Πόσα GHz είναι η αγάπη σου;

Βλέπουμε έναν άνθρωπο να περπατάει στο δρόμο  μιλώντας από το κινητό του ( δεν γράφω  στο  κινητό του, γιατι μετά απ΄ αυτή την ταινία  η φράση “μιλάω στο κινητό μου” έχει και ένα άλλο, ασύλληπτο νόημα), που τον χάνεις  που τον βρίσκεις, με το κινητό στο  χέρι είναι. Αλλαγή σκηνικού:  βλέπουμε κάποιον να έχει βγαλει βόλτα το  σκυλί  του. Του μιλάει, το χαϊδεύει, το αγκαλιάζει, του φέρεται  σα να  έχει δίπλα του έναν άνθρωπο.

Τί κοινό  έχουν  οι  δύο περιπτώσεις; Απάντηση:  ο άνθρωπος ο οποίος  φαίνεται να μιλάει  μόνος του, στην πραγματικότητα απευθύνεται   σ’  έτερον, επικοινωνεί (κατ’ επίφασιν ή όχι, είναι άλλο θέμα), μεταδίδει  σκέψεις, συναισθήματα σε κάποιν άλλο, δεν ομφαλοσκοπεί.  Αυτη θα ήταν μιά, κατα’ αρχήν, σωστή απάντηση , έτσι δεν είναι;

Ας δούμε τώρα την περίπτωση  του Θίοντορ Τουόμπλι, επιστολογράφου για λογαριασμό άλλων, στην εταιρεία  Beautifulhandwrittenletters.com.  Τί  ακριβώς  κάνει ο Θίοντορ; Απ΄όσα εικάζουμε, σ’ενα απροσδιόριστο  παρόν/μέλλον όπου όλοι έχουν παραδοθεί στα τεχνολογικά επιτεύγματα, ο κύριος Τουόμπλι συντασσει επιστολές για διάφορες περιστάσεις, τις οποίες επιστολές αποστέλει φυσικά, στους παραλήπτες τους. Ο Θίοντορ έχει ένα αξιοζήλευτο διαμέρισμα-παράδεισος  της υψηλής τεχνολογίας και των “έξυπνων” συσκευών, και μιά αίτηση διαζυγίου  απ΄τη σύζυγό του Κάθριν ( η Rooney Mara)   να τον τσιμπάει καθημερινά σαν ακίδα που εχει σφηνωθεί  στο δάχτυλό του και δε λέει να βγεί. Ο Θίοντορ ειναι μόνος του εδώ κι ένα χρόνο (άλλοι ειναι παντέρημοι δεκαετίες ολόκληρες  βεβαίως, αλλά ας μην επεκταθώ).

Η τελευταία  ταινία του Spike Jonze  με τίτλο   HER   επιτυχώς χαρακτηρίστηκε  “τεχνολογικός εφιάλτης”,  γιατί  αυτό ακριβώς είναι  κι ας προσφέρεται  σε παστέλ περιτύλιγμα. Μιά μεγαλούπολη πηγμένη στην ισοπεδωτική ευθεία του τσιμέντου και του γυαλιού (οριζοντιο-καθέτως), δομημένη  πάνω στην υψηλή τεχνολογία, με  ανθρώπους- “νησίδες”  που περπατούν  στους δρομους, μιλάνε μονίμως στο κινητό τους, ενίοτε και μεταξύ τους, αλλλα που  σ’ εμένα τουλάχιστον, εδωσαν την εντύπωση  απολύτως αποξενωμένων όντων, απλώς φιγούρες που γεμίζουν  το αστικό τοπίο, σαν εκείνα τ’ άψυχα  ανθρωπάκια  στις αρχιτεκτονικές  μακέτες…

