Ένας Τζονι δεν φερνει την ανοιξη

Για αρκετό καιρό ο Μοναχικός Καβαλάρης θεωρείτο σιγουράκι. Και πώς θα μπορούσε να είναι διαφορετικά, αφού είχε ως πρωταγωνιστή τον σούπερ-δημοφιλή Τζόνι Ντεπ και έφερε περήφανα την ταμπέλα του «αυτή-είναι-η-ταινία-της-τριάδας-του-δημοφιλούς-μπλοκμπάστερ-Πειρατές-της-Καραϊβικής-μόνο-που-αντί-για-πειρατές-έχει-καουμπόηδες».

Οπότε; Όταν η ταινία άνοιξε στις αμερικανικές αίθουσες (για το εκτεταμένο τριήμερο της 4^ης Ιουλίου) όλοι περίμεναν μία επιτυχία –τουλάχιστον. Αυτό που αντίκρισαν ήταν ένα Βατερλό.

Και, μάλιστα, το τρίτο μέσα σε ένα καλοκαίρι. Το πρώτο ήταν το After Earth και το δεύτερο ήταν το White House Down (και οι δύο ταινίες της Sony). Το πρώτο επειδή πήρε κακές κριτικές και επειδή προσπάθησαν να το πουλήσουν ως ταινία του Γουίλ Σμιθ (ενώ ήταν ταινία που προωθούσε τον γιο του, Τζέιντεν) και το δεύτερο επειδή παρουσιάζει Αμερικανούς να στρέφονται κατά Αμερικανών και αυτό δεν άρεσε σε συντηρητικούς κύκλους (συν ότι το είχαμε ήδη δει με το Olympus Has Fallen λίγους μήνες νωρίτερα).

Η ταινία –για να μιλήσουμε με αριθμούς- συγκέντρωσε μόλις 48,94 εκατομμύρια δολάρια στο άνοιγμα της (από την Τετάρτη έως την Κυριακή) και ενώ μεσολαβούσε η αργία της 4^ης Ιουλίου. Συνολικά έχει συγκεντρώσει 80 εκατομμύρια δολάρια στις ΗΠΑ, γεγονός που –σύμφωνα με υπολογισμούς της Disney- θα «βάλει την εταιρεία μέσα» κατά 160 με 190 εκατομμύρια ευρώ.

Για τον Μοναχικό Καβαλάρη, οι αιτίες της αποτυχίας είναι πιο δύσκολο να καθοριστούν. Και αυτό γιατί δεν είναι πολύ χειρότερο από πολλά μπλοκμπάστερ που έχουν κυκλοφορήσει τους τελευταίους μήνες και έχουν σημειώσει επιτυχία.

Μήπως, τελικά ο Τζόνι Ντεπ έχει δίκιο που κατηγορεί τους κριτικούς κινηματογράφου;

«Νομίζω ότι οι κριτικές γράφτηκαν 7-8 μήνες πριν την κυκλοφορία της ταινίας» δήλωσε ο Τζόνι Ντεπ στο Yahoo! UK «Είχαν προσδοκίες ότι θα έπρεπε να είναι μπλοκμπάστερ. Δεν είχα ποτέ τέτοιες προσδοκίες. Ποτέ δεν έχω» είπε ο Ντεπ.

Στο Rotten Tomatoes παίρνει μόνο 28% στις προτιμήσεις των κριτικών, ενώ άρεσε στο 61% του κοινού. Και τα δύο ποσοστά είναι αρκετά χαμηλά, αλλά σίγουρα δεν αρκούν για να δικαιολογήσουν την αποτυχία.

Μία πρώτη εξήγηση είναι ότι το κοινό ίσως να έχει βαρεθεί να του προσφέρει κανείς το «καινούριο κάτι». Τους «καινούριους Πειρατές της Καραϊβικής» για παράδειγμα, όπου κανείς ξέρει τα συστατικά από πριν: έξυπνο χιουμοράκι, λίγο περιπέτεια, λίγο έρωτας και ένας τρελός-θεότρελος Τζόνι Ντεπ. Ο οποίος καλός είναι, δεν λέω, αλλά πόση τρέλα να αντέξει πια κανείς; Και πόσες πια ταινίες να αντέξει κανείς όπου από πριν τις δεις ξέρεις τι θα συμβεί;

Παράλληλα, δεν θα πρέπει κανείς να ξεχνά το πολύτιμο «word of mouth», το οποίο στην περίπτωση του Καβαλάρη φαίνεται ότι δεν λειτούργησε. Στην Ελλάδα τουλάχιστον άκουσα πολλά αρνητικά σχόλια για την ταινία, γεγονός που σίγουρα θα απέτρεψε κάποιους να τη δουν.

