Εσείς πιστεύετε στις νεράιδες;

 

Εκείνο το πρωινό του 1903, ο διάσημος θεατρικός συγγραφέας Τζέημς  Μπάρι δε φανταζόταν πως θα γνώριζε τους ανθρώπους που επρόκειτο να παίξουν σημαντικό ρόλο στην προσωπική αλλά κυρίως, λογοτεχνική του ζωή. Διότι εκείνο το ωραίο πρωινό, στους υπέροχους κήπους Κένσινγκτον του Λονδίνου, όπου ο σερ Τζέημς συνήθιζε να βολτάρει καθημερινά με τον γιγάντιο σκυλάκο του Πόρθο (ράτσας Αγ.Βερνάρδου), θα συναντούσε την έμπνευση για την συγγραφή του πιο διάσημου έργου του: του Πήτερ Παν.

Η ταινία του Marc Forster  FINDING NEVERLAND (2004), βασισμένη στο θεατρικό του Allan Knee, The Man Who Was Peter Pan, είναι υπέροχα τρυφερή και γλυκύτατη, μία εξαιρετική αναβίωση της γνωριμίας του Τζέημς Μπάρι (απ΄το 1913 1^ου Βαρωνέτου παρακαλώ), με την οικογένεια Λουέλιν Ντέηβις, τα 4 αγόρια της Σύλβια Λουέλιν Ντέηβις (το γένος Du Maurier, η Σύλβια ήταν θεία της μετέπειτα διάσημης συγγραφέως Daphne Du Maurier). Πέρα από κάποιες ανακρίβειες ( η Σύλβια είχε 5 γιους, και όχι 4 όπως βλέπουμε στην ταινία, με τον Μπάρι γνωρίστηκαν το 1897 [ εκείνος ήταν 37 ετών κι εκείνη 31] και όχι το 1903), η ταινία αποτελεί  μία πιστή στα πραγματικά περιστατικά, ωραιότατη καταγραφή  των γεγονότων που οδήγησαν τον Μπάρι στη σύλληψη του διασημότερου έργου του. Με αρκετές υποψηφιότητες για όσκαρ (μεταξύ αυτών και για α’ ανδρικού ρόλου για την ερμηνεία του Johnny Depp), 1 τελικά βραβείο  Όσκαρ, αυτό της καλύτερης μουσικής, απολαυστικό καστ και μία απερίγραπτη αίσθηση παιγνιώδους διάθεσης και σκανταλιάς να την διαπερνάει, η ταινία του Forster συγκινεί αβίαστα και μας παρουσιάζει με μοναδικό τρόπο την συνεχή σύγκρουση ανάμεσα στην Τέχνη/καλλιτεχνική δημιουργία/αχαλίνωτη φαντασία και την πεζή, αντιποιητική και συχνά καταπιεστική πραγματικότητα.

Το πρωταγωνιστικό τρίο των Depp, Winslet και Highmore είναι εξαίρετο ^.   ο Johnny Depp πλασμένος λες, για το ρόλο του συγγραφέα Τζέημς Μπάρι, είναι  υπέροχος, πλάθει έναν συμπαθέστατο δημιουργό, σεμνό (παρά την αναγνωρισιμότητα που ήδη απολάμβανε) με φαντασία που δεν ξέρει από ωράρια, συμβατικότητες και καθωσπρεπισμούς, που πραγματικά απολαμβάνει την παρέα των 4 μικρών παιδιών της Σύλβια Ντέηβις και, εδώ ακριβώς φαίνεται η συγγραφική δεινότητα, με την ικανότητά του να μεταπλάθει την εμπειρία σ’ έργο Τέχνης. Το εξαιρετικό σενάριο μας δίνει τη χαρά να παρατηρήσουμε τη διαδικασία γέννησης του Πήτερ Παν στο μυαλό του Μπάρι, το πώς αντιλαμβανόταν τα πάντα συγγραφικά, είχε την ικανότητα να μετουσιώνει το καθημερινό συμβάν σε υλικό για το έργο του (βλ. π.χ. την καταπληκτική σεκάνς με το πειρατικό πλοίο στον κήπο των Ντέηβις, όπως και τη σκηνή όπου ο Μπάρι φαντάζεται την αυστηρή μητέρα της Σύλβια, Έμμα [η εξαιρετική Julie Christie] σαν τον αμείλικτο κάπταιν Χούκ).

Η Kate Winslet απ΄την άλλη, στο ρόλο της χήρας Σύλβια Λουέλιν Ντέηβις, είναι πανέμορφη, ένα πλάσμα με ομορφιά και αξιοπρέπεια που καλοδέχεται την (οικονομική και συναισθηματική) συνδρομή του Μπάρι, ενθαρρύνει τη γνωριμία του με τα παιδιά της (σ’ αντίθεση με την αυστηρή γιαγιά τους) και στην συγκινητικότατη σκηνή της prive θεατρικής παράστασης του Πήτερ Παν, σαν άλλη Τιτάνια- Βασίλισσα των ξωτικών, επιθεωρεί την επικράτειά της, τη Χώρα του Ποτέ που ο τρυφερός κι αφοσιωμένος φίλος της Τζέημς Μπάρι  της υποσχέθηκε, και να τη τώρα να περπατάει  έκπληκτη και συγκινημένη ανάμεσα σε ινδιάνους, πειρατές και πολύχρωμα όντα.