Η μοναξιά του Θίοντορ (εξαιρετικός και υπόκωφα απελπισμένος ο Joacquin Phoenix) λαμβάνει  τέλος  όταν  αυτός  ενδίδει στην εγκατάσταση  ενός προηγμένου λογισμικού στον υπολογιστή του, με την κωδική ονομασία  OS1 ( λειτόυργικό σύστημα  με σούπερ  ανεπτυγμένη τεχνητή νοημοσύνη, με  συνείδηση , όπως διατείνονται οι κατασκευαστές του). Εχει και όνομα το λογισμικό : Σαμάνθα. Παρόλο που η θεματική ,αν μπορώ να το πω έτσι, της ταινίας ανιχνεύεται  και σε προγενέστερες δημιουργίες, σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό [αναφέρω ενδεικτικά :  Blade Runner(1982), Bicentennial  Man (1999), A.I. (2001), Lars And The Reral Girl (2007),Prometheus (2012) ],εννοώ το ζήτημα  της “σχέσης”/ αλληλεπίδρασης του ανθρώπου με ρέπλικες/αντίγραφα μηχανικά/ανδροειδή κ.λ.π., φαίνεται  πως η ταινία του Jonze   πηγαίνει  ένα βήμα παραπέρα- διότι βάζει  τοιν θλιμμένο Θίοντορ  να συνάπτει ερωτική σχέση  με ένα λογισμικό!  Η φραση της ‘Εϊμυ, της πιό  πιστής  φίλης του, συνοψίζει  την βαθιά  τραγική ή μάλλον τραγελαφική  ουσία της ταινίας: ” Αλλοκοτο ε; Να έχω σχέση μ’ ένα OS. Ναί,  είναι  αλλόκοτο”.

Τί είν’ αυτο που κάνει το μυαλο μας να εκρύγνηται, να σαλτάρει, να μην μπορεί να  το χωρεσει το κεφάλι μας; Το ότι  ο νεαρός Θίοντορ, αντί να  έχει έστω, περιστασιακά one night/day stands με  ανθρώπους, προτιμά  την ασφάλεια  και την κατ’ ουσίαν  αυτιστική  επικοινωνία του (οξύμωρο) μ’ ένα  άψυχο πρόγραμμα Η/Υ, με  προηγμένη  νοημοσύνη βεβαίως, δυνατότητες απρόβλεπτης εξελιξης ( ή μήπως  προγραμματισμένα  απρόβλεπτης; ) όπως τον ενημερώνει με σαγηνευτική φωνή που παραπέμπει σε αληθινή γυναικάρα ( η Scarlett Johansson   ειναι εξαιρετική και ακαταμάχητη,  με τη φωνή της και μόνο, αφού δεν εμφανίζεται  ούτε σ΄ενα πλάνο, αλλά εμπλουτισμένη με όλα τα καλούδια της υποκριτικής δίνει  μιά  καταπληκτική ερμηνεία, “σάρκα και αίμα”  στη Σαμάνθα ) αλλά το οποίο δεν παύει να παραμένει μηχάνημα, κατασκέυασμα  , προϊόν  ανθρώπινου  προγραμματισμού. Οι πλείστες σκέψεις  που προκαλεί  αυτή η ταινία, όσο προχωράει τρελαίνεσαι, η σπαρακτική ερμηνεία  του Phoenix, στον οποίο  αναγνωρίζουμε τους εαυτούς μας, την κάνουν  must see   για κάθε στοχαζομενο  πάνω στις παρενέργειες  της τεχνολογίας.

Ο Θίοντορ  , κι αυτο ειναι το εξωφρενικό , γοητεύεται  τόσο πολύ απ΄τις ικανότητες του λογισμικού του (φανταστείτε  μιά ικανότατη και αφορητα σέξι γραμματέα ) που φτανει στο σημείο  να το ερωτευθεί!  Επενδύει συναισθηματικά  πάνω του, δένεται μαζί του, έχει όλα τα συμπτώματα του ερωτοχτυπημένου ανθρώπου, του επιτρέπει  να γίνει κοινωνός της ζωής του σα να ήταν αληθινός ,  υποστατός  σύντροφος ( η σκηνή της  “δι’ αντιπροσώπου ” ερωτικής επαφής της Σαμάνθα με τον Θίοντορ, πέραν σύλληψης, όπως  και  αυτή της  γνωριμίας της με τους φίλους του ), ακόμη και σεξ κανει μαζί του. Ναι, όπως το διαβάζετε. Κι εδώ  ακριβώς , όποιος έχει ακόμη  σώας τας φρένας, θ ‘αναρωτηθεί: “καλά, πως διάολο  κάνεις σεξ μ΄ενα λογισμικό;  Εστω  ομιλόν. Νοείται σεξ έτσι; ”

