Fredric March: Ο ξεχασμένος σπουδαίος ηθοποιός
Του Γιώργου Παππά, που πρωτοδημοσιεύτηκε στην κλειστή ομάδα «…El Exilio…y…El Viaje…»:
Το αφιέρωμα της ημέρας οφείλει να είναι στην σημαντικότερη γέννηση της ημέρας, δηλαδή στον Fredric March, ο οποίος είναι ο σχετικά ξεχασμένος από τους πολύ μεγάλους ηθοποιούς της ιστορίας του Αμερικάνικου σινεμά, με 2 Όσκαρ και τουλάχιστον 10-15 μεγάλους ρόλους.
O Fredric March πήρε νωρίς το πρώτο του Όσκαρ, το 1932 ως Δόκτωρ Τζέκυλ και Κύριος Χάιντ (εξ ημίσειας με τον Wallace Beery τότε αν και είχε μία ψήφο περισσότερη ο Μάρτς, είχε προηγηθεί μια υποψηφιότητα την προηγούμενη χρονιά όταν κι έχασε από τον Λάιονελ Μπάρυμορ), επιβλητικός Θάνατος στο Death takes a holiday (αυτό που το έκαναν μετά Meet Joe Black και ατυχώς έβαλαν τον Μπραντ Πιτ στον ρόλο του αλλά ευτυχώς το έσωσαν με την Claire Forlani), Γιάννης Αγιάννης απέναντι στον Ιαβέρη του Λώτον στους Άθλιους του 1935, πρίγκηπας Ντιμίτρι στην Ανάσταση του Τολστόι (γνωστή ως We live again, με την υπέροχη Anna Sten, την Ρωσίδα παρ’ολίγον Γκάρμπο, πρέπει να την πούμε κάποτε την ιστορία της και πόσο όμορφη ήταν)- εδώ ο Μαρτς έκανε πρόβα για τον επόμενο ρόλο του, που ήταν αυτός του Βρόνσκυ απέναντι στην Άννα Καρένινα της Γκάρμπο, ξεχωριστού χρώματος ερμηνεία που κατάφερε να μην επισκιάζεται από την Γκάρμπο.
Δίπλα στην Κάθριν Χέπμπορν ως Mary Queen of Scots 1936, υπήρξε ο πρώτος διδάξας του A Star is Born to 1937, ξανά υποψήφιος έχασε από τον Καπετάνιο Σπένσερ Τρέησυ. Την ίδια χρονιά είχε ένα καταπληκτικό screwball με την Κάρολ Λομπάρντ ως δήθεν ετοιμοθάνατη από ραδιενέργεια, το Nothing Sacred. Πρωταγωνίστησε το 1940 σε μια βερσιόν του Victory του Κόνραντ, ήθελε να το κάνει με τη νεοαφιχθείσα τότε Ίνγκριντ Μπέργκμαν αλλά τελικά ξέμεινε με την Μπέτυ Φηλντ, την ίδια χρονιά σιγόνταρε την Τζόαν Κρώφορντ σε συνήθη φάση over the top στο Susan and God του Κιούκορ- φαίνεται και από τις φωτογραφίες ακόμη τι ωραίος και ικανός παρτεναίρ ποικίλων πρωταγωνιστριών ήταν, εκτός των άλλων
1942, Παντρεύτηκα μια Μάγισσα, το αξέχαστο με την Veronica Lake (με την οποία σκοτώθηκαν στα γυρίσματα), και 1946 η μεγαλύτερή του ώρα με το The Best Years of Our Lives, το μεταπολεμικό αριστούργημα του Γουίλιαμ Γουάιλερ, εδώ πήρε και ο Μαρτς το 2ο του Όσκαρ (Όσκαρ και ο Γουάιλερ και η ταινία και ο συγκινητικός ερασιτέχνης βετεράνος ανάπηρος Χάρολντ Ράσελ για 2ο, συν 2-3 ακόμη), τεράστια εμπορική επιτυχία, κυρίως όμως σημαντική κοινωνική κατάθεση για τις συνέπειες ενός πολέμου σε όσους τον έζησαν και σε όσους είναι γύρω τους, από τις περιπτώσεις που ο κινηματογράφος καίρια επέδρασε, ευεργετικά, στο κοινωνικό γίγνεσθαι: η ενσωμάτωση του ήρωα του Μαρτς είναι εύκολη μετά τον πόλεμο, κυρίως γιατί υπάρχει ο ισχυρός οικογενειακός πυρήνας (σύζυγος Μύρνα Λόυ, κόρη Τερέζα Ράιτ), όμως έχει μάθει πια να θεωρεί παιδί του κάθε βετεράνο. Τεράστια ταινία, προφανώς δεν είναι το ίδιο να την βλέπεις 70 χρόνια μετά, αλλά εύκολα φαντάζεσαι τον άμεσο τότε αντίκτυπό της. Το 1951 ήρθε η επόμενη μεγάλη του στιγμή, ο Θάνατος του Εμποράκου (ο Άρθουρ Μίλερ, γείτονάς του, τον θεωρούσε τον φυσικό ερμηνευτή του ρόλου, στο θέατρο ο Μαρτς αρχικά δίστασε οπότε ο Καζάν πήρε τον Λη Κομπ), ξανά στα Όσκαρ (εναντίον Μπόγκαρτ-Μπράντο-Κλιφτ στη νίκη του Μπόγκαρτ για την Βασίλισσα της Αφρικής, όποιος και να κέρδιζε τότε δίκαιο θα ήταν, ο πέμπτος ήταν ο Άρθουρ Κένεντυ για ένα Bright Victory, ο οποίος Κένεντυ είχε μόλις πάρει Τόνυ παίζοντας τον γιο στον Θάνατο του Εμποράκου!).