Όλη η ταινία είναι μία συνεχής κόντρα ανάμεσα στηνπραγματικότητα και την εναλλακτική (επιθυμητή) εκδοχή της^.  απέναντι στην ξινίλα του βικτωριανού καθωσπρεπισμού και του «δεν είναι η κοινωνική επαφή που προσδοκούσα» που λέει με απόρριψη η πρώην ηθοποιός-σύζυγος του Μπάρι, Μαίρη (φοβερή η Radha Mitchell) και την αυστηρότητα της  Έμμα, με τον συνεχή επικριτικό της τόνο προς όλους, έχουμε τις σκηνές-αντίδοτα με τα παιχνίδια των υιών Ντέηβις και του Μπάρι, το χορό του με τον καλοκάγαθο Πόρθο, και το αποκορύφωμα, την εξαίρετη, μαγική (όπως τη χαρακτήρισε ο Πήτερ) παράσταση του Πήτερ Παν,προς τέρψιν όχι μόνο των μεγαλοεισοδηματιών θεατών αλλά και του παραγωγού και φίλου του Μπάρι, Τσαρλς Φρόμαν ( ο Dustin Hoffman). Ο καταπληκτικός Freddie Highmore (12 ετών τότε) που υποδύεται πειστικότατα τον πιο εσωστρεφή απ’ τους γιούς της  Σύλβια, τον Πήτερ, αυτόν που χάρισε τ’ όνομά του στο έργο του Μπάρι, σε μία χαρακτηριστική σκηνή κατηγορεί τον Μπάρι ότι τους μαθαίνει να φτιάχνουν «χαζοϊστορίες», οι οποίες όμως δεν μπορούν να γιατρέψουν την αγαπημένη του μαμά^.  τί να τις κάνω τις ιστορίες σου; αναρωτιέται και τα κάνει όλα θρύψαλλα ο συντετριμμένος μικρούλης. Αυτός όμως είναι που στην τελική σκηνή, κρατάει σφιχτά το σημειωματάριό του με το θεατρικό μονόπρακτο που σκάρωσε ( η σχετική σεκάνς είναι απ’ τις ωραιότερες της ταινίας), το οποίο η μητέρα του γλύτωσε απ΄την καταστροφική του μανία^.  η μητέρα του που τώρα την βλέπει να βυθίζεται αργά μέσα στη γη.

« Έχουμε την Τέχνη για ν’αντικρύζουμε με θάρρος την αλήθεια»  έλεγε ο Νίτσε, και ο Τζέημς Μπάρι με την ανοικονόμητη φαντασία του, έφτιαξε έναν μαγικό, άλλο κόσμο για τους μικρούς φίλους του, όπο εκεί θα μπορούσαν να καταφεύγουν όποτε ήθελαν, όποτε ένιωθαν ότι η αλήθεια του, εκτός παραμυθιών , κόσμου στράγγιζε κάθε σταγόνα χαράς κι ελπίδας από μέσα τους.

Η ζωή από μόνη της δε φτάνει, και η θαυμάσια ταινία του Forster μας προσφέρει αυτό το απαραίτητο περιττό. Ο Τζέημς Μπάρι πέθανε τον Ιούνιο του 1937, αλλά κάθε φορά  που ο διάσημος  ήρωάς του κερδίζει έναν ακόμη αναγνώστη, η Τίνκερ Μπελ το ξωτικό, χαμογελάει πονηρά.

 

Trivia :

• Ο Τζέημς Μπάρι πέθανε 77 ετών από πνευμονία, ενώ η Σύλβια στα 42 της, από καρκίνο του θώρακα.
• Πράγματι τον σκύλο του Μπάρι τον έλεγαν Πόρθο και ήταν ράτσας Αγ.Βερνάρδου. Το σπίτι των Μπάρι έβλεπε στους κήπους Κένσινγκτον.
• Οι Μπάρι δεν είχαν παιδιά, αλλά όπως αναφέρεται και στην ταινία, ο Τζέημς ανέλαβε από κοινού με την μητέρα της Σύλβια την κηδεμονία των 4 παιδιών της, μετά το θάνατό της (κατά τους ορισμούς της διαθήκης της). Το μεσαίο όνομα της Σύλβια ήταν Jocelyn, με το οποίο την φώναζε ο Μπάρι (αυτό δεν ακούγεται στην ταινία).
• Η ερμηνεία του Highmore στην ταινία, έκανε τον Depp να τον προτείνει στον Tim Burton, όταν γύριζε το Charlie And The Chocolate Factory. Τελικά, ο Highmore υποδύθηκε τον Τσάρλι Μπάκετ και ο Depp βεβαίως τον Γουίλι Γουόνκα.
• Ο Ian Hart κάνει μία σύντομη εμφάνιση υποδυόμενος τον φίλο του Μπάρι, Άρθουρ Κόναν Ντόϋλ (ναι τον «πατέρα» του Σέρλοκ Χολμς). Άλλοι διάσημοι ομότεχνοί του και φίλοι του επίσης, ήταν ο Τζώρτζ Μπέρναρντ Σω, ο Χέρμπερτ Γουέλς, ο Ρόμπερτ Λούις Στήβενσον, και ο Τόμας Χάρντι.