Συμφωνώντας με τον Τζόνι Ντεπ, ο έτερος πρωταγωνιστής της ταινίας, Άρμι Χάμερ, είπε: «Εάν διαβάσει κανείς τις αρνητικές κριτικές, οι περισσότερες δεν αφορούν το περιεχόμενο της ταινίας, αλλά το τι συνέβαινε από πίσω. Την ώρα που την φτιάχναμε, γνωρίζαμε ότι θα γινόταν στόχος. Νομίζω ότι όταν η ταινία αντιμετώπισε δυσκολίες, αμέσως πήδηξαν στο τρένο, θέλοντας να την “γρονθοκοπήσουν”. Προσπάθησαν να κάνουν το ίδιο και με τον Παγκόσμιο Πόλεμο Ζ, δεν τα κατάφεραν, η ταινία ήταν επιτυχία. Αντιθέτως, αποφάσισαν να σφαγιάσουν τη δική μας ταινία».

Μόνο που ο Παγκόσμιος Πόλεμος Ζ, Άρμι μου (μα “στρατός”; Είναι όνομα αυτό;), δεν πήρε τόσο κακές κριτικές. Είναι παράδειγμα ταινίας που ναι μεν όλοι ήταν επιφυλακτικοί πριν την δουν εξαιτίας του φουσκωμένου μπάτζετ και των προβλημάτων στα γυρίσματα, αλλά όλοι τόνισαν πως σε μεγάλο βαθμό κατάφερε όλα αυτά να τα ξεπεράσει και να προσφέρει ένα αρκετά αρμονικό –και απολαυστικό- σύνολο.

Κάτι που δεν συμβαίνει –παρά τις καλές προθέσεις- με τον Μοναχικό Καβαλάρη.

Δεν ξέρω εάν όλα αυτά αποδεικνύουν τίποτα. Σίγουρα, αυτό που δείχνουν είναι ότι δεν αρκεί ένα μεγάλο όνομα (είτε είναι σκηνοθέτης, είτε ηθοποιός) για να κάνει μια ταινία επιτυχία. Και, ΟΚ, το Τζον Κάρτερ είχε έναν άσημο ηθοποιό και έναν πρωτοδοκιμασμένο στο live action σκηνοθέτη, αλλά η δικαιολογία του Μοναχικού Καβαλάρη ποια είναι;

Ίσως ότι δεν αρκεί πλέον για τον θεατή να βάλουμε λίγο μέικ απ στον Τζόνι Ντεπ για να έχουμε πληθώρα δολαρίων στα χέρια μας. Το να πούμε ότι βαρέθηκε το ετοιματζίδικο ριμέικ πραγμάτων που ήδη έχουν γυριστεί θα ήταν ένα μάλλον βεβιασμένο συμπέρασμα.

Η ιστορία έχει, πάντως, δείξει ότι τα γουέστερν δεν δουλεύουν αρκετά καλά στο box office, ότι ένα ριμέικ δεν σημαίνει αυτομάτως και εμπορική επιτυχία και ότι πριν ξεκινήσουν τα γυρίσματα θα πρέπει –απαραιτήτως- να υπάρχει καλό σενάριο και όχι «ότι να ’ναι ξάδελφε».

Σίγουρα δεν βοήθησε και η έξοδος στις αίθουσες πολλών μπλοκμπάστερ. Παλαιότερα, τα μπλοκμπάστερ ήταν το ιδιαίτερο, ένα ξεχωριστό θέαμα που μία στις τόσες ο θεατής είχε την ευκαιρία να παρακολουθήσει στις αίθουσες.

Σήμερα αυτό είναι ο κανόνας. Κάθε εβδομάδα και από ένα. Η δημιουργία ταινιών «tent pole» που έχουν ως στόχο να προσελκύσουν όσο το δυνατόν περισσότερους θεατές στις αίθουσες θεωρείται κανόνας για τα μεγάλα στούντιο.

