταγές του ιταλικού νεορεαλισμού. Η υπόθεση θέλει τους ψαράδες της περιοχής να προσπαθούν να ανταπεξέλθουν στην καθημερινότητά τους, ενώ πέφτουν θύματα εκμετάλλευσης των χοντρεμπόρων ψαριού. Μια οικογένεια αποφασίζει να σταθεί στα δικά της πόδια, αλλά τα εμπόδια βγαίνουν στον δρόμο τους. Να σημειωθεί πως η ταινία έλαβε το Βραβείο καλύτερης ταινίας στο φεστιβάλ Βενετίας.

Το Αλάτι της Γης (Αμερική 1954)

Ο Χέμπερτ Μπίμπερμαν παρουσιάζει μια πραγματική ιστορία και μιλά για μια απεργία την εποχή του Μακαρθισμού στην ταινία «Το Αλάτι της Γης». Η ταινία εξελίσσεται σ’ ένα ορυχείο του Νέου Μεξικού, όπου οι αφόρητες συνθήκες δουλειάς και διαβίωσης αναγκάζουν τους εργάτες να κατέβουν σε απεργία, ενώ ιδιοκτήτες και αστυνομία χρησιμοποιούν κάθε μέσο για να κάμψουν την απόφασή τους. Το «Αλάτι της Γης» αποτελεί μια από τις πιο τολμηρές πολιτικές ταινίες στην ιστορία του αμερικανικού κινηματογράφου και χρησιμοποιεί εργάτες του ορυχείου στο καστ της.

The Organizer (Ιταλία 1963)

Ο Μάριο Μονιτσέλι μας πηγαίνει πίσω στον 19ο αιώνα, όταν ένας καθηγητής επισκέπτεται το Τορίνο και έρχεται αντιμέτωπος με τις απάνθρωπες συνθήκες εργασίας που επικρατούν σε ένα εργοστάσιο κλωστοϋφαντουργίας. Αποφασίζει να βοηθήσει τους εργαζομένους να κατέβουν σε απεργία και να δημιουργήσουν ένα ισχυρό συνδικάτο. Από τις πρώτες ταινίες στο ιταλικό σινεμά που θίγουν το θέμα της γέννησης του ιταλικού εργατικού κινήματος και των αγώνων του, το “Organizer” αναπαριστά ρεαλιστικά το κλίμα της εποχής.

Όλα πάνε καλά (Γαλλία 1972)

Ο Ζαν Λυκ Γκοντάρ σκηνοθετεί την Τζέιν Φόντα και τον Ιβ Μοντάν σε μια πολιτική ταινία με φόντο την απεργία σε ένα εργοστάσιο αλλαντικών. Μέσα από την ταινία αυτή, ο Γκοντάρ θέλει να κάνει σαφή την θέση του για τα γεγονότα του Μάη του ’68, να δηλώσει τις αριστερές του πεποιθήσεις και να καταλήξει στο συμπέρασμα ότι μάλλον δεν πάνε και τόσο καλά τα πράγματα!

Ψωμί και Τριαντάφυλλα (Αγγλία 2000)

Ο Κεν Λόουτς σκηνοθετεί τον Άντριεν Μπρόντι και την Πιλαρ Παντίγια στην ταινία «Ψωμί και Τριαντάφυλλα». Το φιλμ μας παρουσιάζει μια Μεξικάνα λαθρομετανάστρια, που δουλεύει ως καθαρίστρια, γνωρίζεται μ’ ένα συνδικαλιστή και κατεβαίνει σε διεκδικητικούς αγώνες μαζί με συναδέλφους της, κάτι που τη φέρνει σε αντιπαράθεση με τη μεγαλύτερη αδελφή της. Το όνομα της ταινίας  προέρχεται από την κλωστοϋφαντουργική απεργία του 1912 στο Λώρενς της Μασαχουσέτης, η οποία συγκέντρωσε ανθρώπους από 40 διαφορετικές υπηκοότητες και διήρκεσε περίπου 2 μήνες.

Cart (Κορέα 2014)

Η Τζι – Γιουνκ Μπου, σκηνοθέτις από την Κορέα, καταπιάστηκε με τα εργατικά δικαιώματα στην ταινία «Cart». Το «Cart» αφορά τους εργαζομένους μιας μεγάλης αλυσίδας στην Κορέα που συσπειρώνονται όταν οι συμβασιούχοι συνάδελφοί τους απολύονται ο ένας μετά τον άλλον. Βασισμένο σε πραγματικά γεγονότα, το «Cart» είναι γεμάτο με επίκαιρες καταστάσεις και σίγουρα ο θεατής θα ταυτιστεί και θα προβληματιστεί  με αυτό που θα δει.

Cesar Chavez (Μεξικό 2014)

«Σεζάρ Τσάβεζ» είναι η πρώτη ταινία του Ντιέγκο Λούνα στη θέση του σκηνοθέτη και αφορά τον ιδρυτή του συνδικάτου «United Farm Workers». Ο Σεζάρ Τσάβεζ, αγρότης στο επάγγελμα, προσπαθεί να συσπειρώσει τους συναδέλφους του, οι οποίοι είναι Μεξικανοί που πήραν προσωρινή άδεια για εργασία στις ΗΠΑ, με την προϋπόθεση να επιστρέψουν όταν σταματήσουν την εργασία τους. Οι συνθήκες εργασίας για αυτούς είναι σκληρές, με τον ρατσισμό και τη βίαιη συμπεριφορά των ντόπιων να τους ακολουθούν καθημερινά. Η ταινία «Σεζάρ Τσάβεζ» αποτυπώνει τις δυσκολίες αλλά και την υπεράσπιση των πολιτικών δικαιωμάτων των Λατινοαμερικάνων στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Διαβάστε επίσης:
-> Ο Αντώνης Γκούμας μας παρουσιάζει 14 ταινίες για την Πρωτομαγιά και την Εργατική Τάξη