Χόμπιτ: Εκεί και πάλι πίσω…

Μία καλοκαιρινή μέρα του 1930, ο  καθηγητής Τζον Ρόναλντ Ρόιελ Τόλκιν καθόταν στο γραφείο του, στο σπίτι του στην Οξφόρδη έχοντας μπροστά του 286 σχολικά γραπτά να διοθρώσει. Ο καιρός ήταν ζεστός, εκείνος βαριόταν και τα περισσότερα από αυτά που έγραφαν οι μαθητές του φαίνονταν αδιάφορα. Παίρνοντας άλλο ένα γραπτό, ανακάλυψε με ευχαρίστησή του ότι ήταν μια άδεια κόλλα. Αντί να την προσπεράσει στάθηκε μισό λεπτό σε αυτήν και έγραψε οκτώ λέξεις που του είχαν έρθει ξαφνικά στο μυαλό: «Σε μια τρύπα στο έδαφος ζούσε ένα χόμπιτ».

Ο Τόλκιν δεν γνώριζε καν τι είναι ένα χόμπιτ, πόσο μάλλον το πώς μοιάζει και για αρκετό καιρό δεν έκανε τίποτα με τις οκτώ λέξεις του. Κι όμως. Αυτές κάποτε θα τον οδηγούσαν στο Μοναχικό Βουνό και (πολύ) αργότερα στο Βουνό του Χαμού.

Το Χόμπιτ μπορεί να θεωρείται αρκετά παιδικό, αλλά αυτό οφείλεται σε πολλούς λόγους: στα παιδικά χρόνια του Τόλκιν στη Νότιο Αφρική, στην αγάπη του για την απλή ζωή και τη φύση, στην προσπάθειά του να διασκεδάσει τα παιδιά του με το να τους διηγηθεί ένα διασκεδαστικό παραμύθι, με το γεγονός ότι δεν είχε ζήσει ακόμα τη φρίκη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου που θα μεταμόρφωνε το έργο του. Το Χόμπιτ είναι εμπλουτισμένο με το χιούμορ και την απλότητα της βρετανικής υπαίθρου, με μια ελαφρότητα και ταυτόχρονα με μία σοβαρότητα που μπορεί κανείς να βρει σε άλλα έργα του.

Η σεναριογράφος του Χόμπιτ, Φίλιπα Μπόγενς, λέει: «Είναι μια παιδική ιστορία, αλλά οι ήρωες πληρώνουν το μεγαλύτερο τίμημα για αυτές τις περιπέτειες».

Ο Τόλκιν θύμωνε που η Αγγλία δεν είχε μια ηρωική μυθολογία, όπως οι κελτικές ιστορίες, ή οι Έλληνες ήρωες. Το Σιλμαρίλιον που ο Τόλκιν ξεκίνησε το 1914 και δεν τελείωσε ποτέ και οι γλώσσες των ξωτικών του έδιναν την ψευδαίσθηση ότι μπορούσε να φτιάξει ο ίδιος μια μυθολογία για τη χώρα του, η οποία θα μπορούσε να αντικαταστήσει κάποια αρχαία μυθολογία, που η Αγγλία δεν διέθετε.

Ο συγγραφέας χρειάστηκε 2,5 χρόνια για να τελειώσει το Χόμπιτ, κάνοντας μεγάλες παύσεις στο ενδιάμεσο. Πολλοί από τους βασικούς χαρακτήρες είχαν άλλα ονόματα, αλλά οι νάνοι -οι περισσότεροι τουλάχιστον διατήρησαν τα ονόματά τους, τα οποία προέρχονταν από την ισλανδική Έντα, δηλαδή τους μύθους των Βίκινγκ.

Στο βιβλίο, ο Μπίλμπο είναι ένα χόμπιτ που απολαμβάνει μια άνετη, χωρίς ιδιαίτερες φιλοδοξίες ζωή. Σπάνια απομακρύνεται από την αποθήκη ή το κελάρι του. Η ηρεμία του διακόπτεται όταν μια μέρα στο κατώφλι του εμφανίζεται ο μάγος Γκάνταλφ και μια παρέα νάνων για να τον παρασύρουν σε μια περιπέτεια. Το σχέδιό τους είναι ν’ αρπάξουν το θησαυρό που φυλάει ένας τεράστιος, πολύ επικίνδυνος Δράκος. Ο Μπίλμπο στην αρχή δεν είναι πρόθυμος να πάρει μέρος στην αναζήτηση του θησαυρού. Εκπλήσσει όμως τους πάντες, ακόμα και τον ίδιο του τον εαυτό, όταν αποκαλύπτεται πόσο πολυμήχανος είναι.