Τι είναι οι ταινίες «tent pole»;

Ο όρος σημαίνει πάσσαλος σκηνής, αλλά στο σινεμά χρησιμοποιείται για να αναφερθεί σε μία εμπορικά επιτυχημένη ταινία, η οποία φέρνει τεράστια έσοδα στα στούντιο και έχει τη δυνατότητα με τα κέρδη της να χρηματοδοτήσει άλλες μικρότερες ταινίες (δηλαδή να είναι ο πάσσαλος που θα κρατήσει τη σκηνή με πολλές άλλες ταινίες) ή θα μπορέσει να γίνει franchise με πολλά σίκουελ, θα δημιουργήσει παιχνίδια (βίντεο- και άλλα) και γενικά θα γίνει η κότα με τα χρυσά αυγά.

Σε αυτές τις ταινίες τα στούντιο φαίνονται διατεθειμένα να ξοδέψουν πολύ χρήμα, καθώς θεωρούν βέβαιο ότι θα βγάλουν τα έξοδά τους.

Το Χόλιγουντ έχει επιδοθεί στη δημιουργία τέτοιων ταινιών, όπως είναι οι ταινίες με σούπερ ήρωες, οι ταινίες με χαρακτήρες από το σύμπαν του Τόλκιν, οι Πειρατές της Καραϊβικής και οι ταινίες από εφηβικές λογοτεχνικές σειρές (τύπου Twilight και Hunger Games).

Εάν οι θεατές είναι τυχεροί, οι ταινίες συνοδεύονται και από πραγματικό θέαμα, από ποιότητα και υψηλό επίπεδο. Εάν όχι, τότε απλά ο θεατής καλείται να καταναλώσει ό,τι του πασάρουν. Αυτή μάλλον είναι η πιο συνηθισμένη περίπτωση.

Όσο αυξάνονται τα υπερθεάματα, τόσο θα αυξάνονται και οι αποτυχίες. Γιατί πόσα μπλοκμπάστερ να αντέξει και το βαλάντιο του θεατή; Όπως έδειξε η εισπρακτική επιτυχία του Despicable Me 2, μπορείς να κάνεις ένα animation με πολύ λιγότερα χρήματα και μπορείς να είσαι σίγουρος ότι σε παραπάνω από τις μισές περιπτώσεις αυτό θα κυριαρχήσει στο box office.

Τι μπορεί, λοιπόν, να κάνει το «καημένο» το Χόλιγουντ για να προστατευθεί από τις απρόβλεπτες ορέξεις του θεατή; Η βιομηχανία του θεάματος δεν έχει και πολλά να φοβάται. Γιατί υπάρχει πάντα και η παγκόσμια αγορά. Δεν έγινε επιτυχία το Pacific Rim στις ΗΠΑ (όπου έχει συγκεντρώσει μόλις 90 εκατομμύρια δολάρια σε σχεδόν 4 εβδομάδες); Δεν πειράζει… Ανοίγει στην Κίνα με 45,2 εκατομμύρια δολάρια (έκτο καλύτερο άνοιγμα για ταινία του Χόλιγουντ) και οι Κινέζοι save the day… or the movie…

Σε πρόσφατη ομιλία τους, οι Τζορτζ Λούκας και Στίβεν Σπίλμπεργκ (όλοι ξέρουμε πόσα μπλοκμπάστερ έχουν δημιουργήσει αυτά τα δύο ονόματα) παραδέχθηκαν ότι δεν αρκούν μόνο τα εφέ, χρειάζονται και καλά σενάρια και προέβλεψαν ότι τα στούντιο δεν θα μπορούν να συνεχίσουν για πολύ να ξοδεύουν τεράστια ποσά σε tent-pole ταινίες που κινδυνεύουν να γίνουν αποτυχίες.

Σχεδόν, δηλαδή, παραδέχθηκαν και οι ίδιοι ότι ένας Τζόνι δεν φέρνει την άνοιξη.

Διαβάστε ακόμα: Με τον κινέζικο δράκο φλερτάρει το Χόλιγουντ

και την κριτική μας για τον Μοναχικό Καβαλάρη