Αυτο που διέκρινα παρατηρώντας τη σχετική σκηνή ήταν  πως , όσο κατ’ επίφασιν συντροφικό, αλλά στην ουσία  του μοναχικότατο- ένας υποβοηθούμενος αυνανισμός- ήταν το σεξ με τις διαφορες γυναίκες στα chat-rooms, έτσι ήταν  και το σεξ  με  “τη”  Σαμάνθα. Με το λειτουργικό πρόγραμμα, ας το επαναλάβω για να έχουμε πάντα προ οφθαλμών  για τι παραλογισμό μιλάμε. Ο Jonze  θα μπορούσε πιστέυω να το πάει ακόμη παραπέρα το θέμα του, σε πιό σκοτεινά/διεστραμμένα  μονοπάτια, αλλά μάλλον  αρκείται στο μέγα σοκ που μας  προκαλεί  παρουσιάζοντας  τον Θίοντορ να συζητάει με  “τη”  Σαμάνθα   γιατι  δεν κάνουν πιά τοσο συχνά σεξ μεταξύ τους!! Φανταστείτε όμως, να μας έδιχνε  τη Σαμάνθα , ενθουσιασμένη καθώς  ειναι απ΄την εξευρεύνηση  του κόσμου των ανθρώπων, να ήθελε να πειραματιστεί και με kinky  θέματα, ομαδικό σεξ  φερειπείν.  Τί θα ήταν τότε; Ισότιμη παρτενέρ σε τρίο, κουαρτέτο, κ.λ.π.;

Εάν ο Jonze  ήταν αρκετά τολμηρός  να μας παρουσιάσει έναν άνθρωπο καψούρη με το λειτουργικό πρόγραμμα  του Η/Υ του, γιατι  να μην φανεί  κι ο θεατής  ακομη τολμηροτερος , σκεπτόμενος  ολα τα ενδεχόμενα;

O Θίοντορ συστήνει  “τη”  Σαμάνθα  στους φίλους του, όπως ακριβώς θα έκανε  αν είχε μιά  σαρκωμένη , χειροπιαστή σύντροφο (όπως αυτή που είχε  π.χ.) . Κι αυτοί, άλλο  ένα εξωφρενικό  σημείο, δεν  εκπλήσσονται  και πολύ.Δεν τους βλέπουμε λόγου χάριν , να κατσαδιάζουν  κλονισμένοι  το φίλο τους με την αλλοπρόσαη επιλογή του. Ο Jonze  δεν μας δείχνει  εναν μοναχικό άντρα ν’αντιμετωπίζεται  σαν  φρικιό  επειδή σύναψε σχέση ερωτική μ’ ενα λογισμικό , απλούστατα επειδή τέτοιες σχέσεις, χιλιάδες, έχουν ήδη συνάψει  κι οι συνάνθρωποί του, ασχέτως αν διστάζουν να το ομολογήσουν.  Η σχεση εξάρτησης, σε βαθμό  ψύχωσης, που αναμφίβολα και πασίδηλα  εχουμε  απ ΄τον υπολογιστή μας, ή το έξυπνο κινητό μας, στην ταινία του Jonze  φτάνει σ’ επικίνδυνα άκρα ( η σεκάνς με τον Θίοντορ  να ψάχνει πανικόβλητος το σήμα της Σαμάνθα, τα λέει όλα ). Μετατρέπεται  σε υποκατάστατο  της ανθρώπινης  επαφής επειδή – κι εδώ βεβαιως εντοπίζεται  και η μέγιστη  αυτοϋπονόμευσή της- την μιμείται  επιτυχώς. Την ανθρώπινη παρουσία. Ποιός όμως ικανοποιείται /καλύπτεται  αληθινά  και ουσιαστικά  μ’ ενα αντιγραφο/ολόγραμμα κ.λ.π.;

Το τρυφερότατο  και εν τέλει αισιόδοξο  φινάλε  της ταινίας, με κάνει να πιστεύω ότι ο  ο Jonze  μας ρίχνει στο καμίν ιτης τεχνολογικής υπεροχής, για να μας ξαναβγάλει  στο  δροσερό μονοπάτι  της απλής  ανθρώπινης  επαφής. Δε μπορείς  να γείρεις στον ώμο του υπολογιστή σου. Χρειάζεται   άνθρωπος με σώμα για κάτι  τέτοιο.

Θ’ αλλαζε η απάντηση αν μας έλεγε κάποιος  ” υπάρχουν και ανδροειδή. Αυτά έχουν και κορμί, και ώμο και τα πάντα, τρις καλύτερα απ ΄τους κοινούς ανθρώπους”;

Η δική μας απάντηση καθορίζει και το είδος των σχέσεων που επιθυμούμε.