Όταν ο Τόλκιν τελείωσε το γράψιμο, έδωσε το βιβλίο στον κολλητό του φίλο Κλάιβ Στέιπλ Λιούις να το διαβάσει. Οι δυο τους ήταν μέλη της λογοτεχνικής ομάδας The Inklings και αντάλλασσαν λογοτεχνικές απόψεις. Ο Λιούις, μάλιστα θα έγραφε αργότερα Το Χρονικό της Νάρνια, μία από τις πιο αγαπητές σειρές παιδικών βιβλίων. Ο Λιούις το επαίνεσε, αλλά διατηρούσε κάποιες αμφιβολίες, ειδικά σχετικά με το τέλος του βιβλίου.

Ο Τόλκιν έκρυψε το Χόμπιτ σε ένα συρτάρι, όπου θα παρέμενε εάν μία απόφοιτη, πρώην φοιτήτρια του Τόλκιν, δεν το διάβαζε το 1936. «Ο Τόλκιν ήταν φοβερός στο να μην τελειώνει τα γραπτά του, πολύ χειρότερος από ό,τι φαντάζεται κανείς (σ.σ. και φαντάζεται πολλά δεδομένων των δεκάδων ατέλειωτων ιστοριών που έχει αφήσει πίσω του), αλλά ο Λιούις τον βοηθούσε, τον έπειθε, τον κανάκευε. Ο Τόλκιν δεν θα είχε τελειώσει ποτέ τον Άρχοντα των Δαχτυλιδιών, χωρίς τον Λιούις. Όπως με το Χόμπιτ, έπρεπε να του αρπάξεις το κείμενο από τα χέρια και να το παραδώσεις (σ.σ. σε έναν εκδότη), ενώ εκείνος θα φώναζε: “Δεν έχει τελειώσει ακόμα! Χρειάζομαι τουλάχιστον έναν χρόνο”» δηλώνει μελετητής του Τόλκιν.

Η φοιτήτρια του Τόλκιν πήρε το βιβλίο και το παρέδωσε σε έναν εκδοτικό οίκο. Ο εκδότης το έδωσε στον 10χρονο γιο του και τον πλήρωσε με ένα σελίνι για να γράψει μια κριτική. Ιδού τι έγραψε ο Ράινερ: “Ο Μπίλμπο Μπάγκινς ήταν ένα χόμπιτ που ζούσε στην τρύπα του και ποτέ δεν πήγαινε για περιπέτειες. Τελικά ο Γκάνταλφ ο μάγος και οι νάνοι του τον πείθουν να πάει. Έχει μια διασκεδαστική περιπέτεια, πολεμώντας γκόμπλιν και ορκ. Τελικά φτάνουν στο Μοναχικό Βουνό. Ο Σμάουγκ, ο δράκος-φύλακας σκοτώνεται και μετά από μία τρομερή μάχη με τα γκόμπλιν, επιστρέφει σπίτι -πλούσιος! Αυτό το βιβλίο, με τη βοήθεια χαρτών, δεν χρειάζεται εικονογράφηση και θα αρέσει σε όλα τα παιδιά μεταξύ 5 και 9 ετών».

Κάπως έτσι τον Σεπτέμβριο του 1937 εκδίδεται το Χόμπιτ. Μέχρι τον Δεκέμβριο τα πρώτα 1.500 αντίτυπα έχουν ξεπουληθεί. Πολύ γρήγορα άρχισε να τον ενδιαφέρει μία συνέχεια για το Χόμπιτ. Γνωρίζοντας ότι αργεί να τελειώσει αυτά που γράφει, δίνει στον εκδότη του το Σιλμαρίλιον, η δύσκολη γλώσσα, όμως, αποτελούν εμπόδιο και ο Τόλκιν αποφασίζει να μην εκδοθεί το βιβλίο. Επιστρέφει στο Χόμπιτ και ψάχνοντας στη σελίδα του, ανακαλύπτει θέματα για τα οποία δεν είχε μιλήσει, όπως για παράδειγμα το δαχτυλίδι.