Με τον Καζάν συνεργάστηκαν το 1953 στο Man on a Tightrope, ως Τσέχος καλλιτέχνης του τσίρκου που θέλει να αποστατήσει στην Δύση κι έχει και μια δυνητικά άπιστη γυναίκα την Γκλόρια Γκράχαμ, βασισμένο σε αληθινή ιστορία, δεν είναι η καλύτερη στιγμή των εμπλεκομένων, όχι πως είναι κακό. Απέναντι στον Μπόγκαρτ θα είναι η επόμενη μεγάλη του στιγμή στο Desperate Hours του 1955, Wyler στην σκηνοθεσία πάλι, το γνωστό με τον γκάνγκστερ Μπόγκαρτ που κρατά ομήρους Μάρτς και την οικογένειά του (έχουμε πει τι ωραία είναι και η διασκευή με Μίκυ Ρουρκ-Άντονυ Χόπκινς), σύγκρουση γιγάντων πραγματική η ταινία. Το 1956 υποδύθηκε τον Φίλιππο τον Β’, με Μεγαλέξανδρο τον Ρίτσαρντ Μπάρτον, εντάξει, καλύτερος από τον Βαλ Κίλμερ είναι αλλά αυτό δεν σημαίνει και τίποτε, εξακολουθεί να αποτελεί ο Αλέξανδρος unfilmable έννοια- ο Μπάρτον με τον Ροσεν τον πήγαν φτωχά και τίμια οπότε γλιτώνουν τον χλευασμό (που αναλογεί σε Στόουν και Φαρέλ), αλλά εξακολουθεί να μην είναι Αλέξανδρος αυτό που έκαναν (είχε δίκιο ο Τσάρλτον Ήστον που ήταν η πρώτη επιλογή, πριν τον Μπάρτον, πως “δεν βγαίνει αυτό εύκολα, αφήστε το”).
Tο 1959 είχε μια καταπληκτική ερμηνεία στο Middle of the Night ως ο μεσήλικας χήρος που ερωτεύεται τη νεαρή υπάλληλό του Κιμ Νόβακ αλλά ο περίγυρος τους κυνηγάει (από θεατρικό του Τσαγιέφσκι), και το 1960 είχε την τελευταία του μεγάλη στιγμή με το Inherit the Wind, το κλασικό προοδευτικό δράμα του Στάνλεϋ Κράμερ όπου ο Μαρτς κονταροχτυπιέται ερμηνευτικά με τον Σπένσερ Τρέησυ στο δικαστήριο, ο Τρέησυ δαρβινιστής, ο Μαρτς της Βίβλου αυστηρά, πρώην συνεργάτες οι δυο τους, θα δώσουν ρέστα, υποψηφιότητα πήρε μόνο ο Τρέησυ παρά τον μεγαλύτερου εντυπωσιασμού ρόλο του Μαρτς, μεγάλοι ηθοποιοί εν δράσει πάντως, η κόντρα τους πρέπει να διδάσκεται. Από τους δεύτερους ρόλους που ακολούθησαν ξεχωρίζουν οι Καταδικασμένοι της Αλτόνα του Ντε Σίκα, πολύ μεγάλη ταινία με Μαξιμίλιαν Σελ-Σοφία Λόρεν επίσης, ο ρόλος του προέδρου στο Seven Days in May του Φρανκενχάιμερ (διακοσμητικός, η ταινία είναι των Ντάγκλας-Λανκαστερ-Φρανκενχάιμερ και ολίγον της Άβα), και στο Hombre έπαιζε δίπλα στον Νιούμαν. Κοίτα πόσες ταινίες είπαμε…