Τον Αύγουστο του 1938 γράφει στους εκδότες του, λέγοντάς του ότι έχει αρχίσει ένα καινούριο μυθιστόρημα «Τον Άρχοντα του Δαχτυλιδιού», το οποίο προχωρά πολύ γρήγορα. Σε ύφος, όμως, είναι πολύ διαφορετικό (σε αυτό φταίει και ο Β΄Παγκόσμιος Πόλεμος). «Είναι, όπως λένε τα παιδιά μου, κάπως πιο μεγαλίστικο. Δεν είναι ένα παραμύθι».

Οι μεταφορές του Χόμπιτ

Από ραδιοφωνική σειρά για τον σταθμό του BBC σε ταινία κινουμένων σχεδίων και από εκεί σε κόμικ, ακόμα και σε τραγούδι από τον Σποκ (!) η ιστορία του Χόμπιτ δεν έχει περιοριστεί μόνο στις σελίδες ενός βιβλίου.

Το 1977 ετοιμάζεται η τηλεοπτική μεταφορά του Χόμπιτ σε ταινία κινουμένων σχεδίων από το στούντιο Rankin/Bass. Πολλά στοιχεία του βιβλίου λείπουν φυσικά και η ταινία κινείται αργά και νωχελικά τη μία στιγμή και βιαστικά την επόμενη. Οι γρίφοι θεωρούνται το highlight της ταινίας, με το Γκόλουμ να μοιάζει με τεράστιο βάτραχο!

Μια σειρά από τρία τεύχη κόμικς με κείμενα των Chuck Dixon και Sean Deming, εικονογραφημένη από τον David Wenzel, εκδόθηκε από την Eclipse Comics το 1989. Μια επανέκδοση σε ένα ενιαίο τόμο, κυκλοφόρησε από την Del Rey Books το 2001. Στα Ελληνικά εκδόθηκε απο τις εκδόσεις Αίολος ως ένας τόμος.

Highlight βέβαια το τραγούδι-ωδή του Λέοναρντ Νιμόι (ναι, του γνωστού Mr Spock), Η Μπαλάντα του Μπίλμπο Μπάγκινς που εγγυάται τρελό γέλιο.

Διαβάστε τους στίχους και δείτε παρακάτω το βίντεοκλιπ

In The Middle Of The Earth In The Land Of The Shire
lives A Brave Little Hobbit Whom We All Admire.
with His Long Wooden Pipe,
fuzzy, Woolly Toes,
he Lives In A Hobbit-Hole And Everybody Knows Him

bilbo! Bilbo! Bilbo Baggins
he’s Only Three Feet Tall
bilbo! Bilbo! Bilbo Baggins
the Bravest Little Hobbit Of Them All

now Hobbits Are A Peace-Lovin’ Folks You Know
they Don’t Like To Hurry And They Take Things Slow
they Don’t Like To Travel Away From Home
they Just Want To Eat And Be Left Alone
but One Day Bilbo Was Asked To Go
on A Big Adventure To The Caves Below,
to Help Some Dwarves Get Back Their Gold
that Was Stolen By A Dragon In The Days Of Old.

http://www.6lyrics.com/the_ballad_of_bilbo_baggins-lyrics-leonard_nimoy.aspx

bilbo! Bilbo! Bilbo Baggins
he’s Only Three Feet Tall
bilbo! Bilbo! Bilbo Baggins
the Bravest Little Hobbit Of Them All

well He Fought With The Goblins!
he Battled A Troll!!
he Riddled With Gollum!!!
a Magic Ring He Stole!!!!
he Was Chased By Wolves!!!!!
lost In The Forest!!!!!!
escaped In A Barrel From The Elf-King’s Halls!!!!!!!

bilbo! Bilbo! Bilbo Baggins
the Bravest Little Hobbit Of Them All

now He’s Back In His Hole In The Land Of The Shire,
that Brave Little Hobbit Whom We All Admire,
just A-Sittin’ On A Treasure Of Silver And Gold
a-Puffin’ On His Pipe In His Hobbit-Hole.

bilbo! Bilbo! Bilbo Baggins
he’s Only Three Feet Tall
bilbo! Bilbo! Bilbo Baggins
the Bravest Little Hobbit Of